Nguyễn Bính là một trong những nhà thơ tiêu biểu cho phong trào thơ Mới, ông gây ấn tượng với độc giả từ hồn thơ lãng mạn, luôn hướng về làng quê Việt Nam và những bài thơ mang đậm đà sắc thái dân dã, mộc mạc. Bài thơ “Cô lái đò” của Nguyễn Bính là tác phẩm nghệ thuật đầy chất lãng mạn và bi thương, tác phẩm là câu chuyện buồn, là lời hẹn ước không thành bởi sự xa cách và chờ đợi mỏi mòn. 

Khác với những thi nhân khác cùng thời đại đều chọn cho mình phong cách thơ sáng tác tự do, phóng khoáng, Nguyễn Bính lại cho mình một hướng đi khác. Ông luôn đào sâu, khai thác và phát huy một cách xuất sắc nhất những truyền thống, văn hóa dân gian và một tâm hồn nhạy cảm trước thời đại đầy biến động. Thơ ông mang đậm chất quê, giản dị mà đậm hồn dân tộc, ẩn sâu ấy là cái tình, cái lãng mạn thiết tha. Bài thơ “Cô lái đò” được in trong tập thơ “Lỡ bước sang ngang” được xuất bản năm 1940. Thơ của Nguyễn Bính vốn dĩ đã có duyên với âm nhạc, kết hợp cùng hồn thơ mộc mạc, giản dị, sự hòa quyện giữa giọng điệu quê và lối nói quê, thơ của ông như tiếng đàn bầu du dương, da diết. Nhạc sĩ Nguyễn Đình Phúc vì đồng điệu trước những thanh âm của bài thơ nên đã phổ thành một bài nhạc với ca từ man mác buồn, mang lại âm hưởng dân gian Bắc bộ đã gây dấu ấn trong lòng khán thính giả yêu âm nhạc Việt Nam. Bài thơ “Cô lái đò” là tâm trạng của nhân vật trữ tình trước sự chờ đợi mòn mỏi và nỗi niềm chua xót vì lời thề nguyền đã phai nhòa theo năm tháng.

“Xuân đã đem mong nhớ trở về

Lòng cô gái ở bến sông kia 

Cô hồi tưởng lại ba xuân trước,

Trên bến cùng ai đã nặng thề.”

Bài thơ mở đầu với hình ảnh mùa xuân, là mùa đẹp nhất trong năm mang đến một không khí ấm áp, tươi vui, hy vọng. Nhưng ở tác phẩm, mùa xuân tươi đẹp ấy lại mang đến nỗi nhớ, sự buồn bã da diết. Ngay từ câu đầu tiên đã khiến độc giả có thể hình dung được khung cảnh hoài niệm, sự lẻ loi của nhân vật trữ tình trước cảnh sắc xuân sang. “Bến sông kia” là nơi chứa đựng những kỷ niệm sâu sắc của cô gái. “Lòng cô gái” lẻ loi chờ đợi, nhớ về những cảm xúc, ký ức và chứng kiến sự trôi qua của thời gian. ba xuân trước chính là thời gian ký ức ấy, cô lái đò hồi tưởng lại những hẹn ước, lời thề nguyền cùng người mình yêu trên bến sông ba xuân trước. Khoảng thời gian ba xuân nhấn mạnh sự dài lâu, sự trường tồn và quyết tâm trong tình yêu của cô gái, nhưng sự chờ đợi và chua xót đã phai dần theo thời gian. Lời thề nguyền trên bến sông đã khiến cảm xúc cô lái đò dâng trào, xót xa. Bốn câu thơ với tông màu lãng mạn, buồn bã, tập trung và sự hồi tưởng tha thiết, đã làm cho độc giả chìm trong không khí tràn đầy nỗi nhớ nhung và sự lẻ loi của cô lái đò trước những hoài niệm.

“Nhưng rồi người khách tình, xuân ấy,

Đi biệt không về với bến sông.

Đã mấy lần xuân trôi chảy mãi,

Mấy lần cô gái mỏi mòn trông.”

Hình ảnh người khách tình đến và đi trong mùa xuân ấy càng tiếp nối và phát triển sự mất mát của cô lái đò. Người khách tình ấy ra đi không lường trước và cũng không trở về nơi đã ước hẹn đã khiến cô gái chơi vơi lạc lõng trước tình yêu này. Thế nhưng, “đã mấy lần xuân trôi chảy mãi” cô gái vẫn mỏi mòn trông đã làm nổi bật lên sự kiên trì và lòng trung thành của nàng trước những khó khăn, thách thức. Đồng thời ấy cũng là đức tính đặc trưng của người phụ nữ Việt Nam khi đối diện với những khó khăn, trở ngại nhưng vẫn luôn tin tưởng, chờ đợi, trung thành với tình yêu của mình. Khổ thơ là bức tranh của sự chia ly, thời gian tiếp tục trôi, mỗi xuân đến cô gái lại cảm nhận được sự cô đơn, lạc lõng trong tình yêu, nhưng thời gian trôi cũng đã làm nổi bật sự kiên trì, thủy chung của cô lái đò.