Điều kiện tự nhiên

• Chăm pa: Nền văn minh Chăm pa hình thành và phát triển ở vùng duyên hải và một phần cao nguyên miền Trung Việt Nam ngày nay. Địa hình đan xen khu vực cao nguyên với đồng bằng nhỏ hẹp. Địa hình cao nguyên có nhiều rừng rậm, đất đai màu mỡ, thuận lợi cho việc trồng trọt cây công nghiệp, cây ăn quả. Đồng bằng nhỏ hẹp ven biển có đất phù sa màu mỡ, thuận lợi cho việc trồng lúa nước.
• Văn Lang-Âu Lạc: Nền văn minh Văn Lang-Âu Lạc hình thành và phát triển ở vùng đồng bằng Bắc Bộ Việt Nam ngày nay. Địa hình đồng bằng rộng lớn, đất đai màu mỡ, thuận lợi cho việc trồng lúa nước.

Cư dân

• Chăm pa: Cư dân Chăm pa là cư dân bản địa thuộc chủng tộc Môn-Khơme. Cư dân Chăm pa có nền văn hóa khá phát triển, chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ, Trung Hoa.
• Văn Lang-Âu Lạc: Cư dân Văn Lang-Âu Lạc là cư dân bản địa thuộc chủng tộc Việt-Mường. Cư dân Văn Lang-Âu Lạc có nền văn hóa khá phát triển, chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa.

Cơ sở xã hội

• Chăm pa: Cơ sở xã hội của Chăm pa là chế độ quân chủ chuyên chế. Nhà nước Chăm pa có tổ chức chặt chẽ, với vua là người đứng đầu. Vua có quyền lực tối cao về chính trị, kinh tế, quân sự.
• Văn Lang-Âu Lạc: Cơ sở xã hội của Văn Lang-Âu Lạc là chế độ quân chủ chuyên chế. Nhà nước Văn Lang-Âu Lạc có tổ chức chặt chẽ, với vua là người đứng đầu. Vua có quyền lực tối cao về chính trị, kinh tế, quân sự.

Tương đồng

• Điều kiện tự nhiên: Cả hai nền văn minh đều hình thành và phát triển ở vùng đất có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc trồng trọt, phát triển kinh tế.
• Cư dân: Cả hai nền văn minh đều là cư dân bản địa, có nền văn hóa khá phát triển.
• Cơ sở xã hội: Cả hai nền văn minh đều có cơ sở xã hội là chế độ quân chủ chuyên chế.

Khác biệt

• Về địa bàn: Chăm pa hình thành và phát triển ở vùng duyên hải và một phần cao nguyên miền Trung Việt Nam, trong khi Văn Lang-Âu Lạc hình thành và phát triển ở vùng đồng bằng Bắc Bộ Việt Nam.
• Về chủng tộc: Chăm pa là cư dân thuộc chủng tộc Môn-Khơme, trong khi Văn Lang-Âu Lạc là cư dân thuộc chủng tộc Việt-Mường.
• Về ảnh hưởng văn hóa: Chăm pa chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của văn hóa Ấn Độ, trong khi Văn Lang-Âu Lạc chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của văn hóa Trung Hoa.