Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, hàng chục vạn thanh niên có đạo đã tham gia chiến đấu, nhiều người anh dũng hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng, Nhà nước ta có nhiều chủ trương, chính sách tự do tín ngưỡng tôn giáo phù hợp, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của đông đảo đồng bào tôn giáo. Bởi vậy, sinh hoạt tôn giáo ngày càng phát triển: số người tham gia các hoạt động tôn giáo gia tăng; nhà thờ, đình chùa, miếu mạo, thánh thất được tu sửa và tôn tạo, xây cất lại khang trang; việc in ấn tài liệu, đào tạo các chức sắc tôn giáo được chú trọng, v.v. Nhiều tín đồ, giáo sĩ và nhà tu hành nhận thức đúng chính sách, luật pháp của Nhà nước, làm tốt cả “việc đạo” và “việc đời”. Chính vì thế, những năm gần đây, tình hình kinh tế, an ninh, chính trị và trật tự, an toàn xã hội ở hầu hết các vùng tôn giáo là ổn định.

Để hướng hoạt động tín ngưỡng của các tôn giáo đúng pháp luật, góp phần thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược, Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật về Công tác tôn giáo, như: Nghị quyết 24-NQ/TW, ngày 16-10-1990; Nghị quyết 25-NQ/TW, ngày 12-3-2003 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng; Pháp lệnh 21/2004/PL-UBTVQH 11 của Ủy ban thường vụ Quốc hội khoá 11 “Quy định về các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo”. Chính phủ ban hành Nghị định 22/2005/NĐ-CP, ngày 01-3-2005 “Hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh Tín ngưỡng, tôn giáo”; Chỉ thị 1940/CT-TTg, ngày 31-12-2008 của Thủ tướng Chính phủ “Về nhà, đất liên quan đến tôn giáo”, v.v. Những văn bản trên đã góp phần giải quyết nhiều vấn đề, xây dựng niềm tin của đồng bào tôn giáo với Đảng, Nhà nước. Trong giai đoạn mới, Đảng, Nhà nước ta chủ trương “Tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo,... tôn trọng những giá trị đạo đức, văn hóa tốt đẹp của các tôn giáo; động viên chức sắc, tín đồ, các tổ chức tôn giáo sống tốt đời, đẹp đạo, tham gia đóng góp tích cực cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”1. Đồng thời, khẳng định: “Công dân có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào”. Nhờ đó, quần chúng nhân dân, tín đồ và các chức sắc tôn giáo yên tâm, phấn khởi, tích cực thực hiện tốt cả “việc đạo, việc đời”, tin tưởng vào chính sách tự do tín ngưỡng, tôn giáo của Đảng và Nhà nước; tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, lao động, sản xuất phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo; đấu tranh ngăn chặn những hoạt động lợi dụng tôn giáo, góp phần bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác tôn giáo vẫn còn một số hạn chế, như: nhận thức về quan điểm, chính sách tôn giáo của Đảng, Nhà nước của một số cấp uỷ, chính quyền cơ sở chưa đầy đủ; việc triển khai thực hiện có lúc, có nơi chưa thực sự nghiêm túc, thiếu triệt để, tạo sơ hở, thiếu sót để các thế lực thù địch lợi dụng, xuyên tạc. Công tác thông tin tuyên truyền về công tác tôn giáo còn hạn chế, khó khăn, chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Thời gian tới, các cấp, các ngành, các địa phương cần phải tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức về quan điểm, chính sách tôn giáo của Đảng, Nhà nước; trong đó, chú trọng nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng, nhất là cho các chức sắc tôn giáo. Đây là lực lượng nòng cốt tuyên truyền, vận động đồng bào tôn giáo thực hiện nghiêm quan điểm, chính sách tôn giáo của Đảng, Nhà nước. Phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đoàn kết tôn giáo, hướng các tôn giáo đồng hành cùng dân tộc, phấn đấu thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Trên cơ sở tôn trọng và phát huy những giá trị tốt đẹp của các tôn giáo, cấp ủy, chính quyền các cấp phải thường xuyên chăm lo, bảo đảm quyền dân chủ của đồng bào các tôn giáo theo pháp luật; gắn liền yêu cầu mở rộng dân chủ với giữ vững kỷ cương trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm những biểu hiện lợi dụng tự do tín ngưỡng, tôn giáo, dân chủ để vi phạm pháp luật, kích động nhân dân, tín đồ, chức sắc, nhà tu hành,... gây rối trật tự, làm mất ổn định chính trị - xã hội, chia rẽ giữa các dân tộc, tôn giáo. Qua đó, tăng cường và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.