Ở các tỉnh thuộc miền Đông Nam bộ, vùng được coi là có khí hậu thích hợp nhất đối với trồng cây điều, thì mùa điều trổ hoa vào dịp trước Tết Nguyên Đán một vài tháng, có năm kéo dài đến hết tháng Giêng. Còn tại các tỉnh duyên hải Trung bộ trở ra đến Quảng Nam – Đà Nẵng thì điều trổ hoa muộn hơn.

Vào dịp cuối năm, khi nhìn vào vườn điều thấy các cây đều rụng hết lớp lá cũ và thay vào lớp lá mới tươi tắn, thì mọi người biết chắc là điều sắp trổ hoa. Từ lúc hoa nở cho đến ngày trái chín, thu hoạch được phải mất khoảng hai tháng.

Hột điều (chính là trái điều, vì phần mà ta quen miệng gọi là trái, chính là … trái giả) có hình quả thận, khi còn non lớp vỏ bên ngoài hột màu xanh lọt, và khi hột già thì vỏ trở nên màu nâu ửng xám.

Người có kinh nghiệm, chỉ cần nhìn qua màu sắc bên ngoài của vỏ hột cũng đoán được chính xác hột còn non hay đã già. Còn với người chưa kinh nghiệm thì điều này rất dễ lầm lẫn, vì cứ thấy chúng … sàn sàn loại như nhau. Vì đôi khi cầm trên tay một hột điều to phồng, trông đã to hết cỡ, lại khá nặng, nhưng khi tách ra thì mới thấy cái hột đó chưa đạt đến độ già. Hột chưa già thì dù bên ngoài vỏ hột có vẻ rắn chắc, nhưng nhân hột bên trong chưa săn cứng, còn nhão nhẹt.

Do điều ra hoa không đồng loạt, dù là hoa trên cùng một cây. Thậm chí trong cùng một chùm hoa mà có hoa nở sớm hoa nở muộn, thời gian chênh lệch có thể đến ba bốn ngày. Vì vậy, mùa thu hoạch điều nhiều khi kéo dài đến hơn tháng vẫn chưa xong.

Mấy ngày đầu thì trái chín lai rai, có cây chỉ chín mười lăm trái một ngày, Sau đó, mới tới thời kỳ chín rộ đến nỗi hái không kịp, cứ mặc cho trái chín rục trên cây rồi tự rụng xuống đất, ta chỉ có việc sáng chiều đi thu nhặt về mà thôi.

Sau giai đoạn trái chín rộ, còn có những hoa thụ phấn muộn màng trái mới chín sau, nên ta phải hái lai rai cho đến hết.

Hái điều, có thể hái bằng tay, hay hái bằng lồng với cây sào dài để giữ trái được nguyên không bị giập. Hái bằng tay đối với những trái nằm đúng tầm tay với của mình. Còn hái bằng lồng là hái những trái ở trên cao.

Trong những vườn điều lâu năm, các cây đã có chiều cao mươi thước trở lên thì việc thu hoạch trái không thể dùng lối thủ công được, vì ai hơi sức đâu mà leo trèo từ cây này sang cây khác trong cả vườn cây bạt ngàn như rừng này ! Chỉ còn cách chờ cho trái chín rục trên cây rồi tự rụng xuống …

Nếu tự hái, ta nên chọn những trái thật chín, và dứt khoát chừa lại những trái còn non. Trái chín là trái da láng lẫy, căng phồng. Chỉ có trái chín phẩm chất nhân hột của nó mới có giá trị dinh dưỡng cao. Ta không nên vì tiếc công, vì hám lợi mà vội hái những trái điều chưa đến độ chín mùi, vì hễ trái chưa già thỉ nhân hột còn trương nước, sau khi chế biến sẽ giảm mất trọng lượng khá nhiều.

Tốt hơn hết, nên để trái chín rục trên cây và tự rụng xuống cho ta lấy hột.

Sau khi tách hột điều ra khỏi trái, ta rửa sạch bụi đất rồi đem phơi khô trong vài ba nắng. Kế đó dồn vào bao và cất vào nơi khô ráo là được.