Thời gian gần đây liên tiếp xảy ra những vụ hoả hoạn. Nhiều người đã tử vong do nguyên nhân ban đầu là ngạt khí.
Theo GS Trần Hồng Côn (Khoa Hóa, ĐH Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội), khí CO không mùi, không màu, rất độc vì nó cướp mất ôxy của hemoglobin trong máu, khiến hồng cầu hoạt động nhưng không có ôxy cho cơ thể, gây yếu cơ, liệt cơ, hôn mê và không thể kêu cứu. Nếu các nạn nhân uống rượu bia hoặc ngủ quên sẽ bị ngấm độc từ từ và ngạt khí đến chết.
Các loại khí độc sinh ra trong đám cháy như cacbon monoxit (CO), hydro cyanua (HCN) làm nạn nhân bị ngạt, hít phải lượng lớn có thể bị ngộ độc dẫn đến tử vong chứ không phải chết do bỏng lửa. Khi hít phải khói, con người sẽ bị thiếu oxy, dẫn đến thở nhanh, gấp, lâu dần yếu đi. Cùng đó, một lượng lớn ôxít cacbon sinh ra từ những vật liệu cháy xâm nhập và tạo áp lực lớn trong đường hô hấp, gây bỏng đường hô hấp. Nặng hơn, ngạt khói có thể gây co giật, bất tỉnh.
Theo tác dụng hóa sinh trong cơ thể, khi đi vào trong cơ thể, khí CO cạnh tranh với Oxy để kết hợp với hemoglobin trong máu tạo thành cacboxy hemoglobin (HbCO). Chất này sinh ra ngăn chặn khả năng giải phóng oxy trong tế bào, làm giảm khả năng vận chuyển oxy của máu, dẫn đến tình trạng thiếu oxy.
Khi gặp sự cố, mọi người thường hoảng loạn, ít có thời gian để phản ứng. Do đó, cần bình tĩnh tìm ra nguồn khói từ đâu và di chuyển theo hướng ngược lại. Một số nguyên tắc cần lưu ý:
- Người bị nạn phải cố gắng không hít khói.
- Một nguyên tắc thoát nạn rất quan trọng khi xảy ra cháy là mọi người cần lấy khăn thấm nước ướt che kín miệng và mũi để lọc không khí khi hít thở, tránh bị ngạt khói gây nguy hiểm.
- Nạn nhân có thể sử dụng mặt nạ chống khói khi được trang bị (nếu có).
- Đặc biệt, khi di chuyển, nên cúi thấp người hoặc di chuyển bằng cách bò xuống sát dưới nền đất vì khói luôn luôn bay lên cao, nhằm tránh lượng khói hít vào thấp nhất có thể.
- Nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi nơi nguy hiểm đến nơi có không khí trong lành và thoáng.
- Nếu nạn nhân bất tỉnh, kiểm tra nhịp thở và mạch đập của nạn nhân rồi chuẩn bị hô hấp nhân tạo nếu cần thiết. Khi được đưa đến phòng cấp cứu, nạn nhân sẽ được tiếp oxy, kiểm tra nhịp thở, mạch đập và mức phản ứng của nạn nhân.
- Cần đưa người bị nạn đến phòng cấp cứu nhanh nhất có thể để hạn chế di chứng. Trong quá trình tới viện nếu nạn nhân thở yếu hoặc bất tỉnh, cần phải hà hơi thổi ngạt. Nặng hơn thì đặt ống thở nội khí quản.

Ngạt thở thường xảy ra do nhiễm hơi, khí độc cấp như NO2, NH3, CO, CO2…, vết thương lồng ngực có tiếng thở phì phò, sập đường hầm, bị dị vật làm tắc đường khí quản, điện giật, chết đuối…
Thường nạn nhân ngạt thở có biểu hiện khó thở, thở chậm, thở nông hoặc ngừng thở, môi, mặt tím tái, nằm vật vã, mê man.
Cần đặt nạn nhân ra nơi thoáng khí nếu ở trong hầm kín hoặc nơi thiếu ôxy. Đặt nạn nhân nằm ngửa, người cấp cứu quì ngang vai nạn nhân, một tay đặt lên trán ấn nhẹ xuống làm đầu nạn nhân ngửa ra sau gáy.
Mở miệng nạn nhân, đưa ngón tay vào miệng kiểm tra, lấy dị vật nếu có, dùng một tay vừa bịt mũi vừa ấn trán xuống, một tay nâng cằm giữ miệng nạn nhân rồi úp miệng mình kín miệng nạn nhân, thổi mạnh cho ngực nạn nhân phồng lên.
Sau đó ngửa đầu lên hít vào hết sức lại thổi vào miệng nạn nhân như trên (mỗi lần thở kéo dài từ 1-2 giây thổi 2 lần rồi áp tai lên ngực bên trái nạn nhân, nếu chưa nghe thấy tiếng tim đập phải tiếp tục thổi ngạt với tần số 12- 15 lần/phút cho đến khi nạn nhân hồi tỉnh hoặc đồng tử giãn hết mới thôi, có khi cấp cứu hàng giờ liền).
Tay bịt kín miệng nạn nhân, một tay ấn trán xuống cho đầu ngả về phía sau gáy, hít vào hết sức rồi ngậm miệng vào mũi nạn nhân thổi mạnh để hơi qua lỗ mũi vào phổi tiếp tục thổi ngạt như trên.
Trường hợp tim ngừng đập phải kết hợp với ép tim ngoài lồng ngực.