Soạn bài thề nguyền
(Trích truyện Kiều – Nguyễn Du)
A. Kiến thức cơ bản
1. Vị trí đoạn trích: Một hôm, cả nhà Kiều sang chơi bên ngoại, Kiều đã tìm gặp Kim Trọng. Chiều tà nàng trở về nhà, thấy cả nhà chưa ai về, Kiều quay lại gặp Kim Trọng lần thứ hai. Đoạn trích kể về việc hai người làm lễ thề nguyền, nguyện gắn bó thủy chung suốt đời.
2. Bố cục – chủ đề
- Bố cục: chia làm bốn phần:
+ Từ câu 1 đến câu 4: Kiều sang nhà Kim Trọng
+ Từ câu 5 đến câu 10: Tư thế và cảm giác của Kim khi thấy Thúy Kiều bước vào
+ Từ câu 11 đến câu 14: Kiều giải thích lí do sang
+ Từ câu 15 đến câu 22: Cảnh thề nguyền.
- Chủ đề: Bài ca về tình yêu lãng mạng lí tưởng, ước mơ táo bạo của Nguyễn Du về tự do đôi lứa.
B. Hướng dẫn đọc thêm
Câu 1. Nêu nhận xét về hàm nghĩa của từ “vội”, “xăm xăm”, “băng”.
- Các từ vội, xăm xăm, băng không chỉ diễn tả tâm trạng và tình cảm của Kiều mà còn thể hiện sự khẩn trương, vội vã, đột xuất bất ngờ với cả chính nàng.
- Vì sao có sự vội vàng như vậy? Kiều phải tranh thủ thời gian. Nàng lo lắng, sợ cha mẹ sẽ quở trách về hành động chưa xin phép này. Nhưng sâu hơn cả là Kiều đã nghe theo tiếng gọi của trái tim mách bảo.
Câu 2. Không gian thơ mộng và thiêng liêng của cuộc thề nguyền được Nguyễn Du tả như thế nào?
- Không gian của đêm thề nguyền rất đẹp và thơ mộng: Kim đang thiu thiu ngủ, mơ màng dưới ánh trăng, ngọn đèn hiu hắt, có tiếng bước nhẹ của người trong mộng đến gần, chàng còn chưa tin hẳn vào mắt mình trước sự xuất hiện đường đột của Kiều. Cả hai như lạc vào cõi mơ giữa đất trời bao la.
- Cảnh thề nguyền của hai người diễn rat rang trọng và thiêng liêng với đủ các hình thức lễ nghi:
+ Mùi thơm hương trầm
+ Ánh sang nến sáp: ấm áp
+ Vầng trăng vằng vặc là thiên nhiên to lớn, vĩnh hằng chứng minh cho tình yêu thiêng liên của họ
+ Tờ giấy ghi lời thề
+ Trao kỉ vật: Tóc mây
Hai mái đầu xanh cùng ngước lên trời cao, có vầng trăng vằng vặc giữa trời chứng giám lời thề gắn bó keo sơn của họ, chứng giám tình yêu tự nguyện và sự chung thủy, thiêng liên sâu nặng của họ.
Câu 3. Liên hệ với trích đoạn “Trao duyên” để chỉ ra tính chất logic nhất quán trong quan niệm về tình yêu của Kiều.
- Có cuộc thề nguyền này thì mới có những kỉ vật được đưa gửi trong đoạn trích Trao duyên. Cậy nhờ Thúy Vân cũng là một cách để Thúy Kiều đền đáp, thủy chung với tình yêu của Kim Trọng. Điều đó chứng tỏ Kiều chân thành và tôn thờ tình yêu của mình với Kim Trọng. Đó là một tình yêu cao đẹp Kiều gìn giữ suốt đời. Nàng dám nghĩ, dám sống vì tình yêu và cũng dám hi sinh vì tình yêu.
- Thông qua tình yêu cao đẹp của Thúy Kiều – Kim Trọng, Nguyễn Du thể hiện tư tưởng nhân đạo: yêu thương, trân trọng khát vọng hạnh phúc của con người – Đặc biệt là người phụ nữ tài sắc phải sống trong xã hội phong kiến thối nát bất công. Điều đó cho thấy quan niệm tình yêu của Nguyễn Du là một quan niệm rất mới, rất tiến bộ trong văn học trung đại lúc bấy giờ.