Từ nửa cuối thế kỷ XX, Fidel Castro (Phi-đen Ca-xtơ-rô), lãnh tụ Cách mạng Cu-ba, người tập hợp các lực lượng cách mạng Cu-ba vào một chính đảng duy nhất và sáng lập Nhà nước xã hội chủ nghĩa tại đảo quốc Ca-ri-bê này đã ghi lại dấu ấn đậm nét không chỉ trong lịch sử của “hòn đảo tự do” mà còn cả trong lịch sử của Mỹ La-tinh, châu Phi và thế giới nói chung.

Lãnh tụ Cu-ba Phi-đen Ca-xtơ-rô tại Thủ đô La Ha-ba-na ngày 6/2/2006. (ảnh: TTXVN)

Nhân dịp kỷ niệm 90 năm ngày sinh của ông (13/8/1926 - 13/8/2016), nhiều tác giả đã nhấn mạnh lại tầm quan trọng của công tác nghiên cứu cuộc đời và sự nghiệp của “người khổng lồ trong lịch sử nhân loại vẫn còn sống” này. Đó hẳn phải là một công trình công phu và đồ sộ - nếu xét tới khối lượng công việc mà nhà lãnh đạo tối cao của Cách mạng Cu-ba từng làm, những ý tưởng vô cùng phong phú mà ông từng thể hiện, cùng những ảnh hưởng sâu rộng của chúng - khó có thể gói gọn thậm chí là trong một cuốn sách. Chính vì thế trong bài viết này, chúng tôi chỉ muốn điểm lại một số phẩm chất cách mạng điển hình của huyền thoại Fidel, những yếu tố đầu tiên mà các đồng chí và nhân dân nhớ tới trong ký ức về ông.

Trước tiên, Phi-đen là con người gương mẫu với lòng quả cảm đáng ngưỡng mộ. Anh hùng dân tộc và nhà tư tưởng lỗi lạc Cu-ba Hô-xê Mác-ti từng tuyên bố: “Làm là cách tốt nhất để nói”. Và Phi-đen, người luôn coi Martí là người thầy tư tưởng của mình đã quán triệt triệt để tinh thần đó với sự gương mẫu trong hành động; ông không nói “Hãy làm” mà nói “Hãy theo tôi” và luôn luôn đi tiên phong, theo đúng nghĩa đen, trên tuyến đầu cách mạng.

Trong cuộc tiến công lịch sử vào trại lính Môn-ca-đa ngày 26/7/1953 - sự kiện thường được kỷ niệm như khởi đầu của cuộc Cách mạng 1959, Phi-đen vừa là nhà chỉ huy, vừa là chiến sĩ nơi tuyến đầu. Cánh tiến công do ông trực tiếp phụ trách đảm nhận nhiệm vụ nguy hiểm nhất là đánh chiếm lối vào trại lính và trên thực địa, trước khả năng đánh mất yếu tố bất ngờ, ông là người đầu tiên nổ súng, bắt đầu cuộc chiến và bắn hạ tên địch đầu tiên. Những nhân chứng sau đó cũng kể lại rằng khi ra lệnh rút lui trước sự phản kháng dữ dội của quân địch đông gấp nhiều lần, vị thủ lĩnh trẻ của cuộc tấn công táo bạo đã đứng trực diện, thậm chí một mình thách thức làn đạn của kẻ thù để các đồng đội của mình rút lui và chỉ rời đi trên chiếc xe cuối cùng. Trong thời kỳ chiến đấu du kích 1956 - 1959, Phi-đen luôn gương mẫu cả trong sinh hoạt và chiến đấu, giành được sự tin tưởng và kính trọng của mọi đồng đội trong Quân đội Khởi nghĩa, và “âm mưu” duy nhất tiến hành “sau lưng” ông khi đó là việc ra một nghị quyết tập thể buộc ông phải giữ gìn mạng sống hơn trong mỗi trận chiến.

Sau khi cách mạng thành công, tinh thần tiên phong gương mẫu đó vẫn tiếp tục được ông thể hiện cả trong các chiến dịch quốc phòng như Escambray (truy quét các nhóm vũ trang phản cách mạng do Cục Tình báo trung ương Mỹ - CIA - hậu thuẫn rải rác trên cả nước) hay Chiến thắng Girón năm 1961, cũng nhưng trong các chiến dịch, hoạt động dân sự khác.

Lòng quả cảm và tinh thần đối đầu trực diện hiểm nguy là điều mà Phi-đen chưa bao giờ thiếu hay đánh mất, kể cả khi đã là lãnh đạo tối cao của Cu-ba và là nhân vật sống sót qua nhiều âm mưu ám sát nhất do CIA cùng các thế lực vây cánh tiến hành (638 vụ theo thống kê chính thức của Cu-ba). Năm 1971, Phi-đen vẫn xuất hiện đường hoàng và bình tĩnh trong một cuộc họp báo tại Chi-lê bất chấp thông tin rằng một sát thủ của CIA cài vào hàng ngũ phóng viên và có thể đã giấu súng trong một máy quay. Sau đó, ông vẫn cùng tổng thống theo tư tưởng xã hội chủ nghĩa Salvador Allende công du dọc đất nước Chi-lê, dù đội ngũ an ninh Cu-ba khẳng định nguy cơ ám sát là có thật. Người dân Việt Nam cũng không bao giờ quên được việc Phi-đen là nguyên thủ đầu tiên và duy nhất thăm vùng giải phóng tại tỉnh Quảng Trị, ngay vào thời điểm cuộc chiến vẫn còn khốc liệt vào tháng 9/1973, theo đề xuất của chính ông.

Tất nhiên, lòng quả cảm của ông không chỉ thể hiện qua những hành động mang tính quên mình đó, mà còn cả trong việc dám chọn lựa một con đường chông gai nhưng đúng đắn để theo đuổi và sau này là phát triển đất nước, đi ngược lại lối mòn của tất cả các nước trong khu vực khi đó và thách thức siêu cường lớn nhất thế giới chỉ cách Cu-ba 150 km đường biển để bảo vệ khát vọng về độc lập và tự chủ của dân tộc mình. Nếu không nhìn nhận được tinh thần gương mẫu xả thân vì chính nghĩa ấy, sẽ rất khó hiểu được sức lôi cuốn mạnh mẽ của Fidel nói riêng và của cách mạng Cu-ba nói chung trên thế giới, đặc biệt là tại khu vực Mỹ La-tinh.

Ở con người Phi-đen toát ra một phong cách gần gũi và một tầm nhìn chiến lược. Là lãnh tụ cách mạng, Fidel luôn là người đi đầu và chịu trách nhiệm cao nhất cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội tại Cu-ba, và ông đã làm điều đó với một phong cách gần gũi và tầm nhìn chiến lược sâu rộng, hay nói cách khác là bằng cả trái tim lẫn khối óc, bên cạnh nhiều phẩm chất khác.

Cùng với hình ảnh Phi-đen tiên phong trong chiến đấu là hình ảnh Phi-đen tiên phong trong lao động, hòa đồng và chia sẻ trong mỗi nhịp đập của cách mạng. Trong Vụ mía nhân dân đầu tiên (sau khi quốc hữu hóa ngành mía đường những năm 1960, ngành kinh tế số 1 của Cu-ba khi đó), Phi-đen tham gia nghiêm túc như một thợ chặt mía và từ chính sự thân thiện chân thật đó đã huy động hàng nghìn người lao động tình nguyện tham gia chặt mía. Hình ảnh ông nhảy lên vì vui sướng trước kỷ lục thế giới về vắt sữa của người nông dân Ubre Blanca hay tò mò, thích thú như một đứa trẻ khi thử nghiệm mô hình và tổ hợp công cụ chặt mía mới sẽ còn đọng lại trong tâm trí của những con người chung tay xây dựng sự nghiệp cách mạng Cu-ba.

Về tầm nhìn, Phi-đen vừa là người vận động và vừa tham gia tích cực, cụ thể vào công cuộc gây dựng nền móng kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội tại Cu-ba, từ những nhiệm vụ đầu tiên về cơ giới hóa nông nghiệp và phát triển chăn nuôi toàn diện trong những năm 1960 cho tới việc xây dựng những tổ hợp khoa học - công nghệ gắn kết nghiên cứu với sản xuất vào đầu thế kỷ XXI. Phi-đen là người đầu tiên tại Cu-ba đề cập tới tin học hóa từ năm 1971, ngay sau thất bại của chiến dịch Mười triệu tấn đường. Trong những năm tháng vô cùng gian khó trong “thời kỳ đặc biệt” những năm đầu 1990, ông đã bắt tay vào xây dựng cơ sở cho ngành công nghệ sinh học, một công việc tưởng chừng “viển vông” khi đó nhưng giờ đây đang mang lại hoặc tiết kiệm cho Cu-ba hàng tỷ USD mỗi năm.

Từ một nền y tế yếu kém có hơn nửa số bác sĩ rời bỏ đất nước sau khi cách mạng thành công và một nền giáo dục phổ thông nghèo nàn với hơn nửa dân số mù chữ, ông đề ra chiến lược và thúc đẩy từng bước thực hiện để Cu-ba không những có một hệ thống hoàn chỉnh và chất lượng trong hai lĩnh vực then chốt này, mà còn có cả những “đội quân” bác sĩ và giáo viên “tinh nhuệ” đi thực hiện những nhiệm vụ quốc tế tại khắp 5 châu. Những thành công vang dội của Cu-ba trong 2 lĩnh vực này không chỉ giúp đất nước có thêm điểm tựa kinh tế trong thời điểm khó khăn như hiện tại, mà còn biến đây trở thành một mô hình mà nhiều chính phủ cánh tả tại Mỹ La-tinh sau này theo đuổi. Quyết tâm và nhiệt huyết của Phi-đen trong các kế hoạch về y tế, giáo dục và văn hóa được lan truyền ra cả nước và có lẽ vượt ra tầm vóc của đánh giá của bất kỳ sử gia nào: ở đó là “cơn sốt” xây dựng các bệnh viện trạm xá, bác sĩ gia đình, trường học, học viện, đại học, bảo tàng, nhà hát hay sân vận động, nhưng đó không phải là hành động ngẫu hứng nhất thời, mà liền mạch và trong một tổng thể có tính toán từ trước, và do đó hầu hết các cơ sở này đều đem lại hiệu quả, và trong nhiều trường hợp là đáng kinh ngạc với thế giới.

Và trong con người Phi-đen là một tình cảm đặc biệt với nhân dân Việt Nam. Có thể khẳng định rằng trong lịch sử hiện đại, hiếm có nhà lãnh đạo nước ngoài nào được nhân dân ta yêu quý như Phi-đen. Nhưng điều đó không phải là vô cớ, vì chính ông cũng luôn dành một tình cảm đặc biệt cho Việt Nam.

Người dân nước ta, ở mọi thế hệ, thường nhớ tới Phi-đen với câu nói rực lửa “Vì Việt Nam, Cu-ba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Và tuyên bố đó đã trở thành bất hủ vì nó đã thực sự trở thành thực tiễn với những hành động cụ thể, những cuộc mít tinh, xuống đường hàng triệu người; với một phong trào đoàn kết ủng hộ lớn mạnh và sâu rộng với hoạt động vô cùng đa dạng và hiệu quả, trải rộng từ thành thị tới nông thôn; với việc biến những cái tên Việt Nam như Hồ Chí Minh, Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Thị Định, Nguyễn Văn Trỗi, Bến Tre, Quảng Trị, Hà Nội trở nên thân thuộc với người Cu-ba qua hàng trăm cơ sở tại tất cả các tỉnh thành, từ nhà máy, trường học, khu dân cư cho tới sân vận động, mang tên các anh hùng và địa danh lịch sử của đất nước hình chữ S xa xôi.

Lãnh tụ Cu-ba Phi-đen Ca-xtơ-rô thăm các chiến sỹ tại Quảng Trị. (ảnh tư liệu)

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước thần thánh của nhân dân ta, Cu-ba đã thực sự hiến dâng cả máu của mình cho Việt Nam khi cử các chuyên gia quân sự sang giúp đỡ quân dân ta, và trong số đó đã có người đã ngã xuống. Và vẫn còn đó 5 công trình kinh tế - xã hội mà Cu-ba tặng nhân dân Việt Nam sau kháng chiến thành công: Khách sạn Thắng Lợi, Trại gà Lương Mỹ, Trại bò giống Mộc Châu, Đường Xuân Mai - Ba Vì và Bệnh viện Việt Nam - Cu-ba tại Đồng Hới, Quảng Bình. Đáng quý hơn, Cu-ba đã thực hiện những giúp đỡ chí tình đó với Việt Nam theo đúng tinh thần mà Phi-đen đã đúc kết: “Cu-ba không cho đi những gì mà mình thừa thãi, mà chia sẻ với bạn bè những tài nguyên khiêm tốn mà mình có được”.

Tình cảm ấy đã được minh chứng qua những thời khắc khó khăn nhất như khi hai con tàu của Cu-ba - Jigue và Imias - đã vượt qua bom đạn có mặt ở cảng biển của Việt Nam trong những ngày ác liệt nhất của cuộc chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ, hay qua tuyên bố dũng cảm của Fidel chính vào lúc Tổng thống Mỹ Richard Nixon đi thăm Liên Xô và Trung Quốc để thương lượng trên lưng Việt Nam, đưa tới cuộc bỏ bom 12 ngày đêm tháng 12/1972 bằng B-52 xuống Hà Nội: “Lúc này thái độ đối với Việt Nam là hòn đá thử vàng của phẩm chất những người cộng sản”. Cần phải nhớ rằng khi đó Liên Xô và Trung Quốc vẫn là hai nước viện trợ lớn nhất cho Cu-ba.

Có một chi tiết đặc biệt nữa là khi trao đổi và ôn lại với các bạn bè Cu-ba về những câu chuyện lịch sử và sự giúp đỡ vô tư trong sáng của nước bạn khi đó đối với nhân dân ta, chúng tôi vẫn thường được các bạn trả lời trích dẫn một câu nói của Phi-đen: “Đó là nghĩa vụ của chúng tôi vì khi đó các bạn đánh Mỹ “hộ” Cu-ba để chúng tôi có thể xây dựng đất nước trong hòa bình”. Chỉ có một dân tộc hào hiệp mới coi sự giúp đỡ vô tư, chí tình cho một dân tộc ở một đất nước xa xôi là nghĩa vụ. Cũng chỉ có những con người thực sự vĩ đại mới biết rung động và tin tưởng vào sức mạnh đoàn kết và chủ nghĩa anh hùng của một dân tộc nhỏ bé có thể chiến thắng sức mạnh vật chất và những vũ khí tối tân của siêu cường hàng đầu thế giới. Fidel Castro chính là một con người như vậy và sẽ được lưu giữ như vậy trong ký ức của mọi người.
2.

Nhận lời mời của Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba Miguel Díaz-Canel, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng và Nhà nước Việt Nam thăm chính thức nước Cộng hòa Cuba từ ngày 18 - 20/9.

Chuyến thăm chính thức Cuba của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu Cấp cao Đảng, Nhà nước ta thể hiện Việt Nam thực sự coi trọng, quyết tâm tiếp tục tăng cường, làm sâu sắc hơn nữa truyền thống quan hệ đoàn kết anh em, hợp tác toàn diện và hoàn toàn tin cậy lẫn nhau giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân hai nước cũng như tái khẳng định mạnh mẽ tình đoàn kết, sự ủng hộ nhất quán của Việt Nam đối với sự nghiệp Cách mạng chính nghĩa của nhân dân Cuba anh em.

Chuyến thăm chính thức Cuba của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu Cấp cao Đảng, Nhà nước ta có ý nghĩa hết sức đặc biệt khi Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc là nguyên thủ nước ngoài đầu tiên thăm chính thức Cuba kể từ khi xảy ra đại dịch COVID-19 từ đầu năm 2020; là chuyến thăm cấp cao song phương đầu tiên của nhiệm kỳ mới ở hai nước, sau khi Đại hội lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đại hội lần thứ VIII của Đảng Cộng sản Cuba lần lượt được tổ chức thành công đầu năm 2021.

Quan hệ đoàn kết, anh em giữa Việt Nam và Cuba do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Fidel Castro đặt nền móng trong hơn 60 năm qua được thúc đẩy ngày càng phát triển lớn mạnh không ngừng. "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu mình", câu nói bất hủ của Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã in sâu vào trái tim các thế hệ người Việt Nam, thể hiện sâu sắc tình anh em, tình đồng chí keo sơn giữa Việt Nam-Cuba trong những năm tháng chiến tranh ác liệt và trong công cuộc xây dựng, đổi mới đất nước hiện nay.

Ngay sau ngày cách mạng Cuba thành công (1/1/1959), Cộng hòa Cuba là quốc gia Mỹ Latin đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ với Việt Nam (2/12/1960), đồng thời công nhận Phái đoàn đại diện thường trú của Mặt trận (7/1962) và thành lập Ủy ban toàn quốc đoàn kết với miền Nam Việt Nam (25/9/1963); công nhận về mặt ngoại giao Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (20/12/1965) và cũng là nước đầu tiên cử Đại sứ bên cạnh Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng (3/1969). Những năm thập niên 1970 của thế kỷ trước, trong thời kỳ gian khổ nhất cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của Việt Nam, dù cuộc sống còn khó khăn, song Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba luôn đồng hành, chắt chiu dành cho Việt Nam sự ủng hộ lớn nhất cả về vật chất lẫn tinh thần; đã bán hàng vạn tấn đường lấy ngoại tệ gửi cho Mặt trận giải phóng miền Nam Việt Nam đánh Mỹ; gửi nhiều kỹ sư, công nhân, bác sĩ và nhân viên y tế cùng thuốc men, dụng cụ y tế giúp chữa trị cho người dân Việt Nam.

Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam lần đầu tiên vào tháng 9/1973, bất chấp tình hình nguy hiểm, Chủ tịch Fidel Castro đã đến tận khu giải phóng Quảng Trị. Thay mặt nhân dân Cuba, Chủ tịch Fidel Castro tặng Việt Nam 5 công trình kinh tế-xã hội với tổng giá trị khoảng 80 triệu USD, gồm: Khách sạn Thắng Lợi, Trại bò giống Ba Vì, tuyến đường Sơn Tây-Xuân Mai (Hà Nội), Bệnh viện Việt Nam-Cuba (Đồng Hới, Quảng Bình), Xí nghiệp gà Lương Mỹ. Cũng trong chuyến thăm này, Chính phủ Cuba cũng quyết định chi hơn 6 triệu USD để mua thiết bị hiện đại và cử một số chuyên gia về cầu đường sang Việt Nam tham gia cùng bộ đội Trường Sơn mở rộng đường mòn Hồ Chí Minh… Cuba cũng là nước có vai trò rất quan trọng trong việc vận động các nước Mỹ Latinh ủng hộ Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc tại Khóa họp 32 Đại hội đồng Liên hợp quốc năm 1977. Trong suốt thập niên 1980-1990, dù phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, đặc biệt là chống lại chính sách bao vây, cấm vận của Mỹ, Cuba tiếp tục viện trợ thuốc men, vacxin, lương thực cho Việt Nam.

Đáp lại tình cảm to lớn của nhân dân Cuba đã dành cho Việt Nam, khi Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Ðông Âu sụp đổ, Mỹ siết chặt cấm vận, Cuba đã phải đương đầu với muôn vàn khó khăn, trong hoàn cảnh đó, Việt Nam đã dành cho đất nước anh em Cuba sự ủng hộ hết lòng, đã gửi gạo, quần áo, đồ dùng học tập và nhiều mặt hàng tiêu dùng thiết yếu sang giúp nhân dân Cuba. Từ đó đến nay, Việt Nam tiếp tục viện trợ lương thực, thực phẩm, máy móc và trang thiết bị giúp nước bạn, đồng thời tích cực vận động các quốc gia trên thế giới kêu gọi Mỹ bỏ bao vây cấm vận Cuba.

Vào những năm 90 của thế kỷ trước, khi Cuba phải đương đầu với “thời kỳ đặc biệt” với nhiều thách thức, khó khăn về kinh tế - xã hội và khi Cuba tiến hành đường lối “cập nhật hóa mô hình phát triển kinh tế-xã hội”, Việt Nam đã chân thành chia sẻ với Cuba về kinh nghiệm Đổi mới. Thông qua Ủy ban Liên Chính phủ hai nước, Việt Nam duy trì cung cấp gạo ổn định cho Cuba, triển khai một số dự án hỗ trợ Cuba phát triển sản xuất lương thực và thủy sản tại chỗ, cùng một số chương trình hỗ trợ và hợp tác thiết thực khác.

Nhân dân Việt Nam, với đạo lý uống nước nhớ nguồn và tình cảm xuất phát từ trái tim dành cho Cuba, đã nhiều lần bày tỏ tình đoàn kết, ủng hộ nhiệt tình đối với nhân dân Cuba anh em, thể hiện qua các phong trào đoàn kết, ủng hộ Cuba và các đợt quyên góp do các tổ chức chính trị - xã hội Việt Nam phát động. Hai nước luôn phối hợp chặt chẽ trên các diễn đàn quốc tế. Việt Nam luôn bày tỏ lập trường nhất quán ủng hộ Cuba, yêu cầu Mỹ chấm dứt lệnh cấm vận kinh tế và tài chính chống Cuba; tích cực tham gia hoặc đăng cai tổ chức các Hội nghị khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đoàn kết với Cuba. Trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam đã cùng với các nước thành viên ASEAN ủng hộ Cuba tham gia, ký kết Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) ngày 10/11/2020.

Cuba tiếp tục là đối tác quan trọng và tin cậy của Việt Nam. Hai bên đã xây dựng mối quan hệ hữu nghị mật thiết và hợp tác sâu rộng giữa hai Đảng, Chính phủ, Quốc hội và ở tất cả các cấp độ từ trung ương đến địa phương, giữa các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội.

Hai nước thường xuyên trao đổi đoàn, bao gồm các đoàn Cấp cao, các đoàn Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Bộ, ngành, địa phương và các tổ chức chính trị - xã hội; duy trì trao đổi, hợp tác thực chất thông qua các cơ chế hiện có gồm Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam – Cuba về hợp tác kinh tế và khoa học - kỹ thuật (UBLCP), Hội thảo lý luận giữa hai Đảng, Tham khảo chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao, Đối thoại Chính sách Quốc phòng. Trong suốt 38 kỳ họp UBLCP, Việt Nam luôn tham gia tích cực, phối hợp thúc đẩy hiệu quả nhiều chương trình, dự án hợp tác song phương Việt Nam – Cuba về kinh tế, thương mại, đầu tư, nông nghiệp, khoa học - công nghệ, văn hóa… Quan hệ đầu tư song phương còn rất nhiều tiềm năng, hiện đã có 03 dự án đầu tư của Việt Nam ở Cuba đi vào hoạt động.

Trước tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, tình đoàn kết và ủng hộ lẫn nhau Việt Nam - Cuba cũng đã được thể hiện mạnh mẽ, cụ thể, thiết thực. Cuba đã sớm quyết định cử chuyên gia sang Việt Nam để trao đổi kinh nghiệm ứng phó với dịch bệnh và dành tặng Việt Nam hàng ngàn liều thuốc hỗ trợ điều trị COVID-19; Việt Nam cũng tặng Cuba 5.000 tấn gạo với danh nghĩa “Quà tặng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam gửi nhân dân Cuba” cùng một số trang thiết bị y tế khác. Lãnh đạo Cấp cao và các Bộ, ngành hai nước tiếp tục duy trì trao đổi qua hình thức trực tuyến, gần đây nhất là Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và Bí thư Thứ nhất Ra-un Cát-xtơ-rô (9/2/2021); Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Mi-ghen Đi-át Ca-nen (5/5 và 27/7/2021); Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Đ. Ca-nen (23/8); Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Ma-nu-ên Ma-rê-rô Cờ-rút (1/7/2021); Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh với Bộ trưởng Ngoại giao Cuba Bru-nô Rô-đri-ghết Pa-ri-da (16/3); Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn và Ngoại trưởng Cuba B. R. Pa-ri-da (7/5/2021); Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Lê Hoài Trung và Trưởng Ban Khoa học, Giáo dục, Thể thao Trung ương Cuba Hô-rơ-hê Lu-ít Brô-chê nhằm thông báo kết quả Đại hội XIII của Đảng ta và Đại hội VIII Đảng Cộng sản Cuba (28/5/2021); Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long với Bộ trưởng Y tế Cuba Hô-xê An-gên Pôn-tan trao đổi về cung ứng vắc-xin phòng COVID-19 do Cuba sản xuất (16/6); Bộ trưởng Công an Tô Lâm với Bộ trưởng Nội vụ La-xa-rô An-béc-tô An-va-rết (23/6).

Quan hệ đoàn kết, hữu nghị giữa Việt Nam và Cuba do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Fidel Castro đặt nền móng mãi mãi là biểu tượng bất diệt của chủ nghĩa quốc tế trong sáng, vô tư và thủy chung, là niềm tự hào của các thế hệ sau này của nhân dân hai nước. Được xây dựng, vun đắp từ tình cảm, trí tuệ và sức lực của hai dân tộc, được thử thách qua những năm tháng khó khăn nhất của lịch sử, quan hệ Việt Nam-Cuba trở thành tài sản vô giá và nguồn cổ vũ lớn lao cho sự nghiệp cách mạng ở mỗi nước; là nhân tố quan trọng góp phần thực hiện thắng lợi công cuộc xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở hai nước, thực sự là mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết anh em, trước sau như một, mối quan hệ đã trở thành biểu tượng của thời đại, là tài sản vô giá mà hai Đảng và nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba luôn giữ gìn, bảo vệ, vun đắp và truyền tiếp cho các thế hệ mai sau./.