Từ rất lâu đảng và nhà nước ta đã nhận thức được tầm quan trọng của thế hệ trẻ trong việc góp phần bảo vệ, xây dựng non song đất nước.

Song nhận thức này qua hàng năm lại càng được đẩy mạnh hơn nữa, do nền kinh tế có nhiều thay đổi, thời kỳ hội nhập quốc tế mở rộng nên các cấp, ngành và các tổ chức, đoàn thể chính trị xã hội cũng đã có nhiều chủ trương, biện pháp nhằm phát huy vai trò, sức mạnh của thanh niên trong các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Tuy nhiên để xây dựng thì biện pháp, vai trò từ các cấp,các ngành, các tổ chức, cơ quan thôi chưa đủ mà còn phải xuất phát từ nhận thức của thế hệ trẻ.

Muốn xây dựng, muốn trả lời được về Trách nhiệm của bản thân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc hiện nay là như thế nào? Thì trước tiên đối với công cuộc xây dựng tổ quốc thanh niên cần phải:

– Chăm chỉ, sáng tạo, học tập, lao động; có mục đích, động cơ học tập đúng đắn, học tập để mai sau xây dựng đất nước, hiểu học tập tốt là yêu nước.

– Quan tâm đến đời sống chính trị- xã hội của địa phương, đất nước, đồng thời Thực hiện tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước; đồng thời vận động mọi người xung quanh cùng thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.

Trước yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ an ninh Tổ quốc và giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo an ninh trật tự phục vụ đắc lực cho công cuộc đổi mới đất nước, Đảng ta đã ban hành nhiều Chỉ thị, Nghị quyết nhằm phát huy hiệu quả vai trò của các tầng lớp nhân dân trong công tác giữ gìn an ninh, trật tự như: Chỉ thị số 92-CT/TW ngày 25/6/1980 của Ban Bí thư về cuộc vận động "Xây dựng lực lượng Công an nhân dân trong sạch, vững mạnh và đẩy mạnh phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới"; Nghị quyết số 07-NQTW ngày 30/11/1987 của Bộ Chính trị về nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự an toàn xã hội trong tình hình mới; Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 17/12/1998 về "Chiến lược an ninh quốc gia"; Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa IX (năm 2003) về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới"; Chỉ thị số 05/CT/TW ngày 14/10/2006 về "Tăng cường lãnh đạo bảo đảm an ninh quốc gia trong tình hình mới"; Chỉ thị số 09-CT/TW ngày 1/12/2011 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” trong tình hình mới; Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 25/10/2013 về "Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới"… là những định hướng quan trọng giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội; cơ sở để tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tham gia phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”.

Xuất phát từ vị trí, vai trò và nhiệm vụ nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đoàn kết, tập hợp và phát huy sức mạnh của nhân dân tham gia giữ gìn an ninh trật tự và xây dựng phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc" trong tình hình mới, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Công an nhân dân Việt Nam và các tổ chức thành viên đã từng bước trở thành lực lượng nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp nhân dân thực hiện hiệu quả phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc". Từ Nghị quyết liên tịch số 01 ngày 11/2/1991 giữa Ban Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (nay là Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) và Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an) về phối hợp "Vận động toàn dân xây dựng phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc" đến Nghị quyết liên tịch số 01/2001/QN-LT ngày 4/12/2001 giữa Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Bộ Công an về “Đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong thời kỳ mới” và nay là Chương trình phối hợp số 09/CTr-BCA-MTTW ngày 1/8/2013 giữa Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên với Bộ Công an về “Đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới”, là những văn bản quan trọng thể hiện ý chí, sức mạnh của dân tộc trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, góp phần củng cố vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân, giữ gìn an ninh chính trị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, làm thất bại mọi âm mưu thù địch.

Trong những năm qua, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, lực lượng Công an các cấp và các tổ chức thành viên đã chủ động nắm chắc tình hình diễn biến trong tư tưởng nhân dân; tập trung tuyên truyền, vận động, đoàn kết các tầng lớp nhân dân, dân tộc, tôn giáo thực hiện hiệu quả mọi nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội. Củng cố lòng tin, phát huy vai trò làm chủ của nhân dân tham gia xây dựng hệ thống chính trị các cấp ngày càng vững mạnh, hoạt động hiệu quả. Mọi tầng lớp nhân dân đã nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, giữ gìn bí mật Nhà nước, bảo vệ Đảng và chính quyền. Chủ động phát hiện, đấu tranh với các loại hình tội phạm, tệ nạn xã hội. Làm thất bại mọi âm mưu "diễn biến hòa bình", lôi kéo, kích động, gây chia rẽ của các thế lực thù địch. Các diễn đàn: "Lắng nghe ý kiến nhân dân", "Nhân dân tố giác tội phạm"; “Mặt trận lắng nghe dân nói”; “Nói cho dân nghe và nghe dân nói”; “Ngày nghe dân nói”, “Công an lắng nghe ý kiến nhân dân”… đã trở thành những diễn đàn để nhân dân thể hiện vai trò làm chủ, tham gia thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn an ninh trật tự và bảo vệ Tổ quốc.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên đã lồng ghép hiệu quả phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc" với các cuộc vận động, phong trào thi đua ái quốc trong toàn xã hội. Thực hiện chăm lo đời sống nhân dân, xóa đói giảm nghèo, "Đền ơn đáp nghĩa", trợ giúp gia đình khó khăn; xây dựng Quỹ “Vì người nghèo”, xây dựng nhà “Đại đoàn kết”, “Nhà tình nghĩa”, “Nhà tình thương” cho các hộ gia đình chính sách, người gặp hoàn cảnh khó khăn không nơi nương tựa… Đến nay, Quỹ “Vì người nghèo” 4 cấp vận động được trên 15 nghìn tỷ đồng; ủng hộ chương trình an sinh xã hội trên 44 nghìn tỷ đồng. Tạo điều kiện giúp đỡ, xây dựng và sửa chữa 1.514.567 căn nhà Đại đoàn kết; giúp đỡ 286.474 hộ nghèo phát triển sản xuất; 916.139 lượt người nghèo được khám chữa bệnh; 1.393.856 học sinh có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục được tới trường, góp phần ổn định đời sống nhân dân, tăng cường lòng tin của nhân dân, nhân tố quan trọng trong tập hợp và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, lực lượng Công an và các tổ chức thành viên tích cực bám dân, bám địa bàn hướng dẫn nhân dân thực hiện công tác giữ gìn an ninh trật tự, cảnh giác trước mọi âm mưu, thủ đoạn hoạt động của các loại hình tội phạm, tệ nạn xã hội. Tham mưu đẩy mạnh các đợt cao điểm trấn áp tội phạm, đấu tranh có hiệu quả với các ổ nhóm tội phạm, chuyển hóa các địa bàn phức tạp về an ninh trật tự. Đã xây dựng thành công 344.897 lượt khu dân cư; 33.857 lượt xã, phường, thị trấn và 327.064 cơ quan, doanh nghiệp đạt chuẩn “An toàn về an ninh, trật tự”; 1.882 ban, 15.656 tổ bảo vệ dân phố với 72.456 thành viên; 37.371 đội dân phòng với trên 409.287 thành viên; 111.649 tổ hòa giải với tổng số 661.183 hòa giải viên; 309.391 bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp. Năm 2019, cả nước có trên 19.913 hộ gia đình được công nhận "Gia đình văn hóa"; 80.282 khu dân cư được công nhận "Khu dân cư văn hóa" và 82.109 hương ước, quy ước đã được xây dựng, tạo nền tảng vững chắc cho phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc" được thực hiện hiệu quả từ các địa bàn cơ sở.

Tại mỗi địa phương, phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc" được triển khai với nhiều sáng tạo, cụ thể, đã xuất hiện nhiều điển hình tiên tiến, mô hình tiêu biểu như: “Tổ liên gia”, “Tổ tự quản”, “Dòng họ an toàn”; mô hình “2 không, 1 có”, “3 tăng, 3 giảm”, “Tổ tự quản”, “Tổ liên gia”; “Phòng, chống tội phạm trên tuyến biên giới”; “Tuổi trẻ với pháp luật”, “Thanh niên xung kích, tình nguyện”, tổ an ninh nhân dân, tổ dân phòng, “Xứ, họ đạo tiên tiến"; "Gia đình Công giáo gương mẫu". Mô hình “Quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù, đi cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng trở về địa phương” tại các tỉnh Hòa Bình, Vĩnh Long, Phú Thọ, Hà Nam, Bình Thuận, Tây Ninh, Nam Định và Quảng Ninh. Mô hình “Doanh nhân hỗ trợ vốn cho người chấp hành xong án phạt tù, người hoàn lương ổn định cuộc sống” tại các tỉnh Kiên Giang, An Giang, Đồng Nai, Bình Dương và Cao Bằng... góp phần phát huy vai trò tự giác của nhân dân, trách nhiệm của mỗi cộng đồng và xã hội trong thực hiện phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc".

Tuy nhiên, vai trò của quần chúng nhân dân chưa phát huy hết hiệu quả; chất lượng xây dựng phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc" còn chưa đồng đều, có nơi có lúc còn hình thức, chưa thu hút sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân. Công tác tuyên truyền, vận động, xây dựng mô hình, điển hình thiếu sức lôi cuốn; nội dung chậm đổi mới. Công tác phối hợp giữa các đơn vị có nơi, có việc thiếu chặt chẽ và gắn kết. Một số địa phương cấp ủy, chính quyền buông lỏng công tác chỉ đạo, lãnh đạo, kiểm tra, định hướng đã ảnh hưởng đến chất lượng tuyên truyền, vận động, tập hợp nhân dân. Vai trò Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Công an và các tổ chức thành viên trong công tác tham mưu, đề xuất và phối hợp chưa đáp ứng được yêu cầu đối với nhiệm vụ xây dựng phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc" trong giai đoạn mới.

Trong thời gian tới, trên địa bàn cả nước tình hình tội phạm, trật tự, an toàn xã hội tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp; hoạt động của các loại tội phạm manh động và liều lĩnh hơn. Phạm tội do nguyên nhân xã hội, mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân, mâu thuẫn gia đình diễn biến phức tạp. Tội phạm có yếu tố nước ngoài; lợi dụng công nghệ cao; núp bóng doanh nghiệp; tội phạm hình sự nguy hiểm; vận chuyển, buôn bán chất ma túy; lừa đảo qua mạng, "tín dụng đen", cưỡng đoạt tài sản... gây bức xúc, lo lắng trong quần chúng nhân dân.

Các thế lực thù địch tiếp tục lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, sự suy giảm lòng tin của một bộ phận nhân dân để tăng cường hoạt động chống phá, tấn công, thâm nhập, tác động, chuyển hóa, thực hiện âm mưu "diễn biến hòa bình" nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa… ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và chất lượng phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” tại các địa phương.