THẦN MƯA
Thần Mưa trong Thần thoại Việt Nam là thần hình rồng, thường xuống hạ giới hút nước biển, nước sông vào bụng rồi bay lên trời cao phun nước ra làm mưa cho thế gian có nước uống và cày cấy, cây cỏ trên mặt đất được tốt tươi. Thần Mưa thường theo lệnh Trời đi phân phát nước ở các nơi. Thần Mưa có tật hay quên, có vùng cả năm không đến, sinh ra hạn hán ở hạ giới, có vùng lại đến luôn, làm thành lụt lội.
Bức xúc vì hạn hán kéo dài, ngày kia có một con Cóc kéo binh đoàn Gấu, Cọp, Cua, Gà và Ong lên thiên đình kiện Trời, đánh binh đoàn nhà trời tơi tả, đến Thần Sét cũng bại trận tan tành. Trời phải đích thân ra nghênh tiếp, và phát hiện ra Thần Mưa đã ngủ quên cả năm trời. Trời cuống quýt sai Thần Mưa xuống hạ giới làm mưa gấp. Rồi dặn Cóc rằng hễ trời hạn hán thì hãy nghiến răng, Trời sẽ biết mà làm mưa. Từ đó có câu:
“Con cóc là cậu ông trời
Ai mà đánh nó thì trơig đánh cho”
Sau vụ đó, Trời nhận ra công việc phân phối nước cho khắp mặt đất rất nặng nề, một mình thần Mưa có khi không làm hết, nên Trời mở một cuộc thi chọn các giống thủy tộc có tài trở thành rồng hút nước phun mưa giúp sức thần Mưa. Cuộc thi rồng đó Trời đã chọn lấy địa điểm ở cửa Vũ (Vũ Môn) thuộc Hà Tĩnh ngày nay.
Cuộc thi gồm ba kỳ, mỗi kỳ phải vượt qua một đợt sóng, con vật nào đủ sức, đủ tài, vượt qua cả ba đợt thì mới đậu để được hóa Rồng. Trong một tháng trời, bao nhiêu loài thủy tộc đến thi đều bị loại, vì không con nào vượt trót được cả ba đợt sóng. Có con cá rô nhảy qua được một đợt, đợt sau thì bị rớt. Có con tôm nhảy qua được hai đợt, ruột gan vây vẩy râu đuôi đã gần hóa rồng. Khi đến đợt ba, đuối sức bị té nên lưng cong lại.
Đến lượt có một con cá chép vào cuộc thi, con cá này bản chất của nó đã là quý hiếm đặc biệt, vì trong miệng nó có ngậm một viên ngọc trai. Thần Gió thấy lạ bay đến để xem, gió, mây ào ạt kéo đến, sấm sét ầm trời, và những đợt sóng cao trỗi dậy, đưa cá chép ào ào vượt qua cả ba đợt sóng tới Vũ Môn nhả ngọc hóa rồng. Do đó mà trong dân gian đã có câu ca dao về việc cá chép hóa rồng.
“Mồng ba cá đi ăn thề
Mồng bốn cá về cá vượt Vũ Môn”
Lựa chọn đáp án đúng nhất:
Câu 1. Phương thức biểu đạt chính của văn bản là:
A. Nghị luận
B. Tự sự
C. Miêu tả
D. Biểu cảm
Câu 2. Văn bản trên thuộc thể loại gì?
A. Truyền thuyết
B. Sử thi
C. Thần thoại
D. Truyện cổ tích
Câu 3. Trong văn bản, thần mưa làm ra mưa bằng cách nào?
A. Hút nước biển, nước sông vào bụng rồi bay lên trời cao phun nước ra làm mưa.
B. Trời sai thần làm ra mưa.
C. Hễ cóc nghiến răng thì thần sẽ làm ra mưa.
D. Cá chép vượt Vũ Môn nhả ngọc hóa rồng làm ra mưa.
Câu 4. Chọn đáp án nêu đúng và đủ các sự việc chính của văn bản?
A. Thần Mưa làm ra mưa theo lệnh của Trời; cá chép hóa rồng.
B. Thần Mưa tạo mưa, các loài vật bức xúc vì hạn hán kéo dài nên lên kiện trời.
C. Thần Mưa tạo mưa nhưng hay ngủ quên nên có vùng hạn hán, có vùng lụt lội; bức xúc vì hạn hán, Cóc kéo các loài vật lên kiện trời; Trời mở cuộc thi vượt Vũ Môn, cá chép hóa rồng.
D. Thần Mưa tạo mưa nhưng hay ngủ quên, hiện tượng cóc nghiến răng khi trời sắp mưa.
Câu 5. Văn bản Thần Mưa thể hiện nội dung chính nào dưới đây?
A. Biết ơn người có công với cộng đồng
B. Tôn vinh thần Mưa
C. Giải thích hiện tượng mưa ở thế giới tự nhiên
D. Giải thích nguồn gốc hình thành mưa, lụt lội, hạn hán; hiện tượng cóc nghiến răng khi trời sắp mưa và sự ra đời, hình dạng của một số loài thủy sản.
Câu 6. Qua đoạn trích, có thể thấy đặc điểm nổi bật của thể loại là gì?
A. Uớc mơ về cuộc sống tốt đẹp, công bằng
B. Thể hiện tư tưởng: Ở hiền gặp lành
C. Giải thích các hiện tượng tự nhiên
D. Giải thích nguồn gốc của vũ trụ.
Câu 7. Tác giả dân gian muốn lí giải hiện tượng nào qua câu ca dao:
“Mồng ba cá đi ăn thề
Mồng bốn cá về cá vượt Vũ Môn”
A. Cá chép bơi ngược dòng để đẻ trứng
B. Cá chép vượt Vũ Môn
C. Cá chép hóa rồng
D. Cá chép đi kiếm ăn
Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:
Câu 8. Chỉ ra 02 chi tiết hoang đường, kì ảo trong đoạn trích và ý nghĩa của chúng?
Câu 9. Qua đoạn trích, hãy nhận xét về tình cảm, thái độ của người xưa với thế giới tự nhiên.
Câu 10. Nêu cảm nhận về một chi tiết mà em thấy ấn tượng nhất? (trả lời trong khoảng 5 – 7 dòng).
Phần II. Viết
Anh (chị) hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ về vai trò của hạnh phúc trong cuộc sống của mỗi người.