Để phân biệt dạng toán tỉ lệ nghịch và tỉ lệ thuận, bạn có thể làm như sau:

1. Xem xét các giá trị của hai biến. Nếu khi một biến tăng thì biến còn lại cũng tăng, thì đó là dạng tỉ lệ thuận. Ngược lại, nếu khi một biến tăng thì biến còn lại giảm, thì đó là dạng tỉ lệ nghịch.

2. Tính toán tỷ lệ giữa hai biến. Nếu tỷ lệ giữa hai biến là một số dương, thì đó là dạng tỉ lệ thuận. Nếu tỷ lệ giữa hai biến là một số âm, thì đó là dạng tỉ lệ nghịch.

3. Vẽ biểu đồ hoặc sử dụng đồ thị để biểu diễn quan hệ giữa hai biến. Nếu đồ thị tăng dần từ trái qua phải, thì đó là dạng tỉ lệ thuận. Nếu đồ thị giảm dần từ trái qua phải, thì đó là dạng tỉ lệ nghịch.

4. Sử dụng công thức toán học để xác định quan hệ giữa hai biến. Nếu quan hệ giữa hai biến có thể được biểu diễn bằng một phương trình tỉ lệ, thì đó là dạng tỉ lệ thuận hoặc tỉ lệ nghịch.

Lưu ý rằng, trong một số trường hợp, quan hệ giữa hai biến có thể không rõ ràng là tỉ lệ thuận hoặc tỉ lệ nghịch. Trong trường hợp này, bạn cần xem xét kỹ hơn và phân tích các yếu tố khác để xác định quan hệ giữa hai biến.