Có lẽ, ít người cha trên đời này thương yêu con như cha tôi. Mẹ tôi mất từ lúc tôi lên hai, cha nuôi tôi từ thủa ấy. Người dùng chiếc xe xích lô kiếm sống, cũng là chiếc nôi chở tôi đi khắp nẻo đường thành phố. Tôi lớn lên trong sự nhọc nhằn, thức khuya dậy sớm, nai lưng đạp xích lô của cha.

       Cha hay kể về mẹ bằng những lời ngọt ngào. Cha kể đến mức tôi thuộc lòng hình ảnh mẹ. Hễ nhắm mắt là lại thấy mẹ hiện lên, khuôn mặt đôn hậu, hai mắt mở to nhìn tôi. Cha bảo, mẹ có nụ cười đầm ấm dễ thương. “Mẹ Thu của con đã cứu cha thoát chết bởi một trận sốt rét ác liệt. Hàng tháng trời cha nằm ở trạm giao liên. Mẹ lặn lội khắp rừng tìm lá thuốc nam sắc cho cha uống. Mẹ xuống bìa rừng bắt giun, dùng lá chè xanh chuốt sạch nhớt bắt cha uống. Sau khi thoát chết là đói. Đói đến nỗi tóc và lông mày rụng hết, cha phải dùng cả hai tay mới bò nổi từng bước. Mẹ lại lần đến những bản xa xôi của những người cùi, xin bắp về nấu cháo, bón cho cha từng thìa”.

       Tôi thương cha hàng ngày phải làm thay phần việc của mẹ. Lo từng mớ rau, quả cà và cả việc vá may. Nghề đạp xích lô không ai lạ gì. Phải dậy thật sớm đón khách đi chợ, đón người từ ga tàu về. Nhiều hôm, phố xóm đã cơm nước ngồi xem ti vi, cha mới lạch cạch đạp chiếc xe cà khổ về nhà. Cha hì hục lau chùi, rồi dùng sắt khóa vào chân giường cha nằm. Cha bảo đó là con ngựa chiến nuôi sống gia đình mình.

       Tôi thương cha nên sớm thành cô gái ngoan. Tôi muốn đỡ phần bếp núc, quét dọn nhà cửa. Căn nhà của cha con tôi là một tổ ấm nho nhỏ. Một lần tôi nghe một cô gái trạc tuổi tôi nói như hét vào nhà:

–  Xích lô! Đi ga nhé!

       Tôi buồn rầu hỏi cha:

–  Có nghề gì tốt hơn đạp xích lô không cha? Bốc vác, bơm xe…

       Nghĩ ngợi một lát, cha tôi cười:

–   Con hiểu cho cha, cha đi lính từ năm mười bảy, lúc chưa kịp rời ghế nhà trường nên chẳng biết nghề ngỗng gì. Với lại, con ạ, chiếc xích lô này sẽ đưa con vào trường đại học. Rồi cha kể cho tôi nghe sự phong phú của “binh chủng” xích lô. Người mù chữ có, người có bằng cấp có, lính có, quan có… Có chàng ban ngày lên bục giảng, đêm đến cùng “con ngựa chiến” ra đi…

       Những hôm vắng khách, cha bảo tôi lên xe ngồi và cha con tôi rong ruổi khắp phố phường. Bạn bè tôi thích cuộc sống đạm bạc của cha con tôi. Các cậu ấy nói cùng cha:

–   Bác ạ, con gái bác sẽ vào đại học bằng “chú ngựa sắt” của bác, rồi bác sẽ đỡ khổ.

       Tôi muốn kiếm sống bằng một nghề, đỡ đần cho cha, chắc mẹ tôi dưới suối vàng cũng ngậm vui. 

Chỉ mang tính tham khảo

Chắc hẳn trong chúng ta ai cũng có một người, một tình cảm quý giá khiến chúng ta trân trọng, yêu thương đến hết cuộc đời này. Tôi cũng thế, trong tôi bà ngoại là người mà tôi yêu thương nhiều nhất và cũng là người tốt nhất trong cuộc đời tôi.

Anh em chúng tôi lớn từ khi cai sữa mẹ đã chuyển đến sống với bà ngoại để bố mẹ đi làm xa. Bà ngoại chăm sóc những đứa cháu chúng tôi vô cùng chu đáo, tỉ mỉ dù bà đã già. Dáng người bà gầy gò, chiếc lưng còng vì vất vả nắng sương, nước da nhăn nheo, đôi tay thô ráp, sần sùi vì lam lũ. Ngón chân quặp và chồng lên nhau vì sự vất vả của thời trẻ phải đi hết quả đồi này đến ngọn núi kia chặt củi về bán lấy tiền nuôi gia đình; thêm vào đó là hai đầu gối sưng to vì bệnh khớp khiến việc đi lại vô cùng khó khăn. Tuy nhiên không vì thế mà làm bà bi quan hay cản trở cuộc sống của bà tôi. Bà tôi vẫn cố gắng làm mọi việc thật tốt y như không có chiếc chân đau vậy.

Bà là người hiền từ, có tấm lòng nhân hậu, luôn quan tâm, chia sẻ với những người xung quanh nên được mọi người yêu quý. Trong làng tôi ai cũng biết bà là người có công với cách mạng lại là người có đóng góp to lớn trọng việc xây dựng ngôi làng và tình làng nghĩa xóm nên người ta càng yêu quý và trọng vọng bà hơn. Bà cũng là một người mẹ, người bà hết lòng yêu thương con cháu, cả một đời hi sinh vì con vì cháu: những anh em chúng tôi ở với bà, một tay bà chăm sóc, nuôi nấng, dạy bảo để bố mẹ đi làm ăn ở xa. Chúng tôi được bà dạy dỗ chỉ bảo cách sống, cách làm người, cách cử xử để trở thành những con người có ích như hôm nay.

Bà cũng là người rất chăm chỉ, cần cù. Chưa một ngày nào tôi thấy bà nghỉ ngơi. Buổi sáng bà cũng dậy từ lúc gà chưa gáy để nấu cơm, đun nước, dọn dẹp, chăm sóc đàn gà. Trưa đến bà không ngủ mà ra vườn cuốc đất, chăm sóc khu vườn. Tối lại tất bật nhắc nhở các cháu học hành, ăn uống. Cuộc đời bà là thế, ngày nào cũng bận rộn với công việc và chăm sóc người khác mà chẳng bao giờ nghĩ đến bản thân hay dành thời gian cho mình. Bà lấy việc chăm sóc con cháu, nhà cửa, vườn tược làm niềm vui. Tôi nhớ những lần cây trái trong vườn được bà vun trồng ra quả bà lại vui mừng khôn siết đi khoe khắp xóm làng. Nhờ bà mà quanh năm suốt tháng anh em chúng tôi được ăn quả ngọt và khu vườn lúc nào cũng tràn ngập màu xanh tươi tốt của cây cối và tiếng chim ca.

Bà tôi lại không được may mắn như bao người khác. Bà mồ côi cha từ nhỏ phải sống với bà cố ngoại, từ lúc mấy tuổi đã theo bà cố ngoại đi hết nơi nọ đến nơi kia để mưu sinh. Khi lấy chồng lại lam lũ nuôi gia đình cùng bảy người con nhỏ và tham gia chiến tranh. Dù sức khỏe bị tàn phá bà vẫn luôn gắng gượng không chút kêu ca than phiền. Khi về già không được nghỉ ngơi lại tiếp tục chăm sóc những đứa cháu và căn nhà nhỏ.

Cuộc đời người tôi yêu thương nhất khép lại sau hơn hai năm chống chọi với bệnh tai biến và liệt nửa người. Sự ra đi của bà không chỉ là sự nuối tiếc, đau xót của gia đình mà ngay cả những người hàng xóm, những người biết đến con người bà cũng buồn đau trước sự ra đi của một con người nhân hậu, đầy đủ phẩm chất cao quý mà người ta kính trọng.

Bà đã không còn bên chúng tôi nữa nhưng hình dáng và những kỉ niệm cùng những lời dạy bảo của bà vẫn sẽ luôn bên tôi, theo tôi đến hết cuộc đời này và bà mãi luôn sống trong lòng anh em chúng tôi với hình ảnh đẹp đẽ nhất.