“Trường học là ngôi nhà thứ hai của học sinh”. Vì vậy, việc xây dựng môi trường học đường thân thiện và việc vô cùng quan trọng và thiết yếu.

Trường học là nơi để học sinh được học tập kiến thức, kĩ năng và được làm quen với bạn bè cùng trang lứa. Đây được xem là mái nhà thứ hai, vì ngoài việc các bạn học sinh dành hơn một nửa trong ngày để sinh hoạt tại trường. Thì đây còn là nơi các bạn ấy được gắn bó với những người bạn, người thầy bằng những tình cảm trong sáng nhất.

Tuy nhiên, hiện nay, theo sự phát triển của cuộc sống và mạng xã hội, môi trường học đường đã có những biến đổi theo chiều hướng tiêu cực. Đó là hiện tượng bạo lực học đường, hay các bạn học sinh trang điểm, ăn mặc chưa phù hợp lứa tuổi, hút thuốc khi đến trường… Cùng với đó, là việc học sinh chểnh mảng trong học tập, dành nhiều thời gian cho mạng xã hội như tiktok, facebook, youtube… Kéo theo đó, là những câu chuyện và hoạt động trong giờ giải lao, các mối quan hệ bạn bè cũng dần trở nên thiếu phù hợp. Tất cả những hiện tượng đó khiến cho trường học dần trở nên “kém thân thiện” trong mắt nhiều học sinh và phụ huynh.

Do đó, để xây dựng một trường học thân thiện, thì chúng ta phải có sự thay đổi từ chính các bạn học sinh. Vì các bạn là nhân tố chính yếu của một ngôi trường. Quan trọng hơn, là chính các bạn phải tự nhận thức được tầm quan trọng của bản thân mình. Chỉ khi các bạn dám nghĩ, dám làm, thực hiện đúng cương vị của một người học sinh, thì khi đó trường học mới phát huy hết được giá trị của mình. Theo đó, các bạn cần kiểm soát hành vi, lời nói của mình khi ở trường. Ngoài ra, cần hiểu được mục tiêu hàng đầu của người học sinh khi đến lớp, để chăm chỉ học tập, rèn luyện. Cùng với đó, chúng ta nên sống chan hòa với bè bạn, không nên chia bè nhóm, bắt nạt bạn học, bởi đó là hành vi vô cùng xấu xa. Song song với đó, các bạn học sinh cũng nên đoàn kết, yêu thương và giúp đỡ nhau cùng học tập, tiến bộ. Khi đó, trường học sẽ thực sự là ngôi nhà thứ hai của tất cả mọi người.

Mỗi học sinh là một nhân tố, một mắt xích quan trọng trong việc xây dựng trường học thân thiện. Vai trò của các bạn là không thể nào thiếu được. Tuy nhiên, cùng với đó, chúng ta còn cần sự phối hợp của thầy cô trong nhà trường - những người có vai trò như người cha, người mẹ thứ hai của học sinh. Bởi vì đặc thù lứa tuổi còn nhỏ, chưa đủ chín chắn, nên việc phạm phải những lỗi lầm hay có suy nghĩ lệch lạc là khó tránh khỏi. Khi đó, những người giáo viên cần xuất hiện để tư vấn, giải quyết những khúc mắc cho học sinh. Để các em yên tâm học tập, rèn luyện. Có thể nói rằng, cả giáo viên và học sinh đều có vai trò quan trọng và gắn bó mật thiết với nhau trong việc xây dựng trường học thân thiện.

Một môi trường giáo dục tốt sẽ là nơi học sinh phát triển nhân cách tốt. Các em thấy được mỗi ngày đến trường là một ngày vui, thêm yêu trường, yêu lớp, gắn bó với “ngôi nhà thứ hai” của mình. Từ đó, các hoạt động trong trường học đẩy mạnh nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, học sinh tích cực sẽ góp phần tạo nên môi trường học thân thiện – học sinh tích cực.

Vậy làm thế nào để xây dựng trường học thân thiện hiệu quả? Học sinh cần có trách nhiệm như thế nào trong việc xây dựng đó? Việc tạo nên một môi trường giáo dục cả về vật chất lẫn tinh thần an toàn, bình đẳng, tạo hứng thú cho học sinh học tập, đảm bảo quyền được đi học, nâng cao chất lượng giáo dục trên cơ sở tập trung mọi nỗ lực của nhà trường. Xây dựng trường học thân thiện là cơ hội huy động các nguồn lực xã hội vào quá trình thực hiện giáo dục toàn diện học sinh, hạn chế tối đa ảnh hưởng tiêu cực đến học sinh, tập trung các nguồn lực để giải quyết những yếu kém về cơ sở vật chất, thiết bị trường học, tạo điều kiện cho học sinh đến trường thân thiện, vui vẻ
 

Trong môi trường trường học thân thiện, học sinh sẽ cảm nhận được sự thoải mái khi việc học của mình vừa gắn với kiến thức trong sách vở, vừa thông qua sự thâm nhập, trải nghiệm của chính bản thân trong các hoạt động ngoại khóa, trong các trò chơi dân gian, các hoạt động tập thể vui mà học. Như thế, mỗi ngày đến trường là một ngày vui. Trường học thân thiện gắn bó chặt chẽ với việc phát huy tính tích cực của học sinh. Trong môi trường phát triển toàn diện đó, học sinh học tập hứng thú, chủ động tìm hiểu kiến thức dưới sự dìu dắt của người thầy, gắn chặt giữa học và hành, biết thư giãn khoa học, rèn luyện kỹ năng và phương pháp học tập, trong đó những yếu tố hết sức quan trọng là khả năng tự tìm hiểu, khám phá, sáng tạo.

Qua đó, các em học sinh được giáo dục, nâng cao nhận thức, khắc phục được những khó khăn của bản thân và rèn luyện kỹ năng ứng xử, giải quyết các vấn đề liên quan như: phòng chống xâm hại, kỳ thị; chăm sóc, bảo vệ, rèn luyện sức khỏe bản thân; xây dựng mối quan hệ đoàn kết, nhân ái, thân thiện, bình đẳng.
 

Bên cạnh đó, để góp phần vào việc xây dựng trường học, học sinh cũng cần tích cực, chủ động và sáng tạo trong học tập. Cần xây dựng, nâng cao và khuyến khích dần thói quen tự học, tìm tòi, đề xuất và giải quyết vấn đè nhằm đạt kết quả học tập cao nhất. Ngoài ra, học sinh cần có tinh thần trách nhiệm,tham gia vào việc bảo vệ và làm sạch đẹp thêm cảnh quan nhà trường, giữ gìn vệ sinh cá nhân và trường lớp, nhiệt tình tham gia các hoạt động văn nghệ, thể thao và tích cực cho các hoạt động tập thể.

Như vậy, song song với việc xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực tham gia và ủng hộ sẽ tạo nên sự thành công trong việc hình thành và phát triển môi trường giáo dục, đây cũng là nhân tố quyết định sự phát triển bền vững của đất nước.

Trường học là nơi chúng ta được học tập, nuôi dưỡng những ước mơ, hoài bão để sau này trở thành những con người có ích cho xã hội. Trường học như ngôi nhà thứ hai của mỗi người, vì thế, xây dựng trường học thân thiện là trách nhiệm của mỗi học sinh, giáo viên, ban giám hiệu nhà trường, gia đình và là trách nhiệm của toàn xã hội. Và đặc biệt, học sinh có vai trò vô cùng quan trọng trong việc góp phần xây dựng một môi trường học tập lành mạnh và thân thiện.

Trường học thân thiện là một môi trường giáo dục nơi mọi thành viên trong cộng đồng học tập được đón nhận, tôn trọng và đặt lên hàng đầu, nơi mọi người cảm thấy tự tin và thoải mái trong việc chia sẻ ý kiến, thể hiện bản thân và phát triển toàn diện. Một trường học thân thiện không chỉ tập trung vào việc truyền đạt kiến thức mà còn quan tâm đến sự phát triển toàn diện của học sinh. Nó đặt lợi ích của học sinh lên hàng đầu, thúc đẩy sự phát triển về mặt trí tuệ, văn hóa, tinh thần và thể chất. Trường học thân thiện cung cấp một môi trường học tập kích thích và phù hợp với nhu cầu của từng học sinh. Trong trường học thân thiện, không có sự phân biệt đối xử giữa các học sinh với nhau, mọi người luôn tôn trọng và yêu thương lẫn nhau. Trường học thân thiện cũng góp phần tạo điều kiện cho sự tham gia tích cực của phụ huynh và cộng đồng xung quanh. Sự hợp tác giữa nhà trường và phụ huynh, cùng với sự hỗ trợ từ cộng đồng, tạo ra một môi trường khuyến khích sự phát triển của học sinh. Mục tiêu của trường học thân thiện không chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức, mà còn là xây dựng nhân cách, tạo nên các công dân tương lai có lòng yêu thương và tôn trọng người khác. Nó là nền tảng để hình thành những cá nhân tự tin, có khả năng tư duy sáng tạo và sẵn sàng tham gia vào xã hội.

Việc xây dựng trường học thân thiện có ý nghĩa vô cùng quan trọng với từng đối tượng: với học sinh, với giáo viên, với cộng đồng, xã hội, với đất nước. Với học sinh, trường học thân thiện tạo ra một không gian an toàn và tin cậy cho học sinh. Học sinh có thể thoải mái thể hiện bản thân, tự do nói lên được những suy nghĩ của bản thân và không sợ bị phê phán hay bắt nạt. Điều này giúp tạo ra một môi trường thuận lợi cho việc học tập và phát triển cá nhân. Trường học thân thiện tạo điều kiện cho học sinh rèn luyện và phát triển kỹ năng xã hội. Thông qua việc hợp tác giữa các thành viên trong nhóm, làm việc nhóm, giải quyết các xung đột và việc giao tiếp hiệu quả, học sinh học được cách xây dựng những mối quan hệ lành mạnh, tôn trọng, yêu thương lẫn nhau và cách làm việc trong một cộng đồng. Với giáo viên, một trường học thân thiện tạo ra một môi trường làm việc tích cực cho giáo viên. Được làm việc trong một không gian mà những giá trị và tôn trọng được đặt lên hàng đầu, giáo viên có thể cảm thấy động lực và hứng thú trong công việc hàng ngày. Điều này có thể góp phần nâng cao sự hài lòng và sự thỏa mãn trong nghề nghiệp của giáo viên. Trường học thân thiện khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới trong giảng dạy. Giáo viên được khuyến khích thử nghiệm các phương pháp và kỹ thuật giảng dạy mới, tìm kiếm cách tiếp cận học tập phù hợp với từng học sinh và tạo ra môi trường học tập hấp dẫn và đa dạng. Điều này giúp giáo viên phát triển và nâng cao khả năng sáng tạo của mình, từ đó mang lại hiệu quả tốt hơn trong việc truyền đạt kiến thức và gắn kết với học sinh. Với xã hội, trường học thân thiện đầu tư vào sự phát triển toàn diện của học sinh. Điều này góp phần tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cho xã hội. Học sinh được trang bị kiến thức, kỹ năng và tư duy phản biện cần thiết để đóng góp vào sự phát triển kinh tế và xã hội. Một trường học thân thiện có tác động lâu dài và bền vững đối với xã hội thông qua việc đào tạo và phát triển các thế hệ trẻ. Với đất nước, một đất nước với trường học thân thiện tạo ra một hệ thống giáo dục mạnh mẽ và hiệu quả. Điều này tạo ra một lực lượng lao động có trình độ cao, khả năng sáng tạo và cạnh tranh trong môi trường kinh tế toàn cầu. Trường học thân thiện đóng góp vào việc nâng cao chất lượng giáo dục, khuyến khích sự nghiên cứu, đổi mới và phát triển kỹ thuật, từ đó thúc đẩy sự cạnh tranh và phát triển kinh tế của đất nước.

Vậy tại sao học sinh lại cần có trách nhiệm quan trọng trong việc xây dựng trường học thân thiện? Vì học sinh là thế hệ tương lai của đất nước, một môi trường học tập tốt sẽ góp phần xây dựng và hình thành một nền tảng kiến thức và nhân cách hoàn thiện cho học sinh. Học sinh được rèn luyện những phẩm chất tốt đẹp mà một công dân tương lai cần phải có, học sinh có thể tự do phát triển bản thân theo hướng tích cực. Học sinh có thể rèn luyện cả trí và đức trong trường học thân thiện. Họ được học tập trong môi trường có những mối quan hệ lành mạnh, có văn hoá, mọi người tôn trọng suy nghĩ, ý kiến của nhau. Ngoài ra, học sinh đang trong giai đoạn phát triển tư duy, kiến thức và phẩm chất đạo đức. Việc tham gia vào quá trình xây dựng trường học thân thiện giúp học sinh phát triển các kỹ năng xã hội, tư duy phản biện, khả năng làm việc nhóm và trách nhiệm cá nhân. Đây là một giai đoạn quan trọng để học sinh hình thành những phẩm chất cần thiết để trở thành công dân tương tác tích cực và có ý thức về trách nhiệm với cộng đồng. Một trường học thân thiện mang lại nhiều lợi ích cho học sinh. Nó cung cấp cơ hội cho học sinh tìm kiếm niềm vui trong học tập, phát triển đam mê và khám phá tiềm năng của bản thân. Bằng cách đóng góp vào việc xây dựng một môi trường học tập thân thiện, học sinh giúp tạo ra một môi trường tốt hơn cho bản thân và các bạn cùng học. Trách nhiệm với trường học giúp học sinh phát triển phẩm chất và giá trị đạo đức: Trách nhiệm với trường học giúp học sinh hiểu rõ về giá trị và ý nghĩa của việc học tập. Nó khuyến khích sự chấp hành với các quy tắc và quy định của trường, tôn trọng giáo viên và nhân viên trường, và đóng góp tích cực vào môi trường học tập. Từ trách nhiệm này, học sinh phát triển các phẩm chất đạo đức như trung thực, tôn trọng, trách nhiệm và ý thức xã hội. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho trường học mà còn góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn. Tuy nhiên, nếu không xây dựng được môi trường học thân thiện có thể tạo ra một môi trường không an toàn, nơi mà học sinh có thể trải qua bạo lực, bắt nạt hoặc kỳ thị. Điều này ảnh hưởng đến trạng thái tinh thần và tâm lý của học sinh, làm giảm sự tự tin và sự hứng thú trong việc học tập. Nó còn có thể ảnh hưởng đến sự tập trung và động lực học của học sinh. Thiếu sự khích lệ và hỗ trợ từ các giáo viên và bạn bè, học sinh có thể gặp khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức và đạt được kết quả học tập tốt. Học sinh không được học tập và rèn luyện những kỹ năng, phẩm chất đạo đức cần thiết cho tương lai sau này. Điều đó ảnh hưởng đến cả bản thân học sinh, gia đình, xã hội và mở rộng ra là cả đất nước.

Thực tế hiện nay cho thấy, một số đông bộ phận học sinh đã biết xây dựng trường học thân thiện như chấp hành các nội quy của nhà trường, tham gia vào các hoạt động làm đẹp cho trường học, học tập tốt, đạt được nhiều thành tích cao trong học tập, giữ gìn vệ sinh chung cho khuôn viên trường, tôn trọng thầy cô giáo và bạn bè của mình,…Vào các dịp kỷ niệm hay ngày 20/11, 26/3, học sinh tham gia vào các hoạt động văn nghệ hay các hoạt động mà nhà trường khởi xướng, đó cũng là một cách để thể hiện thái độ tri ân thầy cô và tích cực hưởng ứng góp phần xây dựng một môi trường học tập thân thiện. Bên cạnh đó, vẫn có một số ít bộ phận học sinh chưa có thái độ tích cực trong việc xây dựng trường học thân thiện như không tuân thủ chấp hành nội quy của nhà trường: thường xuyên đi học muộn, không mặc đồng phục khi tới trường hay gian lận trong thi cử; không tôn trọng thầy cô giáo trong nhà trường; không tập trung học hành dẫn đến kết quả học tập sa sút; bạo lực học đường;… Đây là những hành động đáng bị phê phán và cần có những biện pháp để giảm thiểu tình trạng này.

Trong việc xây dựng một trường học thân thiện, học sinh có trách nhiệm quan trọng và đóng góp tích cực. Học sinh cần nhận thức về tầm quan trọng của tôn trọng đối với mọi thành viên trong trường học, bao gồm giáo viên, nhân viên và bạn bè. Họ cần hiểu rằng tôn trọng là một yếu tố cơ bản để xây dựng một môi trường học tập và làm việc lành mạnh, mỗi người đều có trách nhiệm cá nhân trong việc duy trì trường học thân thiện. Điều này bao gồm việc tuân thủ quy định và quy tắc của trường, tham gia vào các hoạt động học tập và góp phần vào việc tạo ra một môi trường học tập tích cực. Học sinh cũng cần nhận thức về trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ môi trường. Điều này có thể bao gồm việc tiết kiệm năng lượng, sử dụng tài nguyên một cách bền vững, tái chế và giảm thiểu lãng phí. Về hành động, học sinh có thể chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và ý kiến với các bạn cùng lớp, tham gia vào các hoạt động nhóm, và thể hiện sự quan tâm và động viên đối với sự phát triển của nhau. Ngoài ra, họ cũng nên tham gia tích cực vào các hoạt động do nhà trường khởi xướng như dọn dẹp vệ sinh trường học, tham gia vào các đội tuyển học sinh giỏi, các cuộc thi văn nghệ,…

Để học sinh có được những nhận thức và hành động đúng đắn trong việc xây dựng trường học thân thiện, vai trò của nhà trường, gia đình và xã hội là rất quan trọng. Lãnh đạo nhà trường nên định hướng và thiết lập mục tiêu cụ thể về trường học thân thiện, tạo ra sự hiểu biết và nhận thức về tầm quan trọng của môi trường học tập tích cực, xây dựng chính sách và quy định rõ ràng về tạo môi trường thân thiện, đồng thời đảm bảo sự thực thi và tuân thủ chúng. Với thầy cô, thầy cô cần là tấm gương cho học sinh bằng cách thể hiện tinh thần hợp tác, tôn trọng và quan tâm đến học sinh, nên hướng dẫn học sinh trong việc nhận thức và thực hiện trách nhiệm của mình trong xây dựng môi trường học tập thân thiện. Hơn nữa, cha mẹ cần tương tác tích cực với con em, lắng nghe và thảo luận về các giá trị và hành động quan trọng để xây dựng một môi trường học tập tốt. Cha mẹ nên hỗ trợ và khuyến khích con em tham gia vào các hoạt động và dự án xã hội trong trường học. Cuối cùng, xã hội nên tạo ra một môi trường xã hội tích cực và ủng hộ việc xây dựng các trường học thân thiện. Điều này có thể thông qua việc đẩy mạnh các chương trình giáo dục về tôn trọng, đa dạng và bảo vệ môi trường.

Tóm lại, việc xây dựng một môi trường học tập lành mạnh, tốt đẹp và thân thiện là trách nhiệm của mỗi cá nhân trong nhà trường, gia đình và xã hội. Và đặc biệt, học sinh có trách nhiệm quan trọng, to lớn nhất trong quá trình đó. Bởi thế, bản thân mỗi học sinh cần nâng cao nhận thức của bản thân về tầm quan trọng đó và có những hành động cụ thể để thể hiện được trách nhiệm của mình với trường học. Là học sinh, bản thân em sẽ luôn tích cực học tập để đạt được kết quả học tập tốt, kính thầy mến bạn và luôn hưởng ứng, tham gia vào các hoạt động xây dựng trường lớp và góp phần xây dựng một xã hội công bằng, văn minh.