BÀI VIẾT SỐ 6 (Văn thuyết minh – Bài làm ở nhà)
I. ĐỀ BÀI THAM KHẢO
1. Giới thiệu bài Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu.
2. Giới thiệu tác gia Nguyễn Trãi.
3. Giới thiệu bài văn bia Hiền tài là nguyên khí của quốc gia của Thân Nhân Trung.
4. Giới thiệu bài Tựa “Trích diễm thi tập” của Hoàng Đức Lương.
5. Giới thiệu Chuyện chức phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ.
II. HƯỚNG DẪN
1. Đây là kiểu bài thuyết minh về một tác giả, tác phẩm văn học; cần phải biết vận dụng sáng tạo các phương pháp thuyết minh thích hợp với từng đối tượng để làm bài. Trong các đề bài trên, đề (2) có đối tượng thuyết minh là tác gỉa văn học; các đề (1), (3), (4), (5) thuộc dạng thuyết minh về một tác phẩm văn học.
2. Để giải quyết được yêu cầu của đề bài, cần chuẩn bị tri thức cũng như tính toán cách làm bài theo các bước sau:
a) Huy động tư liệu, tìm hiểu tri thức về đối tượng thuyết minh (thể loại hoặc vấn đề văn học).
b) Lựa chọn nội dung thông tin chính xác, khách quan về đối tượng thuyết minh để trình bày trong bài văn.
c) Lập dàn ý cho bài văn theo bố cục 3 phần:
- Mở bài: Giới thiệu chung về đối tượng cần thuyết minh.
- Thân bài: Trình bày nội dung thông tin về đối tượng thuyết minh theo trình tự nhất định (trình tự lô gích của đối tượng hoặc trình tự nhận thức, quan hệ nhân – quả,…).
- Kết bài: Có thể đưa ra nhận định chung về đối tượng, ý nghĩa của việc tìm hiểu đối tượng đã thuyết minh.
d) Viết bài văn thuyết minh với dàn ý đã lập.
3. Gợi ý làm bài văn thuyết minh với các đề bài cụ thể
a) Thuyết minh về bài Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu, có thể trình bày theo các ý sau:
- Về tác giả Trương Hán Siêu và hoàn cảnh ra đời bài Phú sông Bạch Đằng;
- Về nội dung của bài phú;
- Đặc điểm về hình thức của bài phú: bố cục, cấu tứ, hình ảnh, ngôn từ,…
- Về giá trị và ý nghĩa của bài phú.
b) Thuyết minh về tác gia Nguyễn Trãi, có thể trình bày theo các ý sau:
- Khái quát về tiểu sử Nguyễn Trãi: họ tên, năm sinh, năm mất, quê quán,…
- Hoàn cảnh lịch sử – xã hội và những điểm nổi bật về cuộc đời Nguyễn Trãi;
- Những nét chính về sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Trãi: Các giai đoạn sáng tác và những tác phẩm tiêu biểu;
- Những đặc sắc về nội dung tư tưởng trong các tác phẩm của Nguyễn Trãi;
- Những đặc sắc về nghệ thuật trong các tác phẩm của Nguyễn Trãi;
- Đóng góp, vị trí của Nguyễn Trãi trong lịch sử văn học dân tộc.

c) Dựa vào gợi ý thuyết minh bài Phú sông Bạch Đằng để thực hiện yêu cầu của các đề (3), (4), (5). Nội dung cụ thể cần trình bày về các đối tượng không giống nhau nhưng có thể lấy dàn ý của bài này để áp dụng cho các bài thuyết minh về tác phẩm văn học.