Mức nhiệt cao kỷ lục, hạn hán kéo dài cộng với gió lớn khiến Australia chìm trong thảm họa cháy rừng tồi tệ nhất hàng chục năm qua.

Cháy rừng thường xuyên xảy ra ở Australia vào mùa hè, khi thời tiết nóng và khô khiến lửa dễ bùng phát và lan nhanh. Tuy nhiên, các vụ cháy rừng năm nay đến sớm bất thường, từ cuối tháng 7, và kéo dài nhiều tháng hơn. 

Hiện tất cả các bang ở Australia đều xảy ra cháy rừng nhưng New South Wales (NSW) là nơi chịu thiệt hại nặng nề nhất. Lửa thiêu rụi các cánh rừng, bụi cây và các công viên quốc gia. Một số thành phố lớn của Australia, trong đó có Melbourne và Sydney, bị ảnh hưởng khi lửa phá huỷ các ngôi nhà ở ngoại ô và khói bay tới bao phủ các trung tâm đô thị. Hồi đầu tháng 12, khói từ cháy rừng đã khiến chất lượng không khí ở Sydney ở trên mức "nguy hiểm" tới 11 lần.

Có những đám cháy nhỏ được dập tắt trong vài ngày nhưng những đám cháy to nhất đã cháy suốt vài tháng. Chỉ riêng tại bang NSW, hơn 100 đám cháy vẫn tiếp diễn.

Trực thăng phun nước chữa cháy rừng tại Đông Gippsland, bang Victoria, Australia, hôm 30/12/2019. Ảnh: AP

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới nạn cháy rừng ở Australia, trong đó có các nguyên nhân tự nhiên như sét đánh vào những khu rừng bị hạn hán. Sét là nguyên nhân gây ra một số vụ cháy ở vùng Đông Gippsland, bang Victoria hồi cuối tháng trước. Cháy rừng sau đó lan xa hơn 20 km chỉ trong vòng 5 giờ, theo cơ quan ứng phó khẩn cấp bang.

Biến đổi khí hậu cũng là yếu tố khiến cháy rừng trầm trọng hơn. Mùa hè năm nay, Australia ghi nhận thời tiết nóng và khô kỷ lục với nhiệt độ trung bình là 41,9 độ C, phá vỡ kỷ lục trước đó là 40,3 độ C vào tháng 1/2013.

Ngoài ra, con người là một phần nguyên nhân dẫn tới cháy rừng. Hồi tháng 11, sở cứu hoả bang NSW đã bắt một tình nguyện viên 19 tuổi và cáo buộc 7 tội danh về cố tình gây ra các vụ cháy kéo dài tới 6 tuần.

Mùa cháy rừng ở Australia luôn luôn nguy hiểm. Năm 2009, các vụ hoả hoạn đã khiến 173 người ở bang Victoria thiệt mạng. Đây là vụ cháy rừng gây chết người nghiêm trọng nhất trong lịch sử nước này. Tuy nhiên, nhiệt độ đạt mức kỷ lục như năm nay kèm gió lớn khiến lửa và khói lan nhanh hơn, đồng thời nỗ lực cứu hỏa trở nên khó khăn hơn.

Một số quan chức cấp cao, trong đó có cựu ủy viên của sở cứu hỏa bang NSW, đã gửi thư lên Thủ tướng Scott Morrison vào năm ngoái để cảnh báo về tác động của cuộc khủng hoảng khí hậu với Australia. Đáp lại, ông Morrison nhấn mạnh cam kết giảm thiểu khí thải carbon nhưng cũng cho hay không có một chính sách riêng lẻ nào có thể hoàn toàn bảo vệ Australia khỏi cháy rừng.