a) - Về lý do:

   + Trước hành động xâm lược của Pháp và thái độ thoat hiệp, đầu hàng của phái “chủ hòa”, phái “chủ chiến” trong triều đình Huế vấn nuôi hi vọng giành lại chủ quyền từ tay Pháp.

   + Thực dân Pháp tìm mọi cách tiêu diệt phái “chủ chiến”.

   - Về hành động:

   + Xây dựng lực lượng, tích trữ lương thảo, khí giới.

   + Thanh trừng những kẻ thân Pháp; đưa Ưng Lịch lên ngôi, lấy hiệu là Hàm Nghi.

   + Chủ động tấn công quân Pháp ở đồn Mang Cá và tòa Khâm sứ vào đêm mùng 4 rạng sáng mùng 5/7/1885.

   b)

Người lãnh đạoĐịa bàn nổ ra phong trào
1. Mai Xuân Thưởng[2] Thanh Hóa
2. Phạm Bành[1] Bình Định
3. Đinh Công Tráng, Nguyễn Quang Bích[3] Tây Bắc
4. Nguyễn Phạm Tuân, Lê Trực[8] Hưng Yên
5. Nguyễn Xuân Ôn[4] Quảng Bình
6. Phan Đình Phùng, Lê Ninh[6] Hà Tĩnh
7. Tạ Hiện[5] Nghệ An
8. Nguyễn Thiện Thuật[7] Thái Bình