Trong câu tục ngữ "Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng / Ngày tháng Mười chưa cười đã tối", biện pháp tu từ nói quá được sử dụng để nhấn mạnh sự chuyển giao giữa ngày và đêm, giữa các mùa trong năm.

**Tác dụng của biện pháp tu từ nói quá:**

1. **Thu hút sự chú ý:** Cách nói ph exagerration làm cho câu tục ngữ trở nên sinh động và dễ nhớ hơn, khiến người đọc, người nghe phải chú ý.

2. **Diễn tả sự trái ngược:** Sự đối lập giữa "đêm tháng Năm" và "ngày tháng Mười" làm nổi bật tính chất khác biệt của thời gian trong năm, thể hiện sự thay đổi nhanh chóng của thiên nhiên.

3. **Gợi cảm xúc:** Nói quá giúp tạo ra hình ảnh sinh động, gợi cảm xúc về cảm giác vội vàng, lướt qua của thời gian, từ đó phản ánh tâm trạng con người trước những biến đổi của thiên nhiên.

4. **Khẳng định tính chân thực:** Dù có phần phóng đại, câu tục ngữ vẫn mang ý nghĩa ngụ ý về thời tiết và khí hậu, từ đó phản ánh kinh nghiệm sống của ông cha ta trong việc quan sát thiên nhiên.

Như vậy, biện pháp tu từ nói quá trong câu tục ngữ này không chỉ tô điểm cho ngôn ngữ mà còn nhằm truyền tải ý nghĩa sâu sắc về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.