* Đột biến gen:
- Tính chất:
+ Biến đổi cấu trúc gen --->biến đổi cấu trúc protein do gen mã hóa ---> biến đổi kiểu hình
+ Đa số có hại, đôi khi có lợi hoặc trung tính.
+ Đột biến do gen lặn : biểu hiện ra kiểu hình khi ở thể đồng hợp lặn và trong môi trường thích hợp
+ Đột biến do gen trội : biểu hiện ngay ra kiểu hình.
+ Qua giao phối, một đột biến có hại có thể trở thành có lợi.
- Ý nghĩa :là nguyên liệu chủ yếu cho chọn giống và tiến hóa.
- Nguyên tắc phát sinh:
+Trong tự nhiên :Tác nhân lý, hóa, sinh học -------- làm rối loạn sự tự sao của ADN -----> Đột biến gen + Do con người gây đột biến nhân tạo
* Đột biến cấu trúc:
- Tính chất:
+ Trải qua quá trình tiến hóa lâu dài, các gen đã được sắp xếp hài hòa trên NST, biến đổi cấu trúc
+ Biến đổi cấu trúc NST làm thay đổi số lượng và thay đổi cách sắp xếp gen đó nên thường gây hại cho sinh vật
+ Tuy nhiên trong thực tiễn người ta vẫn gặp nhưng đột biến cấu trúc NST có lợi
- Ý nghĩa:
+ Đối với quá trình tiến hoá: Cấu trúc lại hệ gen → cách li sinh sản → hình thành loài mới.
+ Đối với nghiên cứu di truyền học: xác định vị trí của gen trên NST qua nghiên cứu mất đoạn NST.
+ Đối với chọn giống: Ứng dụng việc tổ hợp các gen trên NST để tạo giống mới.
+ Đột biến mất đoạn NST: Xác định vị trí của gen trên NST, VD: Lập bản đồ gen người
- Nguyên tắc phát sinh:
+ Do ảnh hưởng phức tạp xảy ra ở môi trường trong cơ thể
+ Do yếu tố bên ngoài cơ thể thường là do tác động của con người như tác nhan vật lý, tác nhân hóa học,...
* Đột biến số lượng NST:
- Ý nghĩa:
+ Đối với tiến hóa: cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hóa.
+ Đối với chọn giống: có thể sử dụng các thể không để đưa các NST theo ý muốn vào cây lai.
+ Đối với nghiên cứu di truyền học: sử dụng các lệch bội để xác định vị trí của gen trên NST
- Nguyên tắc phát sinh:
+ Do các tác nhân lí hóa của môi trường trong hoặc bên ngoài cơ thể làm rối loạn sự phân li bình thường của một hoặc 1 số cặp NST.
+ Do thoi vô sắc không hình thành nên 1 hoặc 1 và cặp NST không thể phân li trong quá trình giảm phân tạo thành giao tử bất thường, giao tử này kết hợp với các giao tử bình thường hoặc không bình thường khác trong thụ tinh tạo thành đột biến dị bội
+ Một cá thể của loài có thể gặp nhiều trường hợp dị bội khác nhau, vì hiện tượng dị bội ở mỗi cặp NST khác nhau sẽ cho kiểu hình hoàn toàn khác nhau