Lênin đã từng hô hào cổ vũ chúng ta: “Học, học nữa, học mãi”. Tinh thần này là đúng, nhưng học như thế nào mới thực sự quan trọng? Học mà không có phương pháp và định hướng đúng đắn thì học cả đời có ích gì? Tự học cũng chính là một phương pháp học vô cùng hiệu quả.

Tự học là sự không ỷ lại hay phụ thuộc vào người khác mà tự trau dồi, tích lũy, mày mò khám phá tri thức một cách chủ động, hăng say, tích cực. Tinh thần tự học là tinh thần nhiệt tình và nghiêm túc tiếp thu kho tàng kiến thức khổng lồ của nhân loại Nó là một thái độ vô cùng cần thiết cho sự học của mỗi người, nếu thiếu yếu tố ấy thì chìa khóa của thành công còn chưa thể nằm chắc trong tay bạn.

Do nền giáo dục của chúng ta còn nhiều vấn đề chưa triệt để, khiến việc học tủ, học vẹt, học chống đối còn là một hiện tượng phổ biến. Nhiều học sinh học thuộc bài nhưng không hiểu bài dẫn đến tình trạng thuộc lí thuyết nhưng lại không biết thực hành, chỉ lao đầu vào học như một cái máy vì căn bệnh thành tích mà mông lung không biết nó có thực sự giúp ích gì cho cuộc đời mình. Việc tự học sẽ giúp con người hiểu vấn đề một cách sâu sắc, hiểu đến thâm căn gốc rễ của nó vì khi ấy ta đã có trách nhiệm với bản thân và công việc học hành của chính mình. Trí nhớ của ta thường sẽ khắc cốt ghi tâm những điều mà mình tự học được, vì thường những gì mình chủ động tiếp thu lại là những thứ mình đặc biệt hứng thú.

Bên cạnh đó, tự học còn tạo cho chúng ta thói quen tự giác cao trong học tập. Thường thì những gì là tự nguyện không bắt buộc lại gây nhiều cảm hứng và hứng thú cho việc học tập nhiều hơn. Việc tự học còn có thể giúp cho chúng ta có những sự sáng tạo, đột phá trong việc học. Tuyệt đối triệt tiêu tư tưởng ỷ lại hay phụ thuộc vào một ai đó, nó giúp cho ta sáng tạo thêm những phương pháp, cách thức học tập mới mẻ hơn. Do tính chất của việc tự học là một công việc khó khăn, gian khổ cần có sự nỗ lực nhiều nên đã giúp cho ta rèn luyện những phẩm chất đạo đức tốt khác như kiên nhẫn, tự tin, khiêm tốn,…

Tất nhiên, tự học là một công việc gian khổ , đòi hỏi lòng quyết tâm và sự kiên trì. Tự học là một việc làm độc lập gian khổ mà không ai có thể học hộ , học giúp. Bù lại, phần thưởng của tự học thật xứng đáng: đó là niềm vui, niềm hạnh phúc khi ta chiếm lĩnh được tri thức .Biết bao những con người nhờ tự học mà tên tuổi của họ được tạc vào lịch sử .Hồ Chí Minh với đôi bàn tay trắng ra đi từ bến cảng nhà Rồng, nhờ tự học Người biết nhiều ngoại ngữ và đã tìm được đường đi cho cả dân tộc Việt Nam đến với ánh sáng của độc lập tự do . Macxim Gorki với cả một thời thơ ấu gian khổ, không được đi học, bằng tinh thần tự học ông đã trở thành đại văn hào Nga. Và còn rất nhiều những tấm gương khác nữa: Lê Quý Đôn, Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Hiền …nhờ tự học đã trở thành bậc hiền tài, làm rạng danh cho gia đình quê hương xứ sở.

Tất nhiên, để việc tự học có hiệu quả tốt nhất thì vẫn cần sự hướng dẫn chỉ bảo của các thầy cô. Nếu ai cũng có thể tự học mà công thành danh toại thì người ta còn sinh ra trường học để làm gì. Sự học và sự chiếm lĩnh tri thức là không có giới hạn, cần phải kết hợp linh hoạt giữa học thầy, học bạn, học từ mình và học từ mọi nguồn xung quanh.