Bài thơ được viết theo thể thơ lục bát. Đây là thể thơ truyền thống của Việt Nam, có cấu trúc hai câu, câu 6 chữ và câu 8 chữ, gieo vần chân 6 và chân 8. Thể thơ lục bát phù hợp để diễn tả những tình cảm sâu lắng, những nỗi niềm riêng tư, đặc biệt là những nỗi nhớ quê hương da diết.

Bài thơ viết về đề tài quê hương, cụ thể là nỗi nhớ quê hương da diết của người con xa xứ. Tác giả đã sử dụng những hình ảnh cụ thể, sinh động để khắc họa một bức tranh quê hương đầy ám ảnh, gợi lên những cảm xúc sâu lắng trong lòng người đọc.

Tác giả đã sử dụng những từ ngữ giản dị, chân chất nhưng vô cùng gợi hình để miêu tả thiên nhiên và con người quê hương:

• Thiên nhiên: triền cát mặn, hạt lúa củ khoai, mùa Nam nắng, bưng chén cơm, ngàn lau trắng, bến vắng, Trường Sơn, cổ thành, đất chật, nắng hạn cháy lưng, mưa dầm lụt lội.
• Con người: mẹ, con, chiến tranh, họ tên, cơ cực.

Những hình ảnh này tạo nên một bức tranh quê hương vừa quen thuộc vừa xa lạ, gợi lên những kỷ niệm tuổi thơ, những nỗi buồn, những niềm vui của người dân nơi đây.

"Mùi chua của bùn, vị nồng của đất Với cha, hơn cả bạc vàng"

• Tác dụng: Câu thơ sử dụng phép so sánh bất ngờ và độc đáo: "Mùi chua của bùn, vị nồng của đất" được so sánh với "bạc vàng". Qua đó, tác giả muốn nhấn mạnh giá trị tinh thần thiêng liêng của tình cảm gia đình, đặc biệt là tình cha con, vượt lên trên mọi giá trị vật chất. Mùi vị của quê hương, của đất đai gắn liền với những kỷ niệm tuổi thơ, với những khó khăn vất vả mà người cha đã trải qua để nuôi lớn con cái, trở thành một giá trị vô cùng quý báu.

Cảm xúc của tác giả trải qua nhiều cung bậc khác nhau:

• Nỗi nhớ da diết: Tác giả nhớ về những hình ảnh quen thuộc của quê hương, nhớ về mẹ, nhớ về những khó khăn vất vả của người dân.
• Cảm giác xót xa: Tác giả xót xa trước cảnh chiến tranh tàn phá, trước cuộc sống khó khăn của người dân quê.
• Tự hào: Dù cuộc sống có nhiều khó khăn, nhưng người dân quê hương vẫn luôn lạc quan, yêu đời.
• Buồn bã: Nỗi buồn da diết khi nghĩ về những người thân đã mất, về những kỷ niệm không thể quay lại.

Chủ đề: Nỗi nhớ quê hương da diết và tình yêu sâu sắc của người con đối với quê hương.

• Căn cứ:
  • Toàn bộ bài thơ xoay quanh hình ảnh quê hương và những kỷ niệm gắn liền với quê hương.
  • Các từ ngữ, hình ảnh đều gợi lên nỗi nhớ da diết, tình cảm sâu nặng của tác giả đối với quê hương.
  • Câu thơ cuối khẳng định: "Không có nơi mô như ở quê mình/ Nên ai đi xa cũng hoài nỗi nhớ."

từ ý thơ sâu sắc này, chúng ta có thể rút ra những trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với quê hương mình như sau:

• Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa quê hương: Mỗi người cần tự hào và gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của quê hương mình. Đó có thể là những câu ca dao, tục ngữ, lễ hội, hay những món ăn đặc sản. Chúng ta cần truyền dạy những giá trị này cho thế hệ trẻ để họ hiểu rõ hơn về cội nguồn của mình.
• Đóng góp vào sự phát triển của quê hương: Mỗi người có thể đóng góp vào sự phát triển của quê hương bằng những cách khác nhau, tùy thuộc vào khả năng và điều kiện của mình. Đó có thể là những hoạt động thiện nguyện, tham gia vào các công trình xây dựng, hoặc đơn giản chỉ là giới thiệu về quê hương mình với bạn bè, người thân.
• Bảo vệ môi trường: Môi trường là tài sản chung của cộng đồng. Mỗi người cần ý thức được trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ môi trường, góp phần xây dựng một quê hương xanh, sạch, đẹp.
• Học tập và rèn luyện để trở thành người có ích: Học tập và rèn luyện không chỉ giúp chúng ta có một tương lai tốt đẹp mà còn giúp chúng ta có đủ khả năng để đóng góp cho quê hương.
• Luôn hướng về quê hương: Dù ở bất cứ đâu, chúng ta cũng không nên quên quê hương của mình. Hãy thường xuyên về thăm quê, giữ liên lạc với người thân, bạn bè.