Thu nhật Kinh Nam thuật hoài tam thập vận (Đỗ Phủ)

Tích thừa thôi tưởng phân,
Quý phỉ đĩnh sinh tài.
Trì mộ cung thần thiểm,
Gian nguy cổn chức bồi.
Dương tiêu tuỳ nhật ngự,
Chiết hạm xuất Vân Đài.
Tội lệ khoan do hoạt,
Can qua tắc vị khai.
Tinh sương huyền điểu biến,
Thân thế bạch câu thôi.
Mật chẩm nhân siêu hốt,
Thiên chu nhậm vãng lai.
Cửu toàn ba tốn hoả,
Tam chập Sở từ lôi.
Vọng Đế truyền ứng thật,
Chiêu Vương vấn bất hồi.
Giao ly Thẩm tác hoành,
Sài hổ loạn hùng sai.
Tố nghiệp hành dĩ hĩ,
Phù danh an tại tai.
Cầm ô khúc oán phẫn,
Đình hạc vũ tồi đồi.
Thu vũ mạn tương thuỷ,
Âm phong quá lĩnh mai.
Khổ diêu cầu thực vĩ,
Thường bộc báo ân tai.
Kết thiệt phòng sàm bính,
Tham tràng hữu hoạ thai.
Thương mang bộ binh khốc,
Triển chuyển Trọng Tuyên ai.
Cơ tịch gia gia mễ,
Sầu chinh xứ xứ bôi.
Hưu vi bần sĩ thán,
Nhậm thụ chúng nhân?
Đắc táng sơ nan thức,
Vinh khô hoạch dịch cai.
Sai trì phân tổ miện,
Hiệp đạp khởi hao lai.
Bất tất Y Chu địa,
Giai tri Khuất Tống tài.
Hán đình hoà dị vực,
Tấn sử sách trung đài.
Phách nghiệp tầm thường thể,
Trung thần kị huý tai.
Quần công phân lục lực,
Thánh lự yểu bùi hồ.
Số kiến minh chung đỉnh,
Chân nghi pháp đấu khôi.
Nguyện văn phong đích chú,
Mạc sử đống lương tồi.
Bàn thạch khuê đa tiễn,
Hung môn cốc thiểu thôi.
Thuỳ lưu tư mục mục,
Chúc võng đãn khôi khôi.
Xích tước phiên nhiên chí,
Hoàng long cự giả môi.
Hiền phi mộng Phó dã,
Ẩn loại tạc Nhan bôi.
Tự cổ giang hồ khách,
Minh tâm nhược tử hôi.

Xưa nhờ cái may có người ái mộ rồi đề cử,
Thẹn không phải là do tài của mình.
Gần già mới có chức quan trong cung,
Tất tả mặc cái áo chầu đứng hầu.
Ngày vua ngự thì ghìm cương ngựa,
Gãy ván mới ra khỏi đài mây.
Mắc lỗi nhưng nhờ vua khoan dung nên còn được sống,
Chiến tranh nên biên ải chưa thông.
Vào buổi sáng sớm, chim đen đã biến mất,
Thân thế như bóng ngựa trắng vượt qua.
Bị bệnh ôm gối nên vì thế hốt hoảng,
Con thuyền nhỏ cứ thế qua lại.
Chín lần dùi lửa phun nơi đất Ba,
Ba lượt trốn tiếng sét tại vùng Sở.
Chuyện vua Vọng Đế như có thật,
Nghi vấn về Chiêu Vương đi không về.
Bọn thuồng luồng gây rắc rối nơi hang sâu,
Lũ hổ gấu gây sáo trộn.
Cái nghiệp đành tan như thế đó,
Cái danh ôi có còn chi đâu.
Chim quạ kêu mà thêm tức giận,
Hạc trong sân múa trông buồn thiu.
Nước thu lấn trúc nơi sông Tương,
Gió lạnh thổi qua mai trên núi.
Vẫn long đong khó nhọc kiếm chút ăn,
Nhưng vẫn nhằm báo ơn lớn.
Uốn lưỡi đề phòng gậy châm chọc,
Coi xét trong bụng xem có âm mưu gì không.
Trong quãng mênh mông, quan bộ binh khóc lóc,
Đi lang thang nên ông Trọng Tuyên rầu.
Đói trông vào gạo các nhà,
Sầu bày ra chén rượu khắp nơi.
Nghỉ thì than cảnh kẻ sĩ nghèo,
Nhận chức thì người đời dè bỉu.
Thành công hay thất bại lúc đầu khó mà biết được,
Sang hay hèn phân tách ra mới dễ thấy hết.
Sai lầm mà dứt cảnh mũ áo,
Loạc choạc bước vào chốn bụi gai.
Chẳng phải là đất của Y Doãn và Chu Công,
Đều đạt được cái tài của Khuất Nguyên và Tống Ngọc.
Triều đình nhà Hán cầu hoà với vùng man di,
Sử nhà Tấn mở ra đài ở giữa.
Sự nghiệp để phù trợ là điều bình thường,
Các quan mắc vạ kiêng cấm.
Các ông rối rít chung sức lại,
Nhà vua vẫn còn lo âu.
Thấy có vài người được ghi nơi chuông với đỉnh,
Thật nên xứng bắt chước ngôi sao sáng.
Mong nghe đến việc nấu chảy gươm giáo,
Đừng có bẻ gãy những cột rường.
Đá tảng lớn, đẽo gọt ra nhiều ngọc khuê,
Cửa gặp nạn chớ có tăng chức bừa bãi cho họ.
Giao cờ công việc chớ có thúc bách,
Đặt luật lệ chớ có khe khắt.
Chim công thảnh thơi tới,
Rồng vàng há chẳng hiện sao?
Kẻ hiền không mơ ước được như ông Phó nơi đồng ruộng,
Về ẩn không ra làm quan thì giống ông Nhan Hạp đục tường sau nhà.
Từ xưa đến nay kẻ nay đây mai đó,
Thường thường mang một tấm lòng như tro nguội.