Cũng như tủy sống, trụ não gồm chất trắng (ngoài) và chất xám (trong). Chất trắng là các đường liên lạc dọc, nối tủy sống với các phần trên của não và bao quanh chất xám. Chất xám ở trụ não tập trung thành các nhân xám. Đó là các trung khu thần kinh, nơi xuất phát các dây thần kinh não. Có 12 đôi dây thần kinh não, gồm 3 loại: dây cảm giác, dây vận động và dây pha (hình 46-2).

Chức năng chủ yếu của trụ não là điều khiển, điều hòa hoạt động của các nội quan, đặc biệt là hoạt động tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa,do các nhân xám đảm nhiệm.

Chất trắng làm nhiệm vụ dẫn truyền, bao gồm các đường dẫn truyền lên (cảm giác) và các đường dẫn truyền xuống (vận động).

III. Não trung gian

Não trung gian nằm giữa trụ não và đại não, gồm đồi thị và vùng dưới đồi. Đồi thị là trạm cuối cùng chuyển tiếp của tất cả các đường dẫn truyền cảm giác từ dưới đi lên não.

Các nhân xám nằm ở vùng dưới đồi là trung ương điều khiển các quá trình trao đổi chất và điều hòa thân nhiệt.

IV. Tiểu não

Tiểu não cũng gồm hai thành phần cơ bản là chất trắng và chất xám.

Chất xám làm thành lớp vỏ tiểu não và các nhân.

Chất trắng nằm ở phía trong, là các đường dẫn truyền nối vỏ tiểu não và các nhân với các phần khác của hệ thần kinh (tủy sống, trụ não, não trung gian và bán cầu đại não).

Trụ não: 

- Trụ não tiếp liền với tủy sống.

- Chức năng:

+ Chất xám: Điều khiển, điều hòa hoạt động của các nội quan.

+ Chất trắng: dẫn truyền: Đường lên là cảm giác đường xuống là vận động.

Tiểu não:

- Vị trí: Sau trụ não, dưới bán cầu não.

- Chức năng: Điều hòa, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể.

Não trung gian:

- Vị trí: nằm giữa trụ não và đại não.

- Chức năng:

+ Chuyển tiếp các đường dẫn truyền từ dưới → não.

+ Điều khiển các quá trình trao đổi chất và điều hòa thân nhiệt.

Đại não:

- Cấu tạo:

+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.

+ Rãnh sâu chia bán cầu não làm 4 thùy: thùy trán, thùy đỉnh, thùy chẩm, thùy thái dương.
 

+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não → tăng diện tích bề mặt não.

+ Chất xám( ngoài): làm thành vỏ não dày 2-3mm gồm 6 lớp.

+ Chất trắng( trong): là các đường thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tủy hoặc tủy sống.

- Chức năng:

+ Vỏ đại não là trung ương thần kinh của các phản xạ có điều kiện.

+ Vỏ não nhiều vùng, mỗi vùng có tên gọi và chức năng riêng.

+ Các vùng có ở người và động vật: Vùng cảm giác, vùng vận động, vùng thị giác, vùng thính giác.

+ Vùng chức năng chỉ có ở người: Vùng vận động ngôn ngữ, vùng hiểu tiếng nói, vùng hiểu chữ viết