Trong sự nghiệp xây dựng đất nước công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước ngày nay, xã hội ngày một phát triển đòi hỏi mỗi người phải có sự hiểu biết và có trình độ. Tuy nhiên nhiều học sinh, sinh viên hiện nay lại quá chú trọng vào việc học lý thuyết ở trường mà đôi khi quên mất phải thực hành. Điều đó đã cho ta biết tầm quan trọng của việc học phải đi đôi với hành.
Vậy thì trước tiên học là gì? Học là trau dồi kiến thức, mở mang trí tuệ. Học là tiếp thu, đón nhận những kiến thức, kinh nghiệm trong sách vở và ngoài cuộc sống. Còn “hành” nghĩa là thực hành, là vận dụng những kiến thức mình đã được học vào đời sống thực tiễn. Hành là để cho quen tay, để có kỹ năng thành thạo. Và hành cũng chính là sự luyện tập của mỗi người chúng ta sau khi tiếp nhận tri thức từ sách vở, thực tế muôn màu muôn vẻ kia. Chủ tịch Hồ Chí Minh có nói: ‘Học mà không hành thì học vô ích, hành mà không học thì hành không trôi chảy”. Lời dạy trên của Bác cũng góp phần khẳng định mối quan hệ mật thiết và tương hỗ giữa hai yếu tố “học” và “hành” trong cuộc sống. Như vậy “học đi đôi với hành” có nghĩa là phải kết hợp giữa kiến thức đã học với việc áp dụng những kiến thức đó vào học tập, cuộc sống và công việc.
Học với hành tuy hai mà một , học với hành không thể tách rời nhau. Đã có học thì phải có hành, muốn thực hành giỏi, vận dụng giỏi vào thực tế thì trước hết phải học. Những người biết “học đi đôi với hành” là những người luôn biết học hỏi, và tích cực vận dụng kiến thức của mình vào đời sống.
Học phải đi đôi với hành vì khi ta đã tiếp thu kiến thức mà lại không thực hành, không vận dụng thì những kiến thức đó dần sẽ bị mờ nhạt. Học nhiều, học mãi thì cũng trở nên hiểu biết, tài giỏi nhưng chỉ là hiểu biết suông, không có hành thì chưa thể nào xác thực điều mình hiểu là đúng hay sai. Tức là chỉ giỏi lý thuyết, hiểu biết sách vở nhưng không có thực hành thì cũng chỉ là giỏi lý thuyết suông mà thôi. Học mà không hành thì xem như vô nghĩa. Chỉ có thực hành mới có thể biến những kiến thức được học thật sự là của mình. Chỉ có thực hành, áp dụng mới giúp ta nhớ lâu hơn và thậm chí sẽ không bao giờ quên những gì mình đã học. Học hành không những cho ta mở mang kiến thức, mà còn giúp ta trau dồi đạo đức và những phẩm chất tốt đẹp. Những con người học hành tốt, là những con người đẹp đẽ và đáng được tôn trọng.
Biểu hiện của việc học cần đi đôi với hành như khi học về một bài học nào đó trong môn hóa học, chẳng hạn như về cách điều chế khí Hidro trong phòng thí nghiệm. Ta nên mua những dụng cụ cần thiết để tiến hành điều chế thử cho biết. Chứ nếu chỉ học theo sách giáo khoa chúng ta chưa cần thí nghiệm đã biết là phải dùng dung dịch axit tác dụng với kim loại mạnh để tạo ra dung dịch muối và giải phóng khí Hidro. Nếu như vậy thì làm sao xác định thực hư thật giả thế nào? Hay một kiến trúc sư đã tốt nghiệp ở trường đại học danh tiếng với thành tích học tập rất xuất sắc, vậy mà căn nhà do anh ta thiết kế ra lại không có chút thẩm mỹ, chất lượng ngôi nhà thì chỉ thuộc loại xoàng xoàng mà thôi. Một học sinh học tập rất tốt, điểm môn Công dân luôn cao, vậy mà khi ra đường trông thấy một bà lão ăn xin té ngã trên đường, không những không giúp đỡ mà ngược lại còn tỏ thái độ coi thường ghê tởm bà ấy, thiếu thực hành về mặt học vấn thì còn bù đắp lại chứ thiếu thực hành ở mặt đạo đức thì thật không thể chấp nhận.Hay khi học tiếng anh chỉ là lí thuyết trên sách vở nhưng nếu ta giao tiếp với người nói tiếng anh ta sẽ nói 1 cách trôi chảy. Ngay cả qua bài tấu: “ Bàn luận về phép học”, để củng cố và phát huy vai trò của việc học, La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp đã thiết tha đề nghị xin vua Quang Trung thay đổi phương pháp học tập sao cho thích hợp: “Lúc đầu học tiểu học để bồi lấy gốc. Tuần tự tiến lên học đến tứ thư, ngũ kinh, chư sử. Học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học mà làm.” Chính vì vậy, Bác Hồ là 1 minh chứng cho việc học đi đôi với hành, Bác đã rút kinh nghiệm thất bại của Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, Bác đã ra đi tìm đường cứu nước, trên con đường đó Bác đã phải học rất nhiều thứ tiếng, làm nhiều ngành nghề, cuối cùng chính nhờ sự học hỏi, Bác đã tìm đến con đường Chủ nghĩa Mác LêNin và Bác đã tìm ra được con đường giải phóng dân tộc, ngay cả việc Bác học nhiều thứ tiếng Bác cũng đã vận dụng vào viết báo điều này cũng là nhân tố làm nên thắng lợi của cách mạng Việt Nam bởi những bài viết đó đã khơi gợi lên lòng yêu nước và được sự ủng hộ của các nước trên thế giới.
Bên cạnh những cách học tốt, thì lại có những cách học rất đáng phê phán như Học qua loa, học cho có, học đối phó, rồi học vẹt… là những cách học của một số người hiện nay. Liệu họ có nhận ra được rằng, với những cách học ấy, thì những kiến thức mà họ vừa tiếp thu xem như trống rỗng. Nếu vẫn duy trì những cách học như thế thì họ sẽ chẳng bao giờ thật sự có kiến thức cho riêng mình. Và những cách học ấy là nguyên nhân dẫn đến những tiêu cực trong thi cử, là yếu tố gây nên những tật xấu.
Là một học sinh, cần phải nghiêm túc trong việc học. Học là phải hiểu, và hiểu là phải thực hành. Không học vẹt, học tủ, học qua loa cho có. Khi học xong thì cần phải ôn lại bài và làm lại các bài tập vận dụng để có thể nhớ được những bài vừa học. Và một điều không thể thiếu là cần phải sáng tạo, mạnh dạn nói lên kiến thức và suy nghĩ của mình để góp phần cho việc học thêm tốt và thành công hơn.