(TTĐN) - Việt Nam chính thức gia nhập Liên hợp quốc (LHQ) ngày 20/9/1977. Kể từ đó quan hệ hai bên ngày càng phát triển tích cực, hiệu quả trên nhiều lĩnh vực, góp phần khẳng định vai trò của LHQ trong việc thúc đẩy hợp tác quốc tế nhằm giải quyết các vấn đề kinh tế, xã hội, văn hóa và nhân đạo.

Sau giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, Việt Nam vừa phải giải quyết những hậu quả nặng nề của chiến tranh, vừa phải tổ chức lại nền kinh tế nghèo nàn, lạc hậu, từng bước khôi phục sản xuất.

Trong bối cảnh đó, Chương trình Phát triển LHQ, Chương trình Lương thực thế giới, Quỹ Nhi đồng LHQ, Quỹ Dân số LHQ; Tổ chức Y tế Thế giới... đã hỗ trợ đáng kể cho Việt Nam về phát triển - xã hội, tập trung trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, chăm sóc, bảo vệ bà mẹ và trẻ em, dân số, kế hoạch hóa gia đình... Qua đó góp phần nâng cao trình độ công nghệ, thúc đẩy tiến bộ kỹ thuật ở Việt Nam, phục hồi, xây dựng mới một số cơ sở sản xuất, tăng cường năng lực phát triển; tạo điều kiện để Việt Nam tiếp cận được nguồn viện trợ của nhiều nước phương Tây.

Từ 1986-1996, Việt Nam thực hiện đường lối đổi mới, các dự án hợp tác của LHQ là nguồn hỗ trợ đáng kể cho Việt Nam trong xây dựng chính sách phát triển, nâng cao năng lực quản lý của các cơ quan, trình độ cán bộ; nâng cao trình độ sản xuất, phát triển nguồn nhân lực, giải quyết các vấn đề xã hội.

Từ 1997-2000, LHQ ưu tiên hỗ trợ Việt Nam xóa đói giảm nghèo, thực hiện các chính sách xã hội; cải cách và quản lý phát triển; quản lý môi trường và tài nguyên thiên nhiên; điều phối viện trợ, quản lý nhà nước và huy động nguồn lực.

Từ 2001-2005, LHQ tập trung hỗ trợ về cải cách chính sách và thể chế kinh tế, doanh nghiệp nhà nước, hành chính công, luật pháp, đầu tư công, phát triển hệ thống ngân hàng, phòng chống HIV/AIDS và các bệnh hiểm nghèo; hỗ trợ thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, quyền bình đẳng nam nữ...

Những ưu tiên chính trong giai đoạn này là thúc đẩy cải cách, tư vấn xây dựng hoặc sửa đổi pháp luật, xóa đói giảm nghèo, hỗ trợ thực hiện Chương trình 135 lồng ghép với việc thực hiện các Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (MDGs); hỗ trợ bảo vệ thiên nhiên, nâng cao nhận thức của người dân về môi trường, xây dựng chiến lược, chính sách, nâng cao năng lực quản lý tài nguyên thiên nhiên, quản lý môi trường, đa dạng sinh học.

Về phía Việt Nam, ngành chức năng đã tăng cường hợp tác với các tổ chức trong LHQ, mở rộng quan hệ song phương và đa phương với các nước, các tổ chức quốc tế. Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2008-2009; trở thành thành viên chính thức của Công ước cấm vũ khí hóa học năm 1998; là một trong những nước đầu tiên ký Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện năm 1996; là thành viên của Hội nghị giải trừ quân bị năm 1996.

Việt Nam cũng sớm tham gia chuẩn bị cho các hội nghị lớn như: Hội nghị kiểm điểm Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân năm 2000 , năm 2005, năm 2010; Hội nghị về chống buôn bán bất hợp pháp vũ khí nhỏ năm 2001, năm 2003...

Việt Nam ứng cử và được bầu làm Phó chủ tịch Đại hội đồng LHQ nhiệm kỳ năm 1997; thành viên Hội đồng Thống đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế nhiệm kỳ 1997-1999; được bầu vào Ủy ban Phát triển xã hội và Ủy ban Nhân quyền của LHQ tháng 5/2000; bầu vào Ban Chấp hành Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa tháng 10/2001; Ủy viên Hội đồng Thống đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế năm 2003.

Việt Nam đồng thời là thành viên Hội đồng Điều hành của Chương trình Phát triển và Quỹ Dân số LHQ; thành viên Hội đồng Kinh tế - Xã hội LHQ nhiệm kỳ 2016-2018; thành viên Hội đồng Nhân quyền (nhiệm kỳ 2014-2016). Tháng 6/2014, Việt Nam lần đầu tiên cử lực lượng tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ và đang tích cực vận động ứng cử vào Hội đồng Bảo an nhiệm kỳ 2020-2021.

Việt Nam chủ động xây dựng và tham gia các chương trình hợp tác của LHQ. Mô hình hợp tác 3 bên (ban đầu giữa Việt Nam, FAO và Senegal về trồng lúa) đã được mở rộng và áp dụng rộng rãi, được coi là hình mẫu cho hợp tác Nam-Nam. Việt Nam tích cực phối hợp với các tổ chức phát triển LHQ thực hiện thí điểm sáng kiến “Một Liên hợp quốc", được cộng đồng các nhà tài trợ đánh giá cao.

Từ 2012-2016, Sáng kiến thống nhất hành động - Một Liên hợp quốc là Một Ngôi nhà chung được cụ thể hóa bằng việc xây dựng Ngôi nhà Xanh chung LHQ tại Hà Nội. Đây là Ngôi nhà chung LHQ đầu tiên thân thiện với môi trường, đóng góp vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng cường gắn kết hệ thống của các tổ chức LHQ tại Việt Nam.

Chương trình hợp tác giữa Việt Nam và LHQ giai đoạn 2017-2021 trong khuôn khổ Sáng kiến Một Liên hợp quốc cơ bản được xây dựng xong, đã trình Chính phủ Việt Nam chờ chính thức thông qua. Chương trình này tập trung vào mục tiêu hỗ trợ Việt Nam thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016-2020 và các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs).

Sự hợp tác giữa Việt Nam và LHQ đã đạt được những kết quả tốt, có tác dụng tích cực, đáp ứng được yêu cầu của Việt Nam về phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn, tạo điều kiện thuận lợi cho những nỗ lực chung của Việt Nam và LHQ trong việc mở rộng và nâng cao hơn nữa hiệu quả hợp tác hai bên, hỗ trợ tích cực cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Việt Nam và góp phần nâng cao vai trò của LHQ trong thời kỳ mới./.