Thanh Hải là nhà thơ xứ Huế. Vùng đất hữu tình với con sông Hương thơ mộng và núi Ngự Bình trang nghiêm vun đắp cho hồn thơ Thanh Hải bay cao. Vốn trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến, Thanh Hải là người có công đầu trong việc xây dựng nền văn học cách mạng ở miền Nam thời chống Mỹ. Những tác phẩm của ông được bao thế hệ bạn đọc nhắc mãi như “ Mồ anh hoa nở”, “Những đồng chí trung kiên”.
Nhưng nhắc đến thơ Thanh Hải, người ta thường nghĩ ngay đến bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”. Tác phẩm được nhà thơ sáng tác trong khi nằm trên giường bệnh, trước khi mất ít lâu. Đó là tiếng lòng của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên, nhịp sống của đất nước vào xuân. Đặc biệt hơn nữa, nhà thơ bày tỏ ước vọng được hòa nhập hiến dâng cho cuộc đời, cho mùa xuân chung của dân tộc. Khát vọng ấy được Thanh Hải thể hiện rõ qua hai khổ bốn và năm của bài thơ:

“Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc…”

Trong khí thế bừng bừng của đất nước vào xuân, tác giả đã cảm nhận được một mùa xuân trỗi dậy từ tâm hồn mình. Đó là mùa xuân của lòng người, mùa xuân của sức sống tươi trẻ, mùa xuân của cống hiến và hoà nhập.
Tác giả không mơ một giấc mơ vĩ đại, không ước vọng lớn lao, chỉ là những mong muốn đơn sơ bình dị:

“ Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.”

Xin làm một tiếng chim hót hoà trong muôn vạn tiếng chim cất cao tiếng hót chào mừng xuân mới, xin làm một cành hoa trong muôn vạn cánh hoa âm thầm khoe sắc tỏa hương thơm cho cuộc đời chung, xin làm một nốt nhạc trầm trong bản đồng ca của dân tộc ca ngợi non sông đất nước đang đổi mới. Ước nguyện của nhà thơ sao mà đáng yêu, gần gũi lạ kì. Đó chính là sự chiếu ứng của hình ảnh “bông hoa tím biếc”và âm thanh tiếng chim chiền chiện ở khổ thơ thứ nhất. Đọc từng câu thơ, ta thấy nhịp thơ hối hả, gấp rút như nhịp sống quê hương, như ước mong cháy bỏng mà khiêm tốn của nhà thơ được dâng hiến cho đời.

Tâm hồn của tác giả hoà vào mùa xuân đất nước, thôi thúc mạnh mẽ nhưng cũng rất âm thầm:

“ Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời”

Lời thơ như tâm tình thiết tha. Một sự sáng tạo độc đáo của nhà thơ khi phát hiện ra được hình ảnh “ mùa xuân nho nhỏ”. Mỗi con người, mỗi sự cống hiến được ví như một mùa xuân nhỏ hoà vào mùa xuân chung của đất trời, của Tổ quốc. Đó cũng là nguyện ước nhỏ bé của nhà thơ, muốn được mãi mãi làm việc, hi sinh, cống hiến một cách âm thầm lặng lẽ cho quê hương đất nước bất chấp sự thử thách của thời gian, tuổi tác

“ Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc ”

Lời thơ rắn rỏi, điệp ngữ "dù là" khẳng định thái độ tự tin trước những khó khăn trở ngại của đời người. Tuổi trẻ cống hiến hi sinh, tuổi già cũng tiếp tục âm thầm cống hiến. Ý thức về trách nhiệm đối với quê hương đất nước, khát vọng được sống được cống hiến trở thành lẽ sống trong cuộc đời tác giả. Lời thơ không chỉ là ước nguyện của riêng một nhà thơ mà còn là lời kêu gọi mọi người hãy chung vai gắng sức xây dựng một cuộc đời tươi đẹp trong tương lai. Tâm nguyện này, ta bắt gặp đâu đó trong những vần thơ của Tố Hữu :

“ Nếu là con chim, chiếc lá
Thì chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình ”

Sự hi sinh âm thầm, lặng lẽ hiến dâng tài năng, sức lực, tuổi trẻ cho cuộc đời nào phải chỉ có trong thơ Tố Hữu, nhà văn Nguyễn Thành Long trong truyện ngắn “ Lặng lẽ Sa Pa ” cũng đã khắc họa nên bức chân dung nhân vật anh thanh niên cùng nhiều nhân vật khác. Họ chính là minh chứng sinh động nhất của hình ảnh “ mùa xuân nho nhỏ ” mà Thanh Hải gửi gắm đến chúng ta qua bài thơ cuối đời của ông.

Tóm lại, hai khổ thơ bốn và năm trong bài “Mùa xuân nho nhỏ ” đã làm lay động tâm hồn người đọc, không chỉ bởi chất nhạc vấn vương, không chỉ bởi giai điệu vừa thiết tha vừa hào hùng thôi thúc mà còn bởi nguyện ước chân thành và khiêm tốn của nhà thơ. Nguyện ước ấy đâu còn của riêng Thanh Hải. Đọc những vần thơ của ông, ta tự nhủ phải làm gì để không hổ thẹn với những người đi trước , hổ thẹn vì đã chối bỏ trách nhiệm đối với đất nước quê hương ? Tất cả được thể hiện bằng những việc làm cụ thể ở hôm nay.

Ở thời Lý, người ta còn nhớ Thiền sư Mãn Giác đến lúc bệnh nặng sắp qua đời vẫn có những vần thơ tràn đầy niềm lạc quan, yêu đời, vui sống: "Đừng tưởng xuân tàn hoa rụng hết - Đêm qua sân trước một nhành mai". Thời nay, có Thanh Hải, khi từng giờ từng phút chống chọi với bệnh tật, ông vẫn có những vần thơ như thế! Đó chính là bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ". Thi phẩm thể hiện tiếng lòng của tác giả về mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân đất nước và ước nguyện được sống có ích. Đặc biệt, ước nguyện ấy, lẽ sống ấy được thể hiện chân thành, sâu sắc qua những dòng thơ:
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Đọc bài thơ, ta cảm nhận được những cảm xúc hồn nhiên, trong trẻo của thi nhân trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân thiên nhiên để rồi từ đó, cảm xúc được mở rộng ra với hình ảnh mùa xuân đất nước, mùa xuân cách mạng cùng những suy ngẫm, tâm niệm về lẽ sống, về ý nghĩa giá trị của cuộc đời mỗi con người. Đó là ước nguyện, là khát vọng cống hiến cho cuộc đời, cho Tổ quốc, quê hương.
Để bày tỏ lẽ sống của mình, ngay từ những câu thơ mở đầu của đoạn, Thanh Hải đã đem đến cho người đọc cái giai điệu ngọt ngào, êm ái của những thanh bằng liên tiếp "ta"-"hoa"-"ca". Điệp từ "ta" được điệp lại 3 lần thể hiện một ước nguyện chân thành, thiết tha:
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Động từ "làm"-"nhập" ở vai trò vị ngữ biểu lộ sự hoá thân đến diệu kỳ - hoá thân để sống đẹp, sống có ích. Nhà thơ đã lựa chọn những hình ảnh đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống để bày tỏ ước nguyện: "con chim", "một cành hoa", "một nốt trầm". Còn gì đẹp hơn khi làm một cành hoa đem sắc hương tô điểm cho mùa xuân đất mẹ! Còn gì vui hơn khi được làm con chim nhỏ cất tiếng hót rộn rã làm vui cho đời! Các hình ảnh bông hoa, tiếng chim đã xuất hiện trong cảm xúc của thi nhân về mùa xuân thiên nhiên tươi đẹp, giờ lại được sử dụng để thể hiện lẽ sống của mình. Một ý nghĩa mới đã mở ra, đó là mong muốn được sống có ích, sống làm đẹp cho đời là lẽ thường tình. Hình ảnh "nốt trầm" và lặp lại số từ "một" tác giả cho thấy ước muốn tha thiết, chân thành của mình. Không ồn ào, cao giọng, nhà thơ chỉ muốn làm "một nốt trầm" nhưng phải là "một nốt trầm xao xuyến" để góp vào bản hoà ca chung. Nghĩa là nhà thơ muốn đem phần nhỏ bé của riêng mình để góp vào công cuộc đổi mới và đi lên của đất nước. Sự chuyển đổi đại từ nhân xưng "tôi" sang "ta" cũng có ý nghĩa sâu sắc. Đó là sự chuyển đổi từ cái "tôi" tác giả ở khổ thơ đầu mang sắc thái nhỏ nhẹ, riêng tư sang đại từ nhân xưng "ta" mang sắc thái trang trọng. Ở đây, cái "tôi" tác giả không chỉ cất tiếng nói của cá nhân mình mà còn nói lên tiếng lòng của mỗi người trong một mùa xuân mới, thể hiện sự hòa quyện, thống nhất giữa cái riêng và cái chung, giữa cá nhân và cộng đồng. Nhạc điệu thơ chậm rãi, đi vào chiều sâu trầm lắng, thiết tha. Đọc đoạn thơ, ta xúc động trước ước nguyện của nhà thơ xứ Huế và cũng là ước nguyện của nhiều người.
Lẽ sống của Thanh Hải còn được thể hiện trong những vần thơ sâu lắng:
Một mùa xuân nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Cách sử dụng ngôn từ của nhà thơ Thanh Hải rất chính xác, tinh tế và gợi cảm. Làm cành hoa, làm con chim, làm nốt trầm và làm một mùa xuân nho nhỏ để lặng lẽ dâng hiến cho cuộc đời. "Mùa xuân nho nhỏ" là một ẩn dụ đầy sáng tạo, biểu lộ một cuộc đời đáng yêu, một khát vọng sống cao đẹp. Mỗi người hãy làm một mùa xuân, hãy đem tất cả những gì tốt đẹp, tinh tuý của mình, dẫu có nhỏ bé để góp vào làm đẹp cho mùa xuân đất nước. Cặp từ láy "nho nhỏ", "lặng lẽ" cho thấy một thái độ chân thành, khiêm nhường. Không khoe khoang, cao điệu mà chỉ lặng lẽ âm thầm dâng hiến. Ý thơ thể hiện một ước nguyện, một khát vọng, một mục đích sống. Biết lặng lẽ dâng đời, biết sống vì mọi người cũng là cách sống mà nhà thơ Tố Hữu đã viết:
"Nếu là con chim chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc là phải xanh,
Lẽ nào vay mà không trả
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình".
Nhớ khi xưa, Ức Trai tiên sinh đã từng tâm niệm:
"Bui một tấc lòng trung lẫn hiếu
Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen".
Còn bây giờ, Thanh Hải – nhà thơ xứ Huế trước khi về với thế giới "người hiền" cũng đã ước nguyện:
"Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc".
Lời ước nguyện thật thuỷ chung, son sắt. Sử dụng điệp ngữ "dù là" nhắc lại hai lần như tiếng lòng tự dặn mình đinh ninh: dẫu có ở giai đoạn nào của cuộc đời, tuổi hai mươi tràn đầy sức trẻ, hay khi đã già, bệnh tật thì vẫn phải sống có ích cho đời, sống làm đẹp cho đất nước. Đây là một vấn đề nhân sinh quan nhưng đã được chuyển tải bằng những hình ảnh thơ sáng đẹp, bằng giọng thơ nhẹ nhàng, thủ thỉ, thiết tha. Vì vậy, mà sức lan tỏa của nó thật lớn!
Bài thơ được viết vào thời gian cuối đời, trước khi nhà thơ đi vào cõi vĩnh hằng, nhưng trong bài thơ, cũng như đoạn thơ không hề có chút băn khoăn về bệnh tật, về những suy nghĩ riêng tư cho bản thân. Chỉ "lặng lẽ" mà cháy bỏng một nỗi khát khao được dâng những gì đẹp đẽ nhất của cuộc đời mình cho đất nước. Đây không phải là câu khẩu hiệu của một thanh niên vào đời, mà là lời tâm niệm của một con người đã từng trải qua hai cuộc chiến tranh, đã cống hiến trọn vẹn cuộc đời và sự nghiệp của mình cho Cách mạng.
Đoạn thơ, bài thơ với những hình ảnh đơn sơ, gần gũi mà chứa đựng nhiều cảm xúc, nhiều nghĩ suy. Bằng thể thơ năm chữ, giọng điệu chân thành, tha thiết phù hợp với tâm trạng cảm xúc, cùng với hình ảnh ẩn dụ... Thanh Hải đã gửi đến cho chúng ta một thông điệp đáng quý: mỗi người hãy sống có khát vọng, sống có cống hiến, dù chỉ là phần nhỏ bé của mình vào công cuộc bảo vệ, giữ gìn và dựng xây đất nước. Đọc đoạn thơ, bài thơ ta càng yêu hơn, trân trọng hơn lẽ sống mà Thanh Hải để lại, ta càng phải tự nhủ: Hãy sống đẹp - sống như Thanh Hải đã sống.

Có bài chỉ sao chép lại k biết sửa thành ý văn của mình

"Trong làn nắng ửng khói mơ tan
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng
Đột soạt gió trêu tà áo biếc
Trên giàn thiên lí bóng xuân sang".

Mùa xuân, một đề tài muôn thuở của thi ca. Mùa xuân là mùa đẹp nhất trong một năm. Xuân mang đến những hi vọng, sự rộn rã, háo hức, sự vui tươi, tràn đầy sức sống. Các thi sĩ đã dùng cặp mắt tinh tế cùng với ngòi bút sâu sắc của mình để tạo nên những bức tranh xuân hài hòa, nhiều màu sắc. Hàn Mạc Tử có bài" Mùa xuân chín", Nguyễn Du với bức tranh xuân tuyệt diệu" Cảnh ngày xuân". Nhưng nhắc đến mùa xuân tươi sáng, mùa xuân của đất nước, mùa xuân của triết lí thì không thể không nhắc đến"Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải. Một mùa xuân tươi đẹp của thiên nhiên đất nước, với một triết lí sâu sắc "Sống phải có ích, sống là phải cống hiến".
" Mùa xuân nho nhỏ" là một bức tranh xuân thiên nhiên nên thơ, trong sáng được nhà thơ Thanh Hải sáng tác vào cuối cuộc đời mình. Tác phẩm được sáng tác vào tháng 11 năm 1980. Khi tác giả đang nằm trên giường bệnh. Không như mùa xuân của Nguyễn Du trong "Cảnh ngày xuân", không phải một bức tranh xuân nhẹ nhàng như "Mùa xuân chín" của Hàn Mạc Tử mà mùa xuân ở đây lại là mùa xuân trong sáng, hồn nhiên với những cảnh vật khi vào xuân rất hài hòa, một mùa xuân của người con xứ Huế mộng mơ, một mùa xuân cuối cùng của cuộc đời ông, một mùa xuân mang bao hi vọng, hoài bảo của nhà thơ. Thanh Hải đã viết và gửi đến ta một triết lí "Sống phải có ích, sống phải cống hiến cho đời". Triết lí đó được thể hiện rõ nhất qua hai khổ thơ bốn và năm
" Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc".
Tác giả Thanh Hải đã mang đến cho ta một cảnh thiên nhiên nên thơ, trong sáng. Xuyên suốt bài thơ, ta cảm nhận được một bức tranh xuân rất riêng của nhà thơ, đi từ mùa xuân của thiên nhiên đến mùa xuân của đất nước, quê hương. Thanh Hải đã mang đến cho ta một cảm nhận tinh tế về mùa xuân. Đưa ta lạc vào một khung cảnh xuân rất riêng, chỉ Thanh Hải mới có. Từ đó nhập vào tâm trí ta một triết lí "Sống là phải có ích, sống là phải cống hiến".
" Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến".
Một ước vọng nhỏ nhoi, thầm lặng thôi nhưng làm lay động lòng người. Thanh Hải đối mặt với cái chết đang đến gần, đối mặt với thần chết ông vẫn muốn cống hiến hết mình vì quê hương, đất nước, cống hiến vô cùng thầm lặng không cần ai biết đến. Đại từ" ta" ngôi thứ nhất số nhiều, chuyển đổi từ"tôi" sang "ta" chính là khao khát được cống hiến của ông. Đem cái riêng nhập vào cái chung của tất cả mọi người. Khát vọng cống hiến cứ mãi cháy trong lòng ông, ông muốn mình là "con chim hót", ông muốn làm "một cành hoa". Điệp ngữ "ta làm" cứ thế lập đi lập lại trong cả hai câu thơ. Ông chẳng muốn làm gì đó lớn lao cho đời, chỉ muốn cống hiến một cách thầm lặng chẳng cần ai biết đến. Thanh Hải muốn hóa thân mình là" con chim hót" dâng tiếng hót trong trẻo cho cuộc đời, ông sẽ hóa thân thành "một cành hoa" dâng lên cho tổ quốc. Đặt biệt ông chỉ muốn mình là "một nốt trầm". Chỉ cần làm "một nốt trầm" thay vì một nốt bỏng trong bản nhạc du dương. Nốt trầm ấy dù cho có thầm lặng đến đâu nhưng vẫn "xao xuyến" cứ ngân mãi, ngân mãi không bao giờ dứt. Ông muốn cống hiến cả cuộc đời mình, trở thành một "nốt trầm" thật " xao xuyến". Đem nốt trầm ấy hòa vào trong bản hòa ca chung của đất nước. Chợt ta nhớ đến Viễn Phương cũng muốn làm" con chim" hót tặng Bác Hồ, ông muốn làm "đóa hoa" tỏa hương dâng đến Bác. Cùng một ước muốn, nhưng mục đích của cả hai nhà thơ lại khác nhau. Viễn Phương muốn dâng mọi thứ lên Bác Hồ kính yêu còn Thanh Hải thì lại muốn cống hiến, cống hiến, cống hiến suốt đời cho quê hương, đất nước. Ông muốn ta nhớ rằng "Sống là phải có ích, sống là phải cống hiến".
Chỉ cần làm một "con chim hót", chỉ cần làm "một cành hoa", chỉ cần làm "nốt trầm" và chỉ cần làm "mùa xuân nho nhỏ". Ai cũng có thể cống hiến, cống hiến suốt đời. Dù rằng sự cống hiến ấy có nhỏ bé thì cũng có ích cho đời. Ta sẽ mãi cống hiến vượt thời gian, vượt tên tuổi, cống hiến mãi từ khi "tuổi hai mươi" cho đến lúc "tóc bạc".
"Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Hay là khi tóc bạc".
Thanh Hải chỉ là một "mùa xuân nho nhỏ" riêng lẽ, âm thầm, nhỏ bé thôi nhưng ông vẫn cứ lặng lẽ "dâng cho đời", ông đem "một" cái nhỏ bé của mình, đem "mùa xuân nho nhỏ" của ông vào mùa xuân của đất nước, của quê hương. Tác giả còn cho ta thấy nếu mỗi người chúng ta góp mùa xuân nhỏ của bản thân vào mùa xuân to của quê hương, đất nước thì dần dần cứ thế lớn dần thêm, trở thành mùa xuân lớn của tổ quốc. Cứ thế hết quãng đời người, Thanh Hải vẫn mãi dâng hiến cho đời. Ông muốn ta công hiến, bất kể là ai, già hay trẻ vẫn phải cống hiến. Cống hiến cho đến khi trở về với cát bụi. Vẫn sẽ lặng lẽ, âm thầm một "mùa xuân nho nhỏ" dâng hiến cho đời. Dù là "tuổi hai mươi", dù là khi "tóc bạc". Ai cũng có thể cống hiến cho đất nước, dù già hay trẻ, anh thanh niên trong "Lặng lẽ Sa Pa" của Nguyễn Thành Long cũng thế. Anh vẫn ở đấy, trên đỉnh Yên Sơn lạnh lẽo. Anh vẫn âm thầm cống hiến vì công việc, vì quê hương, vì đất nước. Giống như nhà thơ Thanh Hải của ta "Sống phải có ích, sống là phải cống hiến".
"Thi sĩ như con ong cần mẫn biến trăm hoa thành mật ngọt". Nhà thơ nào cũng muốn trở thành một con ong cần mẫn, chăm chỉ, biến những đóa hoa thơm ngát thành mật ngọt. Góp cho đời thứ gì đó tuy thầm lặng nhưng đáng quý, đáng trân trọng. Mùa xuân của đất trời, của thiên nhiên, của đất nước đã gói rọn trong "Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải. Với nghệ thuật điệp cấu trúc, ngôn ngữ hài hòa lúc thì rộn rã tươi vui, lúc lại lắng đọng, nhẹ nhàng, truyền cảm. Bài thơ đã vẽ nên trong tâm trí ta một khung cảnh mùa xuân trong sáng, tươi vui. Với những cảnh vật thiên nhiên hài hòa, thi vị. Từ đó gửi đến ta một triết lí sống "Sống là phải có ích, sống là phải cống hiến". Góp vào cuộc sống một bảng hoà ca đẹp đẽ, dịu êm.
Có thể việc ta làm có thầm lặng, có thể việc ta làm chỉ là điều nhỏ bé, có thể việc ta chỉ nhỏ không ai biết đến. Nhưng ta đã góp cho đời này những màu sắc rất riêng, rất đẹp. Chỉ một bức tranh xuân thôi nhưng Thanh Hải đã gửi đến ta một triết lí "Sống là phải có ích, sống là phải cống hiến". Ta chỉ cần cống hiến, chỉ cần cho đi mà chẳng cần nhận lại. "Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình". Hãy cống hiến vượt thời gian, vượt tên tuổi, cống hiến dù nhỏ bé nhưng tràn đầy ý nghĩa.