Bốn câu đầu bài thơ Đêm mùa hạ của Nguyễn Khuyến mang đến một không gian mùa hè vắng lặng, thanh bình nhưng cũng đầy vẻ huyền bí. Cảnh vật đêm hè được nhà thơ miêu tả qua những hình ảnh đặc trưng, tạo nên một bức tranh thiên nhiên tĩnh lặng nhưng vẫn sống động. Đầu tiên là hình ảnh "trăng soi sáng ngõ", không gian mở ra với ánh sáng dịu dàng, nhẹ nhàng của trăng, hòa quyện với khí trời trong lành. Câu thơ tiếp theo "tiếng ve kêu râm ran" tạo âm thanh tự nhiên đặc trưng của mùa hè, góp phần làm rõ sự tĩnh lặng của đêm nhưng vẫn không thiếu sự sống động. Trong những câu thơ ấy, ta cảm nhận được sự tương phản giữa sự tĩnh mịch của đêm và tiếng ve, thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên trong sự giao hòa giữa ánh sáng và âm thanh. Nguyễn Khuyến đã khéo léo sử dụng ngôn từ để tái hiện một không gian vừa yên ả, vừa huyền bí, gợi cho người đọc cảm giác thư thái và gần gũi với thiên nhiên. Từ đó, những cảm xúc nhẹ nhàng, sâu lắng về mùa hè trong lòng người cũng như ùa về.