PHẦN I – NỘI DUNG KIẾN THỨC

1. Nghĩa vụ

Nghĩa vụ là gì?

– Khái niệm nghĩa vụ: Là trách nhiệm của cá nhân đối với yêu cầu, lợi ích chung của cộng đồng, của xã hội.

+ Cá nhân phải biết đặt nhu cầu lợi ích xã hội lên trên. Đồng thời hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích chung.

+ Xã hội phải có trách nhiệm đảm bảo nhu cầu lợi ích chính đáng đối với cá nhân.

Ví dụ:

• Công dân có nghĩa vụ đóng thuế theo quy định của pháp luật.
• Công dân có nghĩa vụ tôn trọng và bảo vệ tài sản của nhà nước.

Nghĩa vụ của người thanh niên Việt Nam hiện nay.

– Chăm lo rèn luyện đạo đức.

– Không ngừng học tập để nâng cao trình độ để đẩy mạnh sự nghiệp CNH – HĐH.

– Tích cực lao động sản xuất của cải vật chất và tinh thần để thực hiện dân giàu nước mạnh.

– Xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

• Nghĩa vụ học sinh

+ Rèn luyện đạo đức

+ Học tập

+ Giúp đỡ bố mẹ

1. Lương tâm.

Lương tâm là gì?

– Lương tâm là năng lực tự đánh giá và điều chỉnh hành vi đạo đức của bản thân trong mối quan hệ với người khác và xã hội.

– Lương tâm tồn tại ở hai trạng thái.

+ Lương tâm thanh thản

Ví dụ: Nhặt được của rơi trả lại cho người đánh mất; giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn…

+ Lương tâm cắn rứt.

Ví dụ: Nói dối cha mẹ; nhìn thấy người khó khăn thờ ở vô cảm.

Làm thế nào để trở thành người có lương tâm.

– Thường xuyên rèn luyện đạo đức theo quan điểm tiến bộ.

– Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của bản thân một cách tự giác

– Bồi dưỡng tình cảm trong sáng trong quan hệ giữa người với người.

• Đối với học sinh

+ Tự giác thực hiện nghĩa vụ học sinh

+ Có ý thức đạo đức, kỉ luật

+ Có lối sống lành mạnh

+ Biết quan tâm giúp đỡ người khác.

1. Nhân phẩm và danh dự.

Nhân phẩm.

– Khái niệm: Là toàn bộ những phẩm chất mà con người có được. Nói cách khác, nhân phẩm là giá trị làm người của mỗi con người.

– Biếu hiện của nhân phẩm:

+ Có lương tâm trong sáng

+ Có nhu cầu vật chất lành mạnh

+ Thực hiện tốt nghĩa vụ đạo đức, chuẩn mực đạo đức tiến bộ

– Xã hội đánh giá cao người có nhân phẩm

• Ví dụ: Phụ nữ Việt Nam luôn giữ trong mình phẩm chất cao quý “anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”.

Danh dự.

– Khái niệm: Là sự coi trọng, đánh giá cao của dư luận xã hội đối với một người dựa trên các giá trị tinh thần, đạo đức của người đó.

– Danh dự là nhân phẩm đã được xã hội đánh giá và công nhận.

– Mỗi người cần giữ gìn vào bảo vệ danh dự của mình, đồng thời tôn trọng danh dự của người khác.

• Ví dụ: Danh dự nhà giáo, danh dự của người học sinh, danh dự một quốc gia….

– So sánh tự trọng và tự ái.

+ Giống: Đều là tình cảm của con người

+ Khác:

• Tự trọng: có động cơ và hành vi tốt, tôn trọng người khác.
• Tự ái: đề cao cái tôi, chỉ nghĩ đến bản thân, đố kị với người khác.

– Để có danh dự và nhân phẩm học sinh cần phải:

+ Rèn luyện đạo đức

+ Bảo vệ, giữ gìn danh dự của mình

+ Tôn trọng danh dự và nhân phẩm của người khác

1. Hạnh phúc.

Hạnh phúc là gì?

– Khái niệm: Là cảm xúc vui sướng hài lòng của con người trong cuộc sống khi được đáp ứng, thỏa mãn nhu cầu chân chính lành mạnh về vật chất và tinh thần.

• Ví dụ: Bạn thích một chiếc xe đạp, vào dịp sinh nhật bạn được ba mẹ mua tặng chiếc xe đạp mà mình thích. Khi có được chiếc xe đạp mình hằng mong ước bạn sẽ cảm thấy vui sướng, toại nguyện.

Hạnh phúc cá nhân và hạnh phúc xã hội.

– Hạnh phúc xã hội là cuộc sống hạnh phúc tất cả mọi người.

– Hạnh phúc từng cá nhân là cơ sở của hạnh phúc xã hội

– Xã hội hạnh phúc thì cá nhân có điều kiện phấn đấu.