Mới sáng sớm tinh mơ, khi ông mặt trời còn chưa kịp mở mắt, bà con trong thôn đã thức dậy đổ ra đồng gặt hái. Tiếng cười nói léo nhéo, tiếng gọi nhau í ới, tiếng xe bò kéo cậm cạch, tiếng giục trâu đi cày rậm rịch làm rộn rã cả xóm làng.

Mặt trời lên, màn sương tan dần. Ánh nắng ban mai chiếu rọi khắp không gian, tràn ngập cả đường làng, trải rộng trên khắp các cánh đồng. Những giọt sương đêm còn sót lại trên vạt cỏ ven đường càng thêm lấp lánh. Đâu đó, trong các lùm cây, tiếng chim ríu ran đón chào ngày mới như nâng nhẹ bước chân chúng em đến trường. Trên nền trời xanh thẳm, mấy sợi mây trắng mỏng manh in bóng xuống mặt nước, vắt ngang qua con mương nhỏ uốn lượn. Xa xa, dưới các thửa ruộng lúa chín, những chiếc nón trắng nhấp nhô như đàn cò đang lặn ngụp trên biển lúa vàng tươi. Dọc theo con đường đất đỏ quen thuộc này, trên khắp cánh đồng làng, khí thế ngày mùa mỗi lúc một tấp nập, đông vui. Mùi hương lúa mới thơm nồng cũng đã bắt đầu lan toả phảng phất trong gió thu nhè nhẹ.

Khi nắng ngày một gay gắt, người làm ở đồng cũng thưa thớt dần. Đường làng lũ lượt người và xe qua lại. Nào người gánh lúa kĩu kịt trên vai, nào người vác cày dong trâu thong thả, nào những chiếc xe bò chất đầy lúa hối hả trở về nhà. Mấy cụ già thì lại tranh thủ quét nhặt những hạt thóc rơi vãi trên đường. Người nào người nấy ướt đẫm mồi hôi vì thấm mệt nhưng chuyện trò vẫn còn rôm rả. Ai cũng đều mừng vui vì lúa năm nay được mùa, hứa hẹn một cuộc sống no ấm hơn.

Mấy công ruộng nhà em nằm kề ngay bên con đường đất đỏ nối liền mấy xã. Đứng trên đường nhìn xuống, thấy đồng lúa trải ra xa tắp. Những bông lúa chín vàng, nặng trĩu uốn cong, ngả đầu về một hướng, chờ tay người gặt. Hương lúa thoang thoảng trong gió sớm mát lành.

Trên đồng đã khá đông người. Từng tốp, từng tốp dăm bảy người dàn thành hàng ngang, lom khom gặt lúa. Tiếng liềm cắt lúa soàn soạt. Những con chim ngủ đêm trong ruộng lúa sợ hãi bay vụt lên. Lúa đã gặt xếp thành hàng ngay ngắn trên mặt ruộng. Những người đi sau bó lúa thành từng bó chặt chẽ và chất gọn thành từng đống cao. Anh Thi, anh Thiện con bác Sáu giăng lưới kín ba phía của chiếc cộ rồi giơ tửng bó lúa lên cao, đập xuống. Tiếng lúa văng rào rào xuống đáy cộ. Lúa đầy, các anh xúc đổ vào bao, buộc chặt rồi vác để lên bờ ruộng. Đằng xa, chiếc máy tuốt lúa nhà bác Tư Sơn đang chạy ầm ầm, phun rơm lên cao thành một đống lớn có ngọn.

Xế chiều, cánh đồng đã gặt vãn. Trên mặt ruộng, ngổn ngang gốc rạ và những đống rơm tươi. Ai nấy mồ hôi nhễ nhại ướt đẫm lưng áo nhưng vẻ mặt vẫn vui tươi vì vụ lúa bội thu. Tiếng cười đùa, tiếng hò đối đáp của các anh chị thanh niên vang rộn làm tăng thêm không khí náo nức của ngày mùa. Các bạn thiếu nhi chăm chỉ phụ giúp gia đình những công việc nhỏ.

Mấy thửa ruộng nhà em cũng đã gặt xong. Ba em mượn chiếc xe bò của ông nội để chớ lúa về. Ngồi cạnh ba, em chăm chú ngắm cặp bò vàng to khoẻ đang vươn cổ kéo xe. Đoàn xe bò nối đuôi nhau. Tiếng móng bò khua lộp cộp trên con đường đất đỏ đang sẫm lại trong hoàng hôn.

Có lẽ bắt đầu từ những đêm sương sa thì bóng tối đã hơi cứng và sáng ngày ra thì trông thấy màu trời có vàng hơn thường khi màu lúc chín dưới đồng vàng. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt treo lơ lửng.

Từng chiếc lá mít vàng ối. Tàu đu đủ, chiếc lá sắn héo lại mở ra cánh vàng tươi. Buồng chuối đốm quả chín vàng. Những tàu lá chuối vàng ối xoã xuống như những đuôi áo, vạt áo. Nắng vườn chuối đang có gió lần với lá vàng như những vạt áo nắng. Dưới sán, rơm và thóc vàng giòn. Quanh đó, con gà, con chó cũng vàng mượt. Mái nhà phủ một màu rơm vảng mới. Lát đây cây lại có mấy chiếc lá đỏ. Qua khe giậu, ló ra mấy quả ớt đỏ chói. Tất cả đượm một màu vàng trù phủ, đầm ấm lạ lùng. Không còn có cảm giác héo tàn, hanh hao lúc sắp bước vào mùa đông. Hơi thở của đất trời, mặt nước thơm thơm, nhè nhẹ.