“Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn biết ngủ, biết học hành là ngoan.”

Đấy là những lời Bác Hồ đã nói về trẻ thơ. Thế nhưng trong cuộc sống thực tế, vẫn còn rất nhiều đứa trẻ phải sống trong cảnh thiếu thốn tình thương do hoàn cảnh đưa đẩy. Hình ảnh những đứa trẻ tội nghiệp ấy phần nào được nhà văn Khánh Hoài truyền tải vào tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê, qua hình ảnh hai nhân vật Thành và Thủy.

Thành và Thủy là hai anh em rất yêu thương nhau. Từ nhỏ tới lớn, họ luôn ở bên cạnh nhau, giúp đỡ, sẻ chia cho nhau. Thành thì luôn quan tâm đến việc học tập của em, chiều nào cũng đón em về nhà. Thủy thì luôn quan tâm đến anh, có hôm còn mang kim chỉ ra tận sân vận động để vá áo cho anh. Hai anh em lúc nào cũng gắn bó với nhau, vô tư, trong sáng.

Ấy vậy mà, sự chia xa lại tự nhiên ập đến. Bố mẹ của hai em ly hôn. Thế là, hai anh em buộc phải tách nhau ra. Các em phải chịu nỗi đau khổ chia xa người thân. Một gia đình bốn người nay bị chia đôi xẻ nửa. Thành sẽ không được sống cùng mẹ và em gái nữa. Còn Thủy sẽ không được sống cùng bố và anh trai. Hai anh em từ trước đến nay luôn bên cạnh nhau, giờ lại phải chia xa, không biết ngày gặp lại. Đau đớn đến nhường nào.

Khi biết được hai anh em phải xa nhau, cả Thành và Thủy đều vô cùng bất ngờ và đau khổ. Thủy bất giác run lên bần bật, kinh hoàng và tuyệt vọng. Em khóc suốt cả đêm. Lúc nào cũng như người mất hồn. Còn Thành, em cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suốt, ướt dầm cả gối và hai cánh tay áo, lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Những chi tiết ấy, lột tả đến tận cùng nỗi đau, sự xót xa đến tuyệt vọng của những tâm hồn ngây thơ, đáng lẽ ra chỉ cần biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan. Thật xót xa làm sao.

Tình cảm anh em thiêng liêng giữa Thành và Thủy được thể hiện rất rõ qua cảnh chia đồ chơi của hai em. Với những đứa trẻ thơ thì đồ chơi là thứ vô cùng quan trọng. Vậy mà, Thành quyết để lại hết đồ chơi cho em. CÒn Thủy, dù rất đau khổ, nhưng vẫn luôn lo nghĩ cho anh, sợ nếu không có Vệ Sĩ thì ai sẽ gác cho anh ngủ đây. Dù bản thân rất đau buồn, khóc đến sưng cả mắt, nhưng hai anh em vẫn luôn suy nghĩ hết lòng cho nhau. Chính vì thế, người đọc lại càng xót xa, đau khổ hơn trước khung cảnh Thành đứng như chôn chân xuống đất nhìn em và mẹ rời xa.

Hình ảnh hai anh em Thành và Thủy là đại diện cho rất nhiều những số phận tội nghiệp của trẻ em ở ngoài xã hội. Khi các em không được sống trong hạnh phúc, sum vầy của mái ấm gia đình. Luôn phải chịu đựng những buồn bã, cô đơn, xa cách trong cuộc sống. Tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê, đã truyền tải thông điệp mang tính nhân văn sâu sắc: Hãy để những đứa trẻ được sống hồn nhiên, vô tư, hạnh phúc đứng với lứa tuổi của mình. Đừng làm gì khiến các em phải đau khổ, bất hạnh như Thành và Thủy.