1. Rẽ nhánh (cấu trúc rẽ nhánh)
- Mệnh đề thiếu: Nếu .. thì ...
- Mệnh đề đủ: Nếu ... thì .... nếu không thì...
2.  Câu lệnh if - then
a) Dạng thiếu
if <điều kiện> then <câu lệnh>;
b) Dạng đủ
if <điều kiện> then <câu lệnh 1> else <câu lệnh 2> ;
Trong đó
- điều kiện: biểu thức quan hệ hoặc lôgic.
- Câu lệnh, câu lệnh 1, câu lệnh 2 là một câu lệnh của Pascal.

* Ở dạng thiếu: điều kiện sẽ được tính và kiểm tra. Nếu điều kiện đúng thì câu lệnh sẽ được thực hiện, ngược lại thì câu lệnh sẽ bị bỏ qua (Hình 13)
* Ở dạng đủ: điều kiện cũng được tính và kiểm tra. Nếu điều kiện đúng thì câu lệnh 1 sẽ thực hiện, ngược lại thì câu lệnh 2 sẽ được thực hiện (Hình 14).
3. Câu lệnh ghép
Câu lệnh ghép là dãy liên tiếp nhiều câu lệnh được ghép lại thành một nhóm màn giữa hai từ khóa "Begin" và "End" (trong Pascal):

<các câu lệnh>
End;
Ví dụ:
Begin
tg:= a; a:- b; b:= tg;
End;
Việc thực hiện một câu lệnh ghép là thực hiện lần lượt các câu lệnh thành phần trong dãy. Một câu lệnh ghép có thể chửa một câu lệnh ghép khác như một thành phần của nó.