Việt Nam là một trong những quốc gia có bề mặt đất hẹp nhất thế giới, nhưng lại có một hệ thống đa dạng và phong phú về sinh vật và hệ sinh thái.
Đối với hệ thống động thực vật, Việt Nam là một trong những điểm nóng về đa dạng sinh học trên thế giới. Theo báo cáo của Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật Việt Nam, nước ta có hơn 13.000 loài thực vật thuộc hơn 1.500 chi và hơn 15.000 loài động vật thuộc hơn 400 chi, bao gồm cả nhiều loài quý hiếm, đặc hữu và có giá trị kinh tế đáng kể. Với vùng đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam còn là thiên đường của rất nhiều loài cá, đặc biệt là cá tra, cá basa hay lươn đồng.
Đối với hệ thống sinh thái, Việt Nam có nhiều loại hệ sinh thái khác nhau, từ rừng trồng đến rừng ngập mặn, từ đồng cỏ đến rừng nguyên sinh. Ngoài ra, ở Việt Nam còn có các hệ sinh thái núi, đầm lầy, đồng ruộng đồng bằng và các địa hình đá vôi. Đặc biệt là các hệ sinh thái đá vôi ở Ninh Bình, Hạ Long, Đồng Văn, Cao Bằng... đều rất đa dạng và phong phú về loài sinh vật sống trong đó.
Việt Nam không chỉ có những loài động, thực vật vô cùng đa dạng và phong phú mà còn bảo tồn nhiều khu bảo tồn thiên nhiên như Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng, Vườn Quốc gia Ba Bể, Vườn quốc gia Cát Tiên, Vườn Quốc gia Bạch Mã... Tất cả những điều này chứng tỏ Việt Nam có một tài nguyên sinh vật quý giá với sự giàu có về thành phần loại sinh vật và sự đa dạng về hệ sinh thái khổng lồ.