Hiện tượng cảm ứng điện từ là một hiện tượng vật lý quan trọng trong lĩnh vực điện từ học, được phát hiện bởi nhà vật lý người Anh Michael Faraday vào năm 1831. Hiện tượng này mô tả sự xuất hiện của dòng điện trong một mạch điện kín khi có sự thay đổi từ thông qua mạch đó. Dưới đây là một số điểm chính về hiện tượng cảm ứng điện từ:

1. **Định luật Faraday về cảm ứng điện từ**:
- Định luật Faraday phát biểu rằng suất điện động cảm ứng (EMF) trong một mạch kín tỷ lệ thuận với tốc độ thay đổi của từ thông qua mạch đó. Công thức toán học của định luật Faraday là:
\[
\mathcal{E} = -\frac{d\Phi_B}{dt}
\]
Trong đó:
- \(\mathcal{E}\) là suất điện động cảm ứng (đơn vị: Volt).
- \(\Phi_B\) là từ thông qua mạch (đơn vị: Weber, Wb).
- \(t\) là thời gian (đơn vị: giây, s).
- Dấu âm trong công thức biểu thị định luật Lenz, cho biết chiều của suất điện động cảm ứng sẽ chống lại sự thay đổi của từ thông.

2. **Định luật Lenz**:
- Định luật Lenz bổ sung cho định luật Faraday bằng cách xác định chiều của dòng điện cảm ứng. Định luật Lenz phát biểu rằng dòng điện cảm ứng sẽ có chiều sao cho từ trường mà nó tạo ra sẽ chống lại sự thay đổi của từ thông ban đầu. Điều này được thể hiện qua dấu âm trong công thức của định luật Faraday.

3. **Từ thông (\(\Phi_B\))**:
- Từ thông qua một mạch kín được định nghĩa là tích phân của từ trường (\(\mathbf{B}\)) qua diện tích (\(A\)) mà mạch bao quanh. Công thức tính từ thông là:
\[
\Phi_B = \int_S \mathbf{B} \cdot d\mathbf{A}
\]
Trong đó:
- \(\mathbf{B}\) là vector cảm ứng từ (đơn vị: Tesla, T).
- \(d\mathbf{A}\) là vector diện tích vi phân, có độ lớn bằng diện tích vi phân và hướng vuông góc với diện tích đó.

4. **Ứng dụng của hiện tượng cảm ứng điện từ**:
- **Máy phát điện**: Sử dụng hiện tượng cảm ứng điện từ để biến đổi năng lượng cơ học thành năng lượng điện.
- **Máy biến áp**: Dùng để thay đổi điện áp của dòng điện xoay chiều.
- **Động cơ điện**: Sử dụng nguyên lý cảm ứng điện từ để biến đổi năng lượng điện thành năng lượng cơ học.
- **Cảm biến từ**: Dùng trong các thiết bị đo lường và điều khiển.

Hiện tượng cảm ứng điện từ là cơ sở của nhiều công nghệ hiện đại và có vai trò quan trọng trong việc phát triển các thiết bị điện và điện tử.