1.Mở bài: Nguyễn Du -55 là một đại thi hào của dân tộc,tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên, quê làng Tiên Điền,huyện Nghi Xuân, Tỉnh Hà Tĩnh.Ông sinh ra trong 1 gia đình phong kiến quý tộc và sống trong 1 giai đoạn lịch sử đầy biến động.Nguyễn Du đã từng chứng kiến những bất công ngang trái của cuộc đời đặc biệt là người phụ nữ tài hoa bạc mệnh. Sau khi đi sứ sang Trung Quốc Nguyễn Du đã sáng tác nên kiệt tác '' Truyện Kiều ''
"Trao Duyên" là một đoạn trích thể hiện bi kịch tan vỡ,dan dở tình yêu TK và KT, và nỗi đau tột cùng của Kiều về số phận bi thương của đời mình,đồng thời thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc của Nguyễn Du trước số phận bất hạnh của con người cũng như khát vọng hạnh phúc của con người trong đó tiêu biểu nhất là đoạn thơ:
Cậy em em có chịu lời
..................
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây
2.Thân bài:
a/ Giới thiệu chung: sau khi thu xếp xong việc bán mình để cứu cha và em '' Tờ hoa đã kí, cân vàng mới trao''.Ngày mai nàng sẽ phải theo Mã Giám Sinh ra đi. Đêm ấy, Kiều bồi hồi thương cho chàng Kim, tìm cách trả nợ tình cho chàng."Đèn thắp sáng đêm nước mắt đầm đìa/ dầu chong trắng đĩa, lệ tràng thấm khăn" nhân lúc Thúy Vân thức dậy hỏi han bây giờ Kiều mới nhờ em thay mình trả nghĩa cho KT
Đoạn trích có vai trò quan trọng như một bản lề khép mở 2 phần đời đối lập của Kiều là hạnh phúc và đau khổ. Không chỉ thương chị Thúy Vân còn rất hiểu lòng chị, có lẻ vì vậy mà chuyện tình duyên vốn dĩ rất khó trao, khó nhận nhưng đã đc Thúy Kiều thuyết phục một cách rất thấu tình đạt lí để mở đầu cho cuộc trao duyên đầy đau đớn
b/ phân tích: Lời mở đầu của Kiều hết sức thông minh và sắc sảo
Cậy em em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa
Trong tình thế: ''hở môi ra cũng thẹn thùng/ để lòng thì phụ tấm lòng với ai'' nên mở đầu cuộc trao duyên Kiều phải lựa chọn một cách nói, một cách xưng hô đặc biệt. Bởi vậy Kiều không nói nhờ em mà lại nói cậy em. Bởi vì chữ cậy bao hàm cả niềm hi vọng thiết tha của 1 lời trông cậy có ý nghĩa, nương tựa tin tưởng mối quan hệ ruột thịt gửi gắm nỗi khẩn khoản thiết tha.Kiều nói "em có chịu lời" chứ không nói " em có nhận lời " ngoài lí do từ chịu lời mang sắc thái bắt buộc, Kiều muốn em không đc từ chối lời đề nghị của mình mà còn bởi vì Kiều cảm thấy đây là một sự hi sinh lớn lao của em, vì em phải kết duyên với người yêu của chị.Cách nói như thế phù hợp với tâm trạng,hoàn cảnh van nại khẩn thiết của Kiều, tư thế " lạy, thưa " là tư thế của một lời chịu ơn với ân nhân của mình, bởi Thúy Vân phải thay Thúy Kiều hi sinh tình duyên của mình mà giúp chị nối duyên chàng Kim, việc làm đó mang ơn em rất lớn.Kiều đã tạo một bầu không khí trang nghiêm, trịnh trạng vừa tình vừa lễ buộc Thúy Vân không thể không nhận lời.Với cách dùng từ khéo léo và sắc thái chỉ qua hai câu đầu, Nguyễn Du đã mở đầu cuộc Trao Duyên đầy hồi hộp trang trọng đồng thời thể hiện đc hoàn cảnh éo le tâm trạng khẩn thiết bế tắc của Kiều
Sáu câu tiếp theo Kiều kể lại vắng tắc mối tình của nàng với KT
Giữa đường dứt gánh tương tư
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em
Kể Từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề
Sự đâu sóng gió bất kì
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai
Đoạn thơ ngắn gọn hướng vào những chuyện riêng tư tình yêu dở dang, tan vỡ được thông tin ngắn gọn trong một thành ngữ nặng nề, chắc nịch. Có thể nói mối tình của Kiều Và KT đang đến đọ say dắm nhất, nồng nàn nhất thì cơn gia biến ập đến với Kiều, vì thế Kiều đành phải phó thác cho em, vì Kiều cũng rất thấu hiểu cảm giác thiệt thòi của em: "Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em". Kiều phó mặc cho em dang dở hay không em cũng phải gánh vác, chắp mối cho chị. Có thể nói lời Kiều mang giọng điệu sắc thái dứt khoác, nghiêm trang và mang nhiều sức nặng nhưng cũng rất nghẹn ngào đau xót
Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề
Sự đâu sóng gió bất Kì
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai
Có thể nói sự trùng điệp của ba từ:" khi gặp- khi ngày - khi đêm " đã nói đến sự thề ước sâu nặng không thể nuốt lời, càng khẳng định tâm trạng bế tắc của Kiều. Mối tình Kim- Kiều đang mặn nồng cơn gia biến ập đến Kiều buộc phải hi sinh chữ tình vì "chữ hiếu", thậm chí hi sinh cả tấm thân trong trắng ngọc ngà của mình để cứu cả gia đình. Kiều đã nói ra cái cái lí của mình và hi vọng em sẽ thấu hiểu tâm trạng bi kịch của mình
Tám câu thơ đầu ngoài lời trao duyên Kiều chủ yếu nói về nỗi bất hạnh của mình nhưng để trao duyên Kiều phải chọn những lời lẽ thuyết phục.
Bốn câu tiếp theo Kiều thuyết phục em bằng cả lí lẫn tình
Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ thay lời nước non
Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây
Từ " ngày xuân" mang tính ước lệ có ý chỉ tuổi trẻ của người con gái, Kiều muốn nói tuổi trẻ của em còn dài, và vì "tình máu mủ" giữa chị và em mà thay lời nước non giúp chị. Kiều kêu gọi tình chị em máu mủ ruột thịt thiêng liêng, khơi dậy ở Vân đức hi sinh và lòng vị tha vì người thân. Nếu được mãn nguyện thì dẫu Kiều chết đi dưới chín suối cũng hả dạ vì có được tiếng thơm là người có tình có nghĩa
Có thể nói đoạn thơ sử dụng khá nhiều thành ngữ, lời lẽ, ý vị kín đáo, vẹn tình.Người nhận có ba lí do không thể khước từ, trước hết Kiều và Vân không cách nhau về tuổi tác, thứ hai lại càng thuyết phục hơn Kiều đang nhờ Vân một điều mà chẳng ai nhờ vả bao giờ. Đã khó nhờ, khó nhận thì chỉ có tình cảm chị em máu mủ mới dễ dàng đồng cảm chấp nhận cho nhau . Lý do thứ 3 nghe như 1 lời khẩn cầu đầy chua xót
Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây
Đó không hẳn là lí do nhưng lại hoàn toàn hợp lí, nó như một lời trăn trối và không ai có thể nhẫn tâm từ chối lí do của một người thân sắp rơi vào hoàn cảnh khôn lường, bất trắc.Người ta nói Nguyễn Du hiểu đời là ở những chỗ như vậy
3.Kết bài
Đoạn trích đã bộc lộ nỗi đau tình yêuvà số phận bi kịch của nàng Kiều, qua nghệ thuật miêu tả nội tâm tài tình của Nguyễn Du, nỗi đau và cả vẻ đẹp tâm hồn của Kiều, một người con gái tài sắc hiếu nghĩa vẹn toàn đã được thể hiện một cách tinh tế và tỏa sáng lấp lánh.

Nhà thơ Nguyễn Du có tên chữ là Tố Như. Ông sinh ra ở một miền quê hiếu học Hà Tĩnh trong một gia đình phong kiến quý tộc nhưng cuộc đời ông lại phải trải qua khá nhiều biến động. Ông chứng kiến nhiều mảnh đời bất công trong xã hội nên dễ dàng đồng cảm với những phận đời bất hạnh. Sự đồng cảm ấy đi cả vào trong thơ ca của Nguyễn Du, nổi bật nhất là Truyện Kiều. Tài sắc vẹn toàn nhưng Kiều lại phải chịu quá nhiều bất hạnh. Nỗi bất hạnh đầu tiên ập đến trong cuộc đời của Kiều đó là phải bán mình chuộc cha, phải từ bỏ mối lương duyên chỉ vừa mới chớm nở cùng Kim Trọng. Đoạn trích Trao duyên mà cụ thể là 12 câu đầu trong đoạn trích đã thể hiện rõ nét tâm trạng của Kiều lúc này.
Hai câu thơ đầu tiên tái hiện lại khung cảnh của cuộc trao duyên. Chỉ với hai câu thơ nhưng cũng đủ để người đọc thấy được tình thế khó xử của cả hai chị em Thúy Vân và Thúy Kiều. Một đằng Thúy Kiều đau đớn vì phải trao lại mối duyên tình cho em, một đằng Thúy Vân dù tác giả không miêu tả tâm trạng của nàng lúc đó nhưng người đọc hiểu được khi bị rơi vào hoàn cảnh như vậy thì quả thật rất rối bời. Thúy Kiều đã mở lời như thế này:
Cậy em em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa
Thông qua ngôn ngữ mà Thúy Kiều sử dụng thì rõ ràng nàng đang muốn cậy nhờ em mình một việc gì đó rất hệ trọng. Đường đường là một người chị vậy mà lại phải lạy với thưa em của mình. Đây là điều không bình thường. Chính thái độ khẩn thiết và kính cẩn này của Kiều đã đẩy Vân vào một tình huống éo le đầy bất ngờ và khó lòng có thể trái ý chị của mình. 10 câu thơ tiếp theo, Thúy Kiều đã dùng những lời lẽ như rút ra từ trong gan ruột để van xin Thúy Vân đồng ý:
Giữa đường đứt gánh tương tư
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em
Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề
Đối với Thúy Kiều, mối tình với Kim Trọng là mối tơ duyên nhưng Kiều và Trọng giờ đã đứt gánh tương tư mất rồi. Nàng phải bán mình chuộc cha nên không thể nào đi tiếp đoạn đường cùng với Kim Trọng được nữa. Nay muốn em nối tiếp duyên lành, thay mình giữ trọn lời thề ước với Kim Trọng nhưng Kiều hiểu rằng đối với Thúy Vân đó chỉ là mối tơ thừa mà thôi. Để giúp cho Thúy Vân hiểu rõ hơn về tình cảnh của mình lúc này Kiều đã giãi bày:
Sự đâu sóng gió bất kỳ
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai?
Lúc thề non hẹn biển, cả Kim Trọng và Thúy Kiều đều mong ước tới một tương lai hạnh phúc nhưng có ai ngờ đâu sóng gió lại ập đến quá nhanh như vậy. Kiều phải đứng giữa một bên là tình một bên là hiếu và với trách nhiệm của mình Kiều đã chọn làm tròn bổn phận của một người con. Điều này khiến Kiều cảm thấy vô cùng đau đơn nhưng chữ hiếu nàng vẫn phải làm tròn. Còn chữ duyên, nàng đành cậy nhờ nơi em gái, chỉ mong em xót tình máu mủ mà chấp nhận mối duyên này:
Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ, thay lời nước non
Thúy Kiều hiểu hơn ai hết tuổi xuân của Thúy Vân còn đang ở phía trước, cơ hội để Vân có được hạnh phúc trọn vẹn của riêng mình là còn lớn. Nhưng xót tình máu mủ, Kiều mong Vân thay mình giữ trọn lời thề ước cùng Kim Trọng. Đối với Thúy Kiều, việc Thúy Vân chấp nhận mối duyên này là điều mà Kiều cảm thấy vô cùng hạnh phúc và nó giống như một sự ban ơn. Dù có chết đi thì Kiều vẫn có thể mỉm cười nơi chín suối:
Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây
Những lời lẽ của Kiều quá chặt chẽ khiến cho Thúy Vân không thể nào chối từ. Một người chị mà dù có phải chết cũng vui với lời chấp thuận của em thì người em nào có dám không nghe theo. Những câu thơ như thốt ra từ gan ruột của Thúy Kiều khiến người đọc cảm nhận tình yêu sâu sắc mà nàng dành cho Kim Trọng. Qua đây, ta cũng càng yêu mến Kiều hơn bởi vì nàng đã chấp nhận hy sinh và đánh đổi hạnh phúc cá nhân vì gia đình. Đó là một sự hy sinh lớn lao.
Trao duyên chỉ là bước mở đầu cho chuỗi ngày đau khổ sau này của Kiều. 12 câu đầu của đoạn trích đã thể hiện được tâm trạng đau đớn của Kiều và cũng cho thấy được tài năng nghệ thuật của Nguyễn Du.

Nguyễn Du là một người luôn có sự cảm thông sâu sắc đối với người phụ nữ bất hạnh. Tác giả Nguyễn Du đã viết ra nhiều tác phẩm văn học vô cùng sâu sắc để nói thay cho tấm lòng đầy ai oán, nói hộ cho số phận bạc mệnh đáng thương của người phụ nữ và không thể không nhắc đến Truyện Kiều. Và trong đó có đoạn trích "Trao Duyên"được đánh giá là một đoạn trích hay trong trong tuyệt tác Truyện Kiều thể hiện được một bi kịch dang dở trong tình yêu của Thúy Kiều và Kim Trọng.
Đoạn trích "Trao Duyên" là một đoạn trích hay nói về một bi kịch dang dở trong tình yêu của Thúy Kiều và Kim Trọng. Đoạn trích như một nỗi đau riêng mà khó ai có thể thấu hiểu được của Thúy Kiều, thông qua đoạn trích chúng ta cũng thấy được một giá trị nhân văn sâu sắc, đồng thời cũng đã lại thể hiện một niệm khát khao có được hạnh phúc của con người. Ta nhận thấy được sự nổi bật nhất trong bài thơ Trao Duyên chính là 12 câu thơ đầu
Cậy em, em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa
Giữa đường đứt gánh tương tư
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em
Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề
Sự đâu sóng gió bất kỳ
Hiều tình khôn lẽ hai bề vẹn hai?
Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ, thay lời nước non
Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.
Khi đọc nhan đề bài thơ là Trao Duyên nhưng người đọc không khỏi bất ngờ vì tại sao mở đầu đoạn trích này cũng lại như đã khiến khó hiểu như vậy. Thúy Kiều đã nhờ Thúy Vân “Cậy em, em có chịu lời" đây là một lời nhờ cậy, một lời gửi trao cho duyên phận của chính mình. Không dùng từ khác mà nhất định phải là từ “cậy” cho thấy được đây là một việc quan trọng. Người bị nhờ vả cũng khó lòng mà chối từ được. Thúy Kiều cũng nhờ cậy Thúy Vân có thể viết lên được mối lương duyên với chàng Kim. Thúy Kiều như đã nhờ Thúy Vân bằng tất cả niềm hi vọng và tin tưởng, đồng thời cũng đã lại dùng tự "chịu" để như một cách thể hiện cho việc phải đồng ý và như phải bắt buộc nhận lời nhờ cậy này. Với câu thơ đầu tiên thôi mà người đọc cũng nhận thấy được tình yêu vô cùng sâu sắc cũng như thật chân thành của Thúy Kiều đối với chàng Kim. Kiều nhẹ nhàng bảo Vân “ngồi len cho chị lạy rồi sẽ thưa” như cũng đã hé mở rằng phải chăng là một việc gì khó nói và cũng thật quan trọng. Người đọc câu thơ cũng sẽ có cảm giác tò mò, nặng trĩu tâm can bởi Kiều làm như thế thì trong chính Kiều như cũng thấy có lỗi với Thúy Vân. Vì hoàn cảnh khiến cho Kiều đã buộc mình phải làm như thế – trao duyên cho Vân.
Thế rồi Thúy Kiều bắt đầu giải bày lí do cho những hành động trước đó của mình
Giữa đường đứt gánh tương tư
Keo loan chấp nối tơ thừa mặc em
Thông qua đây ta nhận thấy được câu thơ là sự giải bày cho em biết là cuộc tình của chị bây giờ đành dang dở, như cũng đang đứt gánh tương tư. Có thể nhận thất được một cuộc tình của Kiều vừa mới chớm nở nhưng quả thực không thể đơm hoa kết trái bởi sóng gió đang ập đến. Kiều đau khổ, xót xa nhưng không thể làm khác được, đành trao lại mối duyên này cho em gái. Thúy Kiều cũng khéo mượn điển tích "keo loan" để thay lòng mình nói lên ý định muốn Thúy Vân thay mình kết duyên với Kim Trọng. Lúc này chính Thúy Kiều như càng cảm thấy có lỗi, cảm thấy ray rứt vô cùng đối với Thúy Vân vì nàng biết được và cũng lại cảm thấy như mình ép duyên, buộc em gái của mình phải nhận mới duyên dang dở của mình nhưng vẫn giao phó "tơ thừa" để "mặc" cho Thúy Vân quyết định.
Khi Kiều đã trao duên cho em thế nhưng mối tơ duyên cứ mãi vương vấn và đè nén trong lòng của Kiều. Biết bao nhiêu những kỷ niệm vô cùng ngọt ngào của Kiều như cứ ùa về rõ ràng mà chính cô cũng không kìm nén được nữa.
Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề
Chỉ với hai câu thơ ngắn gọn này thôi mà đã chất chứa được bao nhiêu kỷ niệm, bao nhiêu tình cảm của Kiều và Kim Trọng. Những kỷ niệm cùng quạt ước, cùng nâng chén rượu thề nguyện, điều này cũng khiến chúng ta dễ dàng nhìn thấy một cảnh tượng vô cùng sống động đang diễn ra của đôi uyên ương. Thực sự cũng đẹp biết mấy cho một mối tình dang dở khi gặp phải cơ sự:
Sự đâu sóng gió bất kì,
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai
Có thể nói rằng quá khứ vô cùng tươi đẹp là thế, nhưng hiện tại của nàng, từ khi chàng Kim đi về chịu tang, bao sóng gió ập đến với gia đình nhà Kiều. Khi Kiều cũng phải đứng giữa chữ hiếu và tình nàng phải làm sao đây? Thực tại hoàn cảnh trái ngang, cha và em mắc oan bị bắt Kiều cũng đàng phải chấp nhận bán thân mình mới có thể cứu được họ. Thế nhưng mối tình của nàng với chàng Kim lại như dang dở chưa bao giờ bớt thôi canh cánh trong lòng nàng. Thúy Kiều không ngại ngần gì mà không bộ lộ hết những bộc bạch, những nỗi khổ tâm của mình để cho Thúy Vân hiểu và thông cảm chấp nhận mong muốn của Kiều là nối duyên với Kim Trọng.
Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ thay lời nước non
Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.
Thúy Kiều cũng đã dùng tình máu mủ, nàng dùng đến cái chết để thuyết phục. Nguyễn Duthật tinh tế khi ông đã dùng các thành ngữ để giúp nàng Kiều thể hiện sự quyết tâm thuyết phục được Thúy Vân chấp nhận yêu cầu. Thực sự chính tình nghĩa của chàng Kim rất quan trọng với Kiều, cho dù rằng Thúy Kiều có phải thịt nát xương mòn thì nàng cũng chấp nhận, trong tâm nàng cũng chỉ mong sao Vân giúp nàng nối duyên với Kim Trọng mà thôi. Việc Thúy Kiều nhắc đến tình máu mủ và nói đến cái chết khiến cho Thúy Vân thật khó có thể chối từ sự nhờ cậy của chị.
Nguyễn Du sử dụng thể thơ lục bát như để dễ dàng khắc họa tâm trạng dằn vặt, sự đớn đau khi phải hi sinh chữ tình để có thể vẹn tròn chữ hiếu của Thúy Kiều. Thông qua đây người ta nhận thấy Thúy Kiều quả thực là một cô gái đáng thương, mỏng manh nhưng cô luôn mạnh mẽ biết nghĩ trước nghĩ sau.
Có thể khẳng định rằng đoạn trích Trao duyên đã cho chúng ta thấy được một cảnh đời đầy bi kịch, một số phận nghiệt ngã, cay nghiệt cho đến xé lòng của nàng Thúy Kiều. Chính nhờ vào sự trải nghiệm thêm với đó cũng là một cái nhìn sâu sắc cùng khả năng sử dụng từ điêu luyện của Nguyễn Du dường như cũng đã khiến cho nội tâm của nhân vật như được khắc họa rõ nét nhất. Nhân vật được khắc họa từ nỗi đau đến tâm hồn của Kiều như đang trải dài qua từng câu chữ. Tất cả điều này như cũng góp phần khiến người đọc mãi không thể thôi xót thương.