Cuộc đời bao giờ cũng muôn hình vạn trạng. Trong bức tranh muôn vẻ ấy, có mặt tốt, mặt xấu, mặt tích cực, mặt tiêu cực và chắc chắn có người sống lí tưởng và người sống không lí tưởng. Nhà thơ Tố Hữu đã viết những dòng thơ thật hay về lí tưởng sống:

Nếu là con chim chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả?
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình.

Thiết nghĩ đây là vấn đề đáng để thanh niên chúng ta quan tâm, bàn luận. Nhưng muốn đi đến tận gốc rễ của vấn đề, trước hết ta phải tìm hiểu thế nào là lí tưởng? Lí tưởng là mục đích sống cao đẹp của con người. Người sống có lí tưởng luôn hướng tới vẻ đẹp chân, thiện, mĩ; luôn hướng tới sự chan hoà, sẻ chia, nhân ái, sống vì mọi người, muốn cống hiến tài năng, sức lực vì quê hương, đất nước, luôn cố gắng bay cao, bay xa thể hiện bản lĩnh của bản thân.

Phó mặc số phận! Phó mặc cuộc đời! Tuổi trẻ không có lí tưởng như phiến đá lớn vô dụng. Khi ấy chúng ta không thể ngước mắt nhìn xa mà còn đui điếc về tâm hồn. Chúng ta chỉ biết sống với những mục đích đê tiện, tầm thường. Chỉ vun vén, tô vẽ cho bề ngoài của bản thân. Từ đó mà sinh ra thói ích kỉ, nhỏ nhen. Sống không lí tưởng, không mục đích là tự ta đẩy ta vào ngõ cụt của cuộc sống. Còn nếu mục đích tầm thường thì cũng làm cho tâm hồn con người không cất cao lên được.

Con thuyền sống với biển khơi mênh mông cần đặt cho mình một ngọn hải đăng đế cập bến. Con người nếu sống không có mục đích lí tưởng cũng thường dễ dàng mất phương hướng. Dễ bị những cám dỗ đen tối nhấn chìm tài năng, sức lực, tuổi trẻ. Nếu sống không có mục đích, buông thả chắc chắn chúng ta sẽ không có được kết cục tốt đẹp. Điệu nhạc lạc loài với những ham muốn tầm thường, xấu xa chẳng thể tồn tại được lâu.

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ có biết bao “anh thanh niên” như nhân vật của Nguyễn Thành Long... Họ đã ra đi vì lí tưởng cao đẹp của cả dân tộc. Họ ra đi với tiếng gọi thiêng liêng của hai chữ - hoà bình. Họ, ra đi không tiếc xương máu, tuổi trẻ, tình yêu, hạnh phúc cá nhân... Họ ngã xuống ở tuổi đôi mươi mà bao trang nhật kí còn dang dở vẫn đang được lật giở theo dòng thời gian (Mãi mãi tuổi hai mươi của Nguyễn Văn Thạc, Nhật kí Đặng Tliuỳ Trâm) nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm, về mục đích sống của bản thân với Tổ quốc mến yêu. Họ là những người vô danh không tên, không tuổi: “Họ đã sống và chết/ Giản dị và bình tâỉn/ Không ai nhớ mặt đặt tên/ Nhưng họ đã làm ra Đất nước” (Đất Nước - Nguyễn Khoa Điềm). Họ là Phan Đình Giót - người anh hùng đã lấy thân mình lấp lỗ châu mai. Là người thanh niên tuổi trẻ, quả cảm, quyết một lòng yêu nước, tin tưởng vào cách mạng - Nguyễn Văn Trỗi. Trong giây phút cuối cùng ngã xuống dưới làn súng quân thù anh vẫn hô vang: “Hồ Chí Minh muôn năm/Việt Nam muôn năm!”. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ghi trên tấm ảnh Nguyễn Văn Trỗi trên pháp trường như sau: “Vì Tổ quốc, vì nhân dân, liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi đã anh dũng đấu tranh chống đế quốc Mĩ đến hơi thỏ' cuối cùng. Chí khí lẫm liệt của anh Trỗi là tấm gương cách mạng sáng ngời cho mọi người yêu nước, nhất là cho thanh niên học tập. Chúng ta hôm nay tạc dạ, ghi ơn, kết nối truyền thống của thế hệ trẻ đi trước”...

Có người đặt câu hỏi: Lớp trẻ ngày nay liệu có dám hi sinh tính mạng, cống hiến sức lực vì Tổ quốc, đồng bào? Câu hỏi ấy đã có câu trả lời từ thực tế. Thanh niên Việt Nam hôm nay là thế hệ năng động, sáng tạo, giàu hoài bão bay cao, bay xa. Lí tưởng sống cao đẹp của thanh niên ngày nay bắt đầu từ những hành động nhỏ nhặt nhất. Từ sẻ chia miếng cơm, manh áo giúp đồng bào nghèo đến các chương trình lớn như đưa con chữ đến vùng sâu, vùng xa, hiến máu nhân đạo, đến các cuộc thi sáng tạo trẻ, Robocon, Olympic... Thanh niên Việt Nam luôn khẳng định được vị trí của mình trong khu vực cũng như trên thế giới. Tuổi trẻ Việt Nam luôn khát khao đỉnh vinh quang, nở nụ cười phất cao lá cờ Tổ quốc Việt Nam trên tay như Hoàng Anh Tuấn, Lê Công Vinh...

Trong thời kì hội nhập kinh tế thế giới, thanh niên Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Với bản tính linh hoạt, sáng tạo, tiếp thu nhanh, thanh niên Việt Nam hôm nay dễ dàng tiếp thu một cách nhanh chóng những tinh hoa văn hoá, thành tựu khoa học kĩ thuật của nhân loại. Đại thắng mùa xuân 1975 mở ra một kỉ nguyên mới: kỉ nguyên độc lập, tự do, thống nhất đất nước. Nước ta bắt đầu đi lên từ con số 0 tròn trĩnh. Ớ điểm xuất phát như vậy, bước vào thế kỉ XXI - thế kỉ của nền kinh tế tri thức, nước ta còn gặp muôn vàn khó khăn, nhất là khi ta đã trở thành thành viên của tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Điều đó mở ra cho chúng ta không ít vận hội lẫn nhiều thách thức khó lường. Bởi vậy mỗi thanh niên cần ý thức được trách nhiệm của bản thân - trong học tập cũng như trong lao động, lập cho mình một kế hoạch rõ ràng và từng bước thực hiện để đạt được mục đích.

Tuy nhiên, bên cạnh những thanh niên có lí tưởng sống, mục đích sống đẹp vẫn còn một bộ phận thanh niên sống không có lí tưởng hoặc mục đích sống thấp hèn. Ngày nay, không ít thanh niên xem “hưởng thụ” là mục đích sống của bản thân. Hầu hết, họ là những cậu ấm, cô chiêu con nhà giàu có. Cú đánh võng ngoạn mục trên đường phố, cơn khoái lạc sau khi dùng cocain, thuốc lắc... không có gì là không thể với họ. Hoặc lại có thanh niên toan tính vụ lợi cá nhân. Họ sẵn sàng lợi dụng sự giúp đỡ của người khác chỉ để thu vén cho mình. Lối sống như vậy nhất định sẽ bị xã hội đào thải.

Là một thanh niên thời đại mới, tôi luôn xác định ý thức trách nhiệm của bản thân đối với gia đình và xã hội. “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường, không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng kiên định thì không có cuộc sống”.