Suy nghĩ, hành động: Hoài Văn là một thiếu niên nhiệt huyết, dũng cảm, thông minh và yêu nước. Cậu có ý chí kiên cường, không ngại khó khăn, không sợ hiểm nguy. Cậu luôn nghĩ đến việc chống giặc cứu nước, báo ơn vua cha. Cậu cũng biết lắng nghe lời khuyên của người già và học hỏi kinh nghiệm chiến đấu. Cậu đã tự mình thành lập quân đội riêng, tham gia các trận đánh quan trọng và góp phần vào chiến thắng chung của dân tộc.

Cử chỉ: Hoài Văn có nhiều cử chỉ thể hiện tính cách của cậu. Ví dụ:

• Khi nghe tin vua cùng các vương hầu bàn việc nước ở Bình Than, cậu háo hức muốn tham gia, nhưng lại bị nhà vua đẩy ra khỏi thuyền rồng. Cậu trong lòng hổ thẹn, phẫn khích, tay cầm thanh kiếm, tay kia bóp nát quả cam lúc nào không hay
• Khi thấy các vương hầu bàn việc nước, cậu tỏ ra kính trọng và ngưỡng mộ. Cậu cũng không ngại thể hiện quan điểm của mình, khi cho rằng các vương hầu quá e dè trước quân Nguyên.
• Khi Chiêu Thành Vương ra khuyên ngăn cậu không nên đi chiến đấu vì tuổi còn nhỏ, cậu đã quỳ xuống trước mặt Chiêu Thành Vương và xin được theo ông ra trận. Cậu đã thể hiện sự khiêm nhường và kiên quyết của mình
• Khi quay trở về sau khi giải cứu Chiêu Thành Vương khỏi giặc, cậu đã được nhà vua khen ngợi và ban cho một con ngựa trắng. Cậu đã rất vui mừng và tự hào khi được nhà vua ghi nhận công lao.

Nhận xét: Nhân vật Hoài Văn là một hình ảnh anh hùng tuổi trẻ trong lịch sử Việt Nam. Cậu là biểu tượng cho tinh thần yêu nước, dũng mãnh và thông minh của dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên. Cậu cũng là gương sáng cho thế hệ trẻ hiện nay, khi luôn có ước mơ cao đẹp và không ngừng phấn đấu để hoàn thành nó.