Viết một bài thuyết trình về bức tranh dân gian: "Đám cưới chuột"
Bằng cách nhấp vào Đăng nhập, bạn đồng ý Chính sách bảo mật và Điều khoản sử dụng của chúng tôi. Nếu đây không phải máy tính của bạn, để đảm bảo an toàn, hãy sử dụng Cửa sổ riêng tư (Tab ẩn danh) để đăng nhập (New Private Window / New Incognito Window).
Ở đây, thơ và tranh đều tập trung khai thác đề tài đám cưới của một đôi chuột và việc cống lễ cho mèo già đã phản ánh một thực tế về nhân tình thế thái và cách ứng xử giữa các đối tượng, thành phần trong cộng đồng xã hội với nhau.
Trong thơ thì mô tả cả một quá trình tổ chức hôn sự và những suy nghĩ, tâm trạng của những nhân vật trong cuộc với hàng chuỗi sự việc phải xử lý, còn tranh thì chỉ chọn một “lát cắt” là đặc tả cảnh rước dâu của đám cưới chuột bị mèo già chặn đường giữa “thanh thiên bạch nhật” và cách ứng phó tình thế của họ hàng nhà chuột.
Mở đầu bài thơ “Đám cưới chuột” đề cập đến tâm lý vừa mừng vừa lo của chuột mẹ - đại diện cho nhà trai khi con cái đến tuổi lập gia đình riêng. Mừng vì hôn nhân của con sẽ góp phần duy trì dòng dõi và phát triển nguồn nhân lực, đem lại hạnh phúc cho gia tộc. Lo vì phải đi cống lễ đối với kẻ có thế lực đang cai quản trực tiếp địa bàn mà gia đình mình đang sinh cơ lập nghiệp và sắp có “song hỷ lâm môn”. Nhà chuột không thể tùy tiện biện lễ được, vì vậy,“Mẹ chuột nghĩ vân nghĩ vi/Bấm tay định liệu lấy gì biếu ông?”. Điều mà mẹ chuột băn khoăn, lo lắng nhất là sự cậy quyền, thói chơi bời phè phỡn, tính khí thất thường, thích sử dụng bạo lực của kẻ thống trị:“Mẹ chuột cũng quyết một lòng/Chỉ còn một nỗi sợ ông mèo già/ Mèo già tính khí la cà/Này rượu hàng hũ này gà hàng con/Ông mà đã nóng máu lên/Thì thôi tan nát chẳng còn thứ chi”. Trong khi đó thì hoàn cảnh kinh tế của nhà chuột cũng không xông xênh cho lắm mà giá cả thị trường lại “tiền nào của ấy”:“Miếng thịt thì đáng sáu đồng/Cỗ xôi thì cũng phải chồng mười hai/Lại còn cái sỏ cái tai/Rượu ngon hai hũ chóp chài một đôi”.
Lễ cống mèo già được đưa lên đầu tiên trên “bàn cân não” của mẹ chuột: Vài ngày chu tất xong xuôi/Mẹ chuột rối bời mấy liệu mấy lo”, đủ thấy áp lực nặng nề của tầng lớp “tham quan ô lại” đối với tầng lớp bình dân trong xã hội đương thời như thế nào.
Sau khi tính toán dự trù xong chuyện “đối ngoại”, mẹ chuột mới tính đến việc nhà mình. Hôn nhân tuy là chuyện của cá nhân nhưng lại kéo theo việc xác lập quan hệ giữa hai gia tộc. Do đó, phải xem xét kỹ gia cảnh, dòng họ đôi bên có “môn đăng hộ đối” và hai trẻ có hợp tuổi, hợp mệnh nhau không mới cho cưới: Nhờ thày bấm đốt xem giờ/Còn ngờ phương tuổi còn ngờ cầm tinh/Nhà lam lũ lấy gì xinh/Người nó cũ kỹ hợp mình hợp ta”.
Sau khi đã chọn ngày lành tháng tốt, nhà trai triển khai tiếp một số công việc liên quan đến lịch trình cưới: “Mời họ gần mời họ xa/Lo trả nợ miệng lo nhà sửa sang/Bấy giờ công việc tạm an/Chỉ còn tính liệu sửa sang đón về”.
Còn bên nhà gái thì sao? Qua hình ảnh “Những là gió mát trăng kề/Ở nhà gái chuột một bề liệu lo/Thắm lòng chẳng gạn đường tơ/Ngày vui mai trúc bây giờ đến nơi”, có thể biết được đám cưới truyền thống xưa thường được tổ chức vào mùa Thu thời tiết dễ chịu nhất trong bốn mùa ở nước ta. Như vậy đám cưới diễn ra trong điều kiện thuận lợi “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”.
Để chuẩn bị cho tiệc cưới linh đình, chu toàn, nhà chuột gái làm cỗ từ nửa đêm: “Canh ba trăng lả gió mời/Ở nhà gái chuột người người vào ra”. Không khí nhộn nhịp, sôi nổi từ trong nhà ra ngoài sân và cầu ao: “Chuột nhắt thì cầm dao pha/Chuột chí nhấp nhỏm lăm la dao bầu/Thắp đèn mổ thịt giữa cầu/Thớt băm lốc cốc hỏa châu sáng lòa/Chuột già bê thúng cau ra/Têm trầu tiễn chũm bỏ ra cơi mời/Chuột con bê cỗ gẫu người/Chuột lớn tất tả đồ xôi đơm chè/Bà chuột quần đũi áo the/Ông chuột ngất ngưởng dốc be rượu tàu/Hai hàng sập gụ kê đầu/Mấy ông chuột họ chờ hầu quan viên/Chuột trùm say ngả say nghiêng/Chuột cống bí tỉ gắp liền như mưa”.
Bằng sự quan sát tinh tế, nhanh nhạy, nhà thơ dân gian đã “chớp” được thần thái sinh động của mỗi nhân vật trong bức tranh toàn cảnh làm tiệc cưới nhưng không quên hài hước, dí dỏm.
Một trong nét đặc sắc của bài thơ là diễn tả đầy đủ những nghi thức của đám cưới theo phong tục truyền thống quy định.
Đầu tiên là Lễ ăn hỏi: “Nhà trai lũ lượt vào hiên/Gánh đôi quả nặng xôi thêm rượu chầu/Người hạ nón, kẻ đưa trầu/Váy the quần lĩnh khăn tàu như nêm”. Tiếp liền là chú rể lễ gia tiên nhà gái: “Chú rể khi ấy đỡ đèn bước ra/Châm nén hương đỏ giữa nhà/Khấn khấn vái vái nhập gia từ đường”.
Sau những nghi lễ kể trên, nhà gái mời nhà trai ăn uống: “Quan viên hai họ hai hàng/ Cỗ bưng như nước đàng hoàng dọn ra”. Hai bên thông gia vui vẻ thân tình chúc tụng lẫn nhau những lời vàng ý ngọc: “Bây giờ hai họ nhà ta/Thông gia hai nhà như một mà thôi/Mừng cho đôi lứa tốt đôi/An tài phúc lộc đời đời vinh hoa”.
Đến Lễ rước dâu thì càng xôm tụ, điển hình cho tinh hoa văn hóa truyền thống của đám cưới cho nên cả tranh lẫn thơ đều gây ấn tượng mạnh ở duyên cảnh này.
Trong thơ, mô tả đám cưới thật hoành tráng: “Cưới chuột thì thật là to/Dãy dài dãy ngắn giăng bờ như nêm”,“Một trời nước biếc non xanh/Đàn chuột lũ lượt vòng quanh bờ dài/Đi đầu là họ nhà trai/Chú rể áo dài quần cháo thướt tha/Chuột trẻ cho chí chuột già/Những là áo lượt quần là tốt tươi/Chuột vàng dâng quả đội cơi/Miếng trầu thơm miệng đỏ môi họ hàng”. Trang phục đám cưới của mọi người vừa đẹp vừa sang, đặc biệt trang phục cô dâu rất đặc trưng: “Khăn bao thì thắt lưng ong/Áo the khăn nhiễu ra dòng cô dâu” và còn được “Phù dâu hai đứa cầm tay/Hai con ả chuột mặt mày như hoa”.
Hôm nay bạn thế nào? Hãy nhấp vào một lựa chọn, nếu may mắn bạn sẽ được tặng 50.000 xu từ Lazi
Vui | Buồn | Bình thường |