Đề 2
Bánh chưng là biểu tượng không thể thiếu trong dịp Tết cổ truyền. Từ xa xưa đến nay, mỗi dịp Tết đến xuân về, người người nhà nhà lại chuẩn về những nồi bánh chưng rất to để đón Tết. Bởi trong tâm thức của mỗi người thì bánh chưng là món ăn mang ý nghĩa sum vầy, ý nghĩa đoàn viên bình dị nhưng ấm áp.
Người xưa vẫn lưu truyền rằng bánh chưng ngày Tết có từ rất lâu. Mọi người vẫn tin rằng bánh chưng bánh giầy có từ thời vua Hùng thứ 6, và cho đến ngày nay thì nó đã trở thành biểu tượng của Tết truyền thống tại Việt Nam. Người đời vẫn luôn cho rằng bánh chưng minh chứng cho sự tròn đầy của trời đất và sự sum vầy của gia đình sau một năm trời làm việc tất bật, vội vã.
Cho dù là ở miền Bắc, Trung hay Nam thì bánh chưng là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết. Có thể nói đây là món ăn được chờ đợi nhiều nhất, vì ngày Tết mới đúng là ngày thưởng thức bánh chưng ngon và ấm áp nhất.
Về nguyên liệu, bánh chưng được làm từ những thứ rất đơn giản và dễ chuẩn bị; kết hợp với bàn tay khéo léo của người gói bánh. Nguyên liệu chủ yếu là nếp, lá dong, thịt, đậu xanh giã nhỏ. Mỗi nguyên liệu đều được chọn lọc thật kĩ để có thể tạo nên món ăn ngon và đậm đà nhất. Về phần nếp thì người ta chọn những hạt tròn lẳn, không bị mốc để khi nấu lên ngửi thấy mùi thơm lừng của nếp. Đậu xanh chọn loại đậu có màu vàng đẹp, nấu nhừ lên và giã nhuyễn làm nhân. Người ta sẽ chọn thịt ba chỉ hoặc thịt nạc, trộn với tiêu xay, hành băm nhuyễn. Một nguyên liệu khác không kém phần quan trọng chính là lá dong để gói bánh. Ở một số vùng khác người ta dùng lá chuối gói bánh nhưng phổ thông nhất vẫn là lá dong.
Lá dong cần có màu xanh đậm, có gân chắc, không bị héo và rách nát. Hoặc nếu những chiếc lá bị rách người ta có thể lót bên trong chiếc lá lành để gói. Khâu rửa lá dong, cắt phần cuống đi cũng rất quan trọng vì lá dong sạch mới đảm bảo vệ sinh cũng như tạo mùi thơm sau khi nấu bánh.
Sau khi đã chuẩn bị tất cả các nguyên vật liệu thì đến khâu gói bánh. Gói bánh chưng cần sự tẩn mẩn, tỉ mỉ và khéo léo để tạo nên chiếc bánh vuông vắn cúng viếng ông bà tổ tiên. Nhiều người cần phải có khuôn vuông để gói nhưng nhiều người thì không cần, chỉ cần gấp 4 góc của chiếc lá dong lại là có thể gói được. Bao bọc xung quanh nhân đậu và thịt là một lớp nếp dày. Chuẩn bị dây để gói, giữ cho phần ruột được chắc, không bị nhão ra trong quá trình nấu bánh.
Công đoạn nấu bánh được xem là khâu quan trọng. Thông thường mọi người nấu bánh bằng củi khô, nấu trong một nồi to, đổ đầy nước và nấu trong khoảng từ 8-12 tiếng. Thời gian nấu lâu như thế là vì để đảm bảo bánh chín đều và dẻo. Khi nước bánh sôi, mùi bánh chưng bốc lên nghi ngút. Lúc đó mọi người bắt đầu cảm nhận được không khí Tết đang bao trùm lấy căn nhà.
Bánh chưng sau khi chín được mang ra và lăn qua lăn lại để tạo sự săn chắc cho chiếc bánh khi cắt ra đĩa và có thể để được lâu hơn.
Đối với mâm cơm ngày Tết thì đĩa bánh chưng là điều tuyệt vời không thể thiết. Cũng như trên bàn thờ ngày tết, một cặp bánh chưng cúng tổ tiên là phong tục lưu truyền từ bao đời nay. Bánh chưng tượng trưng cho sự trọn vẹn của trời đất, cho những gì phúc hậu và ấm áp nhất của lòng người.
Trong ngày Tết có rất nhiều lấy bánh chưng làm quà biếu, và đây chính là món quà ý nghĩa tượng trưng cho lòng thành, cho sự chúc phúc tròn đầy nhất.
Mỗi dịp Tết đến xuân về, bánh chưng bốc lên nghi ngút chính là báo hiệu cho sự ấm áp của gia đình. Bánh chưng là biểu tượng ngày Tết mà không có bất cứ loại bánh nào có thể thay thế được. Vì đây là truyền thống, là nét đẹp của con người Việt Nam, cần gìn giữ và tôn trọng từ quá khứ, hôm nay và cả ngày mai nữa.

Câu 1
Tương lai, là một thứ khái niệm xa vời và mơ hồ nhất trong mọi thứ khái niệm do con người đặt ra. Tương lai gần giống với mộng, không thực mà cũng không ảo, vì nó được xây dựng trên cơ sở những gì là có thực, và bị ảnh hưởng rất nhiều bởi thực tại và quá khứ.Quá khứ đã trôi qua, mọi công việc của hiện tại đều hướng tới tương lai. "Mỗi chúng ta đều có những con đường để đi. Có những lúc trên con đường ấy ta không có bạn đồng hành nhưng ta vẫn phải bước qua tự tin, mạnh mẽ vì phía sau con đường có thể còn rất nhiều người đang đứng đợi ta.. Có thể bạn sẽ phải đi thẳng, đi tắt, thậm chí rẽ ngang, rẽ dọc, nhưng đặc biệt đừng từ bỏ con đường chính mà mình đã lựa chọn... Thế nên mới có ý kiến: "Trước nhiều ngả đường đi đến tương lai, chỉ có chính bạn mới lựa chọn được con đường đúng cho chính mình.".
Phải công nhận rằng Có rất nhiều “ngả đường đi đến tương lai”, đó là mục đích, nghề nghiệp và lý tưởng mà con người ta cần phải lựa chọn cho cuộc đời mình, nhưng không phải ngả nào cũng là “con đường đúng”. Đó chính là con đường có nhửng nghề nghiệp, lý tưởng mà mỗi người chọn lựa sẽ mang lại hạnh phúc, thành công sau này. Vậy vì sao chỉ có “chính bạn mới lựa chọn được con đường đúng cho mình”?Bởi lẽ bạn chính là người phải đi trên con đường mình đã chọn. Bạn sống, lựa chọn và chịu trách nhiệm cho những lựa chọn của mình. Muốn được như vậy chỉ có bản thân mỗi người mới có thể lựa chọn con đường đúng cho mình chứ không phải ai khác. Sau khi chọn lựa, cố gắng đừng hối tiếc, đừng đổ thừa cho hoàn cảnh và đừng oán trời, đừng trách người.
Đây là một quan điểm, tư tưởng đúng vì tương lai của mình thì phải do chính mình quyết định. Nó không những quyết định đến tương lai phía trước của bản thân mà nó còn là sự khẳng định ý chí, sự quyết đoán của mình trên con đường đời. . “Con đường đúng” không hẳn là con đường dễ dàng, trải đầy hoa hồng. Con đường đến vinh quang nào cũng đầy rẫy khó khăn và chông gai. Người bước trên con đường ấy phải đổ mồ hôi, nước mắt, thậm chí cả máu của mình để đi được đến đích cuối cùng. Tuy nhiên, đó là con đường tốt nhất, phù hợp nhất với ta, con đường đưa ta tới thành công, thực hiện ước mơ và lí tưởng, hoài bão.. Do đó, sau khi đã chọn đừng nản chí khi thất bại. Người ta có thể khuyên chúng ta làm gì nhưng hầu hết họ không chịu trách nhiệm nếu có sai lầm, bạn phải tự quyết định và đó la lúc ta cần biết lăng nghe.
Khi đã lựa chọn một con đường mà mình nghĩ là đúng thì cần phải cố gắng hết sức để hoàn thành mục đích của mình. Con người có thể thích rất nhiều thứ nhưng nếu thiếu nỗ lực và cố gắng thì không đạt được mục đích và phải bỏ dở dang con đường mình đã chọn. Bởi vì điều đáng sợ nhất k phải thất bại mà là chính bạn đã bỏ qua nhiều cơ hội chì vì khôg cố gắng hết mình. Chúg ta hãy lấy nhửng tấm gươg trước mắt như: Ca sĩ Opera nổi tiếng Enrico Caruso bị thầy giáo cho là thiếu chất giọng và không hát đc; lúc còn phổ thôg, Luis pasteur chỉ là một hs tb. Về môn hóa, ôg đứg hạng 15 trog tổng số 22 hs của lớp; Herry Ford thất bại và cháy túi 5 lần trc khi thành côg,... Có những ước mơ tưởng chừng cao vời và không bao giờ có thể thành hiện thực, nhưng không phải vì thế mà ta nhụt chí và bỏ cuộc. Bởi sự nỗ lực không ngừng của bạn có thể trở thành động lực thúc đẩy và khơi nguồn cảm hứng cho những cuộc đời khác quanh bạn.
Đặc biệt, bạn cần cân nhắc thật kĩ trước khi chọn lựa để chắc chắn rằng con đường mình chọn là đúng. Bạn có nhận ra rằng, có nhiều con đường cùng dẫn đến một địa điểm? Thế rồi mỗi người chọn cho mình một con đường để đi tới. Người ta không thể cùng một lúc đi cả hai con đường mà phải lựa chọn lối đi phù hợp nhất với bản thân mình. Chính vì lẽ đó, cuộc đời mỗi người là một chuỗi những sự lựa chọn khác nhau. Cân nhắc, nghĩ suy để rồi đi đến một quyết định. Lựa chọn rồi, bước đi rồi, nhưng không phù hợp lại quay trở lại vạch xuất phát để cân nhắc một con đường khác. Cứ thế, cứ thế, những sự lựa chọn cứ xuất hiện trong cuộc sống của chúng ta, như một quy luật tất yếu của cuộc sống.
Thế nên bạn phải tin vào bản thân, không dao động trước dư luận, đừng đứng núi này trông núi nọ. Như trong trường hợp có một chị thí sính từng tâm sự:: “Bạn ấy yêu nghề sư phạm nhưng bố mẹ bạn ấy bảo: ôi con ơi con đi nghề đó làm gì khổ lắm, mà lương thì ít khó làm giàu lắm con ơi! Con nên nhớ rằng: Nhất y, nhì dược, tạm được bách khoa. Vì sợ cha mẹ phiền lòng nên bạn ấy thay đổi ý định”. Tại sao chị ấy lại bỏ qua năng khiếu riêng tư của mình, nghe lời cha mẹ hoặc bạn bè chọn cho mình con đường không phù hợp với khả năng.
Vậy đấy, đôi lúc ta tự hỏi mình rằng ta có đang đi đúng hướng không? Hay đó chỉ là con đường người khác vạch ra cho tar.Thật dễ hiểu thôi, bởi lẽ người ta thường cảm thấy lo lắng và hoài nghi trước cái mà người ta vẫn chưa thực sự định hình được một cách rõ ràng. Chính sự phân vân và một chút tiếc nuối đó sẽ trở thành khó khăn lớn nhất mà người ta sẽ gặp phải trên cuộc hành trình của mình. Khi đó, ta sẽ luẩn quẩn, vòng vèo, lạc lối trong những ngõ rẽ, trong những con hẻm mà chẳng thể nào tìm được đường ra..
Vậy đó, mục đích có nhưng không rõ ràng và kiên định thì chẳng thể nào ta có đủ bản lĩnh và dũng cảm để đi đến tận cuối con đường mà ta đã lựa chọn. Mục đích sống chẳng khác gì chiếc la bàn định hướng cho ta giữa vô vàn những sự lựa chọn của cuộc sống. Hãy để cho chiếc la bàn được đứng im, rồi hãy lựa chọn hướng chính xác, đừng bao giờ đề nhửng yếu tố bên ngoài làm lệch đi hướng quỹ đạo mà la bàn đã vạch ra trog suy nghĩ uf cta.Nếu cứ mãi trăn trở về một quyết định thì con người ta chỉ biết nghĩ, biết nói mà không dám thực hiện. Chính vì vậy, hãy dùng lí trí để có một lựa chọn phù hợp nhưng đừng quên bản lĩnh và sự can đảm, dám hành động vì một niềm tin vào chính bản thân mình
Đã có nhiều tấm gương dám lựa chọn và kiên trì đến cùng con đường mà mình đã chọn. Đó là bao thế hệ thanh niên thời kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ đã lựa chọn con đường chiến đấu, hi sinh cho động lập tự do của đất nước. Chắc hẳn, ít nhiều trong số cta đều biết đến câu nói của Lý Tự Trọng, khi bị bắt và kết án tử hình khi mới 17 tuổi. A đã để lại cho thế hệ trẻ chúng ta một tấm gương về " chọn con đường đúng" với câu ns nổi tiếng:' Tôi chưa đến tủi thành niên thật, nhưg t đủ trí khôn đề hiểu rằng von đường uf tn chỉ có thề là con đườg cách mạng và không thể là con đường khác. Một tấm gương khác về chọn con đường đúng đó là bác hồ cta. Bác đã từng chọn nghề dạy học, là, phụ bếp trên tàu buôn, nhà văn, nhà thơ, nhà báo, làm nghề cào tuyết, đốt lò r phụ bếp cho ksạn, nhưg tất cả đều phục vụ cho một con đường chính là con đường cách mạng. Nhờ chọn đường đúng mà B đã trở thành lãnh tụ vĩ đại của nhân dân VN.. Đó là chàng thanh niên Bill Gates sẵn sàng rời bỏ giảng đường đại học để đi theo niềm đam mê tin học .…Trong chừng mực nào đó, cuộc đời giống một trang giấy trắng. Bạn có thể làm ra một bản thảo vạch ra phương hướng của cuộc đời, nhưng bạn sẽ không đến đích nếu bạn không thảo ra những quyết định đúng đắn.
Bên cạnh đó còn có những người sống dựa dẫm, ỷ lại, vô trách nhiệm với cuộc sống của bản thân, với gia đình, cộng đồng, không dám quyết định và chọn lựa.Những người không biết tự chọn cho mình con đường đúng đắn thường dẫn đến những thất bại, sai lầm trong cuộc đời và nhận lấy nhiều đau khổ. Cần phê phán nhửng người không tự quyết định hướng đi cho cuộc đời mình hoặc chạy theo nhửng trào lưu không phù hợp với bản thân. Có nhiều bạn trẻ hiện nay chọn nhửng ngah nghề đã thừa quá nhiều nhân lực như quản trị kinh doanh, điều dưởng,ngân hàng,... trong khi đó các ngàh kĩ thuật nông- lâm- ngư nghiệp đaq cầu cứu nguồn nhân lực. . Năm nào đến mùa thi đại học cũng có những chuyện: Học sinh được điểm rất cao nhưng không đỗ. Chỉ vì học sinh ấy đi thi vào trường đại học, mà trường đó là mong muốn của gia đình mình, một sự chọn lựa không có chủ kiến cá nhân, sự chọn lựa ấy sẽ làm người ta mãi hối tiếc! Tuy nhiên, bên cạnh đó còn có nhiều bạn trẻ nghe theo sữ tư vấn của thầy, cô giáo, gia đình nên đã lựa chọn con đường đúng bản thân.
Vậy, tuổi trẻ cần làm gì để lựa chọn con đường đúng cho mình? Bản thân cần phải có thái độ tự chủ đối với tương lai của chính mình, cần xác định được vai trò quyết định của chính bản thân yrong việc lựa chọn hướng đi, khi lựa chọn, cần căn cứ vào nhửng yếu tố cần thiết. Thực trạng: ông bà, cha mẹ,… thường buộc con cái phải lựa chọn con đường tương lai theo ý của mình. Điều đó có thể dẫn tới những hậu quả đối với con cháu.Bản thân mỗi người thường hiểu rõ chính mình hơn ai hết. Do đó, dễ lựa chọn được con đường đúng cho bản thân.Vì thế,lựa chọn con đường đúng cho bản thân thường dễ mang lại cho con người thành công, hạnh phúc… trong cuộc sống.Trái lại, nó sẽ dẫn con người đến thất bại, u uất, đau khổ.Để có thể lựa chọn được con đường đúng cho mình, bản thân mỗi người cần phải có hiểu biết đầy đủ về bản thân. Chỉ bạn là người hiểu bạn hơn ai hết, bạn biết mình có gì, mình muốn gì. Chỉ bạn là người hiểu rõ ước mơ của cuộc đời mình. Chỉ bạn là người hiểu được những thế mạnh, những điểm yếu của cá nhân mình. Và cũng chỉ có bạn là người rõ nhất về hoàn cảnh gia đình mình, địa phương mình, quê hương đất nước mình, về những “ngã đường đi đến tương lai”.Còn Làm 1 người cha người mẹ thì nên biết lắng nghe và thấu hiểu những suy nghĩ của con, đôi lúc đôi cánh đã có ở trong ước mơ của những đứa trẻ, đừng áp đặt suy nghĩ của mình để rồi huyễn hoặc mình đang muốn tốt cho chúng. Tuy nhiên, bản thân mỗi người cũng không nên ngoan cố, kiêu ngạo, tự tin quá đáng. Cần phải biết tham khảo, lắng nghe ý kiến của bố mẹ, ông bà, của các chuyên gia để có hiểu biết đầy đủ và lựa chọn được con đường đúng đắn nhất cho mình.
Cuộc đời của em chuẩn bị bước sang một trang sách hoàn toàn mới, em sẽ đứng trước sự lựa chọn, cuốn sách dài hay ngắn, hay hoặc dở đều do em phải lựa chọn. Lúc này, em cần xác định được năng lực thật sự của bản thân, em muốn gì, thích gì , làm được điều gì, hoàn cảnh gia đình, ồi sau đó sẽ tham khảo ý kiến của thầy cô, gia đình và những thế hệ anh chị đi trước. Hi vọng, con đường em chọn sau này sẽ là lối đi đúng, dù cho nó có nhiều chông gai đi chăng nữa, em sẽ cố gắng gỡ bỏ từng cái gai nhỏ, để tránh làm bản thân tổn thương quá nhiều, nhưng cũng từ vết thương đó, em sẽ lấy làm bài học cho bản thân trong cuộc sống để đạt được ước mơ, hoài bảo của mình. Như một nhà triết gia Ấn Độ: Cuối đời, ông đem tất cả những tác phẩm của mình đốt hết, chỉ để lại một câu nói đúc kết ngắn gọn: “Nếu như cuộc đời của một con người được chia làm 2 phần, vậy nửa phần đầu của cuộc đời chính là ‘không do dự’, còn nửa cuộc đời sau chính là ‘không hối hận’”.
Đó là câu chuyện của sự lựa chọn. Cuộc sống này cũng là sự lựa chọn.Có những lựa chọn là đúng, cũng có những lựa chọn là sai. Hoàn cảnh khác nhau, quan điểm khác nhau sẽ nhìn một sự vật không giống nhau. Tư tưởng kỳ lạ như thế đấy bạn ạ! Nếu bạn chịu suy nghĩ thì quyền quyết định hoàn cảnh nằm trong tay bạn.Trong cuộc sống, có người chỉ lo chạy băng băng nên đã không thể tìm thấy thứ mình cần tìm, đánh mất cơ hội được thưởng thức hoa nở hai bên đường.Không ai sống hộ cuộc đời người khác được! Vì vậy phải tự lựa chọn cho chính mình. " Hãy theo đuổi con đường mà bạn có thể đi với tình yêu và lòng tôn kính, dù nó có hẹp và quanh co đến mức nào" ( Henry David Thoreau)

Danh thắng Núi Đôi nằm ở thị trấn Tam Sơn (Quản Bạ- Hà Giang), tên nhân dân thường gọi là Núi Đôi hoặc Núi Cô Tiên; được hình thành từ quá trình vận động tạo sơn của thềm lục địa vỏ trái đất, sự đứt gẫy của các khối núi đá vôi. Đây là nơi chuyển tiếp giữa địa tầng đá vôi với núi đất. Chu vi của hai ngọn núi gần 1.000 m2, 2 ngọn núi tròn đều với diện tích xấp xỉ 3,6 ha. Tên Núi đôi gắn với tên địa danh thung lũng Tam Sơn (tức ba ngọn núi), không biết có từ bao giờ, chỉ biết từ khi có tên làng, tên xã là núi đã có tên. Núi đôi được gắn với truyền thuyết về chuyện tình của chàng khổng lồ và nàng tiên nơi đây. Núi đôi Quản Bạ được ví như bộ ngực căng tròn người con gái và đã lưu truyền mãi trong nhân gian từ đời này qua đời khác, Núi đôi và ba ngọn núi ở thị trấn Tam sơn được nhân dân gìn giữ, nhiều câu truyền thuyết gắn với những gì thiên nhiên ban tặng được gửi gắm vào câu chuyện những ước muốn của dân tộc thiểu số nơi vùng cao về việc cải tạo, chế ngự thiên nhiên phục vụ sản xuất, mà ở đây là mong ước có nguồn nước tưới tiêu phục vụ đời sống con người, để có cuộc sống no đủ, cũng trong truyền thuyết muốn tôn vinh sự chung thuỷ, tôn vinh tình yêu đôi lứa. Với những giá trị về danh thắng, truyền thuyết đó, Núi đôi được Bộ Văn hoá, Thể thao và du lịch trao bằng công nhận xếp hạng cấp Quốc gia.
Mấy năm vừa qua, tỉnh Hà Giang đã có nhiều cố gắng, nỗ lực trong việc xây dựng Cao nguyên đá Đồng Văn được công nhận là Công viên Địa chất thế giới. Nếu được công nhận thì đó là niềm tự hào của người dân vùng cao nói riêng và người dân Hà Giang nói chung, ngoài ý nghĩa đó nó còn góp phần thúc đẩy phát triển du lịch trên địa bàn. Núi đôi là một biểu tượng đẹp của Cao nguyên Đồng Văn, đó là sự kết tinh nét đẹp của thiên nhiên và kiến tạo địa chất. Với giá trị đó, Núi đôi được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch công nhận danh thắng cấp Quốc gia, đây là niềm tự hào cũng là điểm nhấn để Cao nguyên đá Đồng Văn thêm sinh động, hấp dẫn với khách du lịch. Do đó chính quyền và người dân địa phương cần tôn tạo và cùng bảo vệ.

Không biết từ bao giờ, cứ chờ đến năm hết, Tết đến, xuân sang, trên khắp phố phường và những vùng quê văn vật khắp mọi miền quê, nhiều những ông Đồ hay chữ, bày nghiên bút, giấy bản nhuộm điều, niềm nở đón người qua đường ghé xuống cầu xin con chữ. Người cho chữ là ông Đồ túc nho và người xin chữ thường là những chủ nhà cầu mong những tin mừng và vận hội mới trong cuộc đời và đặc biệt là những nhà có người theo học, mong được con chữ của Thánh hiền, giáng ứng cho may mắn trong học hành thi cử. Khi xin được câu đối hay con chữ linh thiêng như ý, đem về nhà treo vào nơi trang trọng nhất, linh ứng nhất, dễ ngắm nhìn, để cầu nguyện thành đạt cho cuộc sống và cho học hành thi cử. Điều đó trở thành nét đẹp trong văn hóa học của các dân tộc sinh sống trên đất nước Việt Nam ta từ nhiều thế kỷ nay, ngày càng được nối tiếp, thừa kế và phát huy đến cao độ. Năm cũ sắp trôi qua, khi mọi nhà đã sắm sửa được cái tết về vật chất, nồi bánh chưng đang sôi, bàn thờ gia tiên đã mãn quả, ông Táo đang về Trời, trẻ con nô nức pháo hoa áo mới, thì chủ nhà cũng không quên đi xin cho được câu đối - con chữ mang về để đón chào năm mới. Con chữ ngày Tết đến với dân Việt từ lâu, những ghi chép của sử sách không đầy đủ, cách quãng, rất ít được thể hiện, để chúng ta tìm về, hiểu thấu một phong tục không thể vắng thiếu trong sinh hoạt truyền thống của cộng đồng. Cách đây gần trọn một thế kỷ, nhà thơ Vũ Đình Liên, một vị túc Nho, đã từng chứng kiến những ông Đồ cứ Tết đếnxuân về bày mực tàu giấy đỏ để cho bàn dân thiên hạ đến xin chữ, rồi cũng thật buồn khi không còn ai đến xin chữ ông Đồ nữa, và những ông Đồ biến mất lúc nào không ai hay! Bài thơ Ông Đồ như một hoài niệm vô cùng buồn và nhớ tiếc về ông Đồ từng ngồi cho chữ trên phố cổ, về một phong tục đẹp đã bị mai một bởi trào lưu Tây hóa không gì cưỡng nổi.
Tục xin chữ - cho chữ truyền thống bị lãng quên gần hết thế kỷ XX, bởi Nho học như là một cản trở cho công cuộc Tây hóa và kinh dinh đất nước. Những Ông Đồ cho chữ, những người xin chữ vắng đi khắp nơi từ thị thành đến thôn quê, cứ tưởng tục tập này sẽ bị chôn vùi không có cơ may tái xuất hiện trong đời sống đương đại.
Vậy mà hơn ¼ thế kỷ qua, sự trở lại một cách mãnh liệt của tục xin chữ - cho chữ, như làm dấy lên một trào lưu mới của học hành - thi cử, ai cũng mong muốn có được nhiều con chữ hơn để lập nghiệp khi vào đời. Trong đời sống hàng ngày của cộng đồng, ai cũng hiểu rằng mọi cố gắng của bản thân, sự lao động cần cù của mỗi người sẽ đưa lại cho họ nhiều kết quả tốt đẹp; song cái sự thật tệ hại, là ở chỗ, nhiều thành quả lao động là kết tinh không chỉ của lao động mà bằng may rủi nữa là đằng khác, chẳng hạn lúa trổ vào đúng mưa bão là phi tang cả một mùa làm ăn nhọc nhằn của nhà nông; cho nên cứ dịp xuân về Vua Chúa ở Triều đình làm Lễ Tịch điền, ở làng quê các lão nông làm Lễ Xuống đồng, như để cầu mong trời đất phù hộ cho mùa màng bội thu. Đạo học cũng vậy, sự học là kết tinh của thầy dạy tốt, trò học tốt, và không thầy đố mày làm nên! Không ai phủ nhận điều đó, nhưng dạy tốt học tốt là chưa hoàn toàn, trong học hành thì đã đành, còn trong thi cử thì cần có sự may rủi. Từ bao đời nay, dân gian đã tổng kết sự thành đạt hay không của học hành - thi cử là: học tài - thi phận như một khuyên răn rằng anh chớ cậy vào cái tài năng vốn có của anh, còn cái vận hạn (đỗ hay hỏng) của anh quyết định anh có đạt được hay không? Do đó người ta mới nghĩ ra cách đi xin chữ của Thánh hiền, như một sự bảo lãnh của Tiên thánh, khi sắp xếp cho con được ghé vào danh sách của những người thành đạt. Trước mỗi kỳ thi, không chỉ nắm vững kiến thức, mà còn phải dự liệu những may rủi trong thi cử, giữ gìn, kiêng kỵ khi xuất hành, kể cả giữ mồm giữ miệng trong giao tiếp và câu chữ trong bài vở…Một tổng kết có giá trị thực tiễn, là số người học giỏi thường đỗ đạt cao, tỷ lệ người hỏng (do may rủi) là không đáng kể; còn những người học không giỏi đỗ đạt rất ít, tỷ lệ người đỗ đạt (do may rủi), cũng chẳng bao nhiêu!
Tục xin chữ - cho chữ đầu năm đã và đang là một nét văn hóa đẹp. Cứ Tết đến xuân về, tại các thành phố lớn trong cả nước, đều có chọn những mạch đất Thánh hiền ngự trị để giành cho người cho chữ và người xin chữ, mà Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội là một điển hình. Sau lễ đưa tiến đưa ông Táo về Trời (23 tháng Chạp), người ta đã rục rịch chuẩn bị mọi thứ cho ngày khai trương, tất nhiên cũng chỉ là chuẩn bị một vài hoạt động cho chữ - xin chữ cho Giao thừa đã được thực hiện; nhưng tất cả phải chờ đến sau Tết, khi mọi nhà đã hoàn tất thủ tục tiễn đưa năm cũ, nghênh đón năm mói. Theo truyền thống dân tộc, lễ đón xuân sang đối với những người con hiếu thảo và học trò hiền là tôn vinh ba bậc: cha-mẹ-thầy, trong ba ngày Tết thì: mùng Một tết Cha - mùng Hai tết Mẹ-mùng Ba tết Thầy. Thế là hết ba ngày Tết một cách nhanh chóng, chung quanh với bậc sinh thành và thầy dạy dỗ.
Và tục xin chữ - cho chữ phải sau ngày lễ thầy. Nhiều hình ảnh ghi lại không khí nhộn nhịp xin chữ - cho chữ tại khu Văn Miếu - Quốc Tử Giám sau Tết Nguyên đán nhộn nhịp đến ngần nào! Mọi lứa tuổi, dù hoạt động trong lĩnh vực kinh tế - xã hội nào đều có tâm nguyện xin chữ, cầu mong cho cuộc sống của mình, tùy theo mỗi hoàn cảnh mà xin được những chữ như ý, thỏa mãn nguyện vọng của mình; nhưng đông đảo nhất vẫn là lứa tuổi học trò, đặc biệt là học sinh lớp 12, những Tú tài tương lai mấp mé để trở thành những Cử nhân trong vòng 5 năm tới. Các em thường đi thành tốp, hoặc theo cha mẹ để bậc phụ huynh chứng kiến nghi thức trọng đại này, có khi chính cha mẹ chủ động và thuyết phục con em tiến hành một cách trọng thể tục xin chữ, mà cho đó là dấu hiệu của sự thành đạt sắp tới.
Có một sự thật là, người đi xin chữ, khi đứng trước người cho chữ, thường lung túng, không biết nên xin thầy chữ gì? Thầy cũng ngỡ ngàng với người xin chữ, và cách duy nhất là người xin chữ nêu ý tưởng và mong muốn trong tương lai, từ đó người cho chữ tìm cho người xin chữ, những chữ có thể thích hợp, để thầy phóng bút. Theo truyền thống, thì chữ Hán được ưa thích nhất, bởi nghĩa sâu xa của nó; nhưng đến nay chữ Nôm cũng rất thông dụng trong tục xin chữ - cho chữ, và chữ Việt, bằng nhiều thể chữ đã và đang được những người xin chữ - cho chữ thể hiện.
Cùng với tục xin chữ - cho chữ truyền thống như chúng ta thấy, không chỉ trong dịp Tết Nguyên đán, mà trong bất cứ trường hợp nào có liên quan, người ta làm những thủ tục xin chữ mà không thể hiện bằng bút pháp nét chữ, đó là thắp một nén nhang trước đền thờ danh nhân Nho học, trước bia Tiến sĩ, nhất là bia của các bậc Trạng nguyên… khấn khứa thầm xin các vị độ trì cho sự nghiệp học hành thi cử của mình một cách hanh thông.
Là một nét đẹp của văn hóa truyền thống, màu sắc của sự may rủi đan chen vào hoạt động trần tục, ai cũng biết là bất học bất tri lý, có nghĩa là không học thì ngu dốt, không học thì thi cử không nên thân, đừng nhờ cậy vào vận hạn làm chi! Song như ma ám, có người cứ mê muội vào đức tin, không biết mình có khả năng để thành đạt trong thi cử, đã làm những việc dại dột, hủy hoại thân phận mình một cách uổng phí! Con đường đi của chúng sinh, không chỉ có một là học hành - thi cử, không phải ai ai cũng theo học cho đến kỳ tài, điều đó chỉ giành cho một số ít, có tư chất hơn hẳn mọi người. Cho dù có sự phù giúp của Thánh nhân, nhưng cái đạo học và sau đó là thi cử, phải là cố gắng của mỗi thành viên, nhất là thế hệ học sinh, những chủ nhân tương lai của cộng đồng, hãy theo lời giáo huấn: Học! Học nữa! Học mãi!