Để xác định nguyên tố X và công thức hóa học (CTHH) của hợp chất oxide, ta sẽ dùng thông tin rằng oxy chiếm 50% về khối lượng trong hợp chất này.

Gọi khối lượng mol của nguyên tử X là \( M_X \) (g/mol) và khối lượng mol của oxy là \( M_{O} \) = 16 g/mol.

Hợp chất oxide có công thức là \( XO_2 \) (mỗi nguyên tử X kết hợp với 2 nguyên tử oxy).

Tổng khối lượng mol của hợp chất này sẽ là:
\[ M_{hợp \, chất} = M_X + 2 \cdot M_O = M_X + 2 \cdot 16 = M_X + 32 \]

Theo đề bài, oxy chiếm 50% về khối lượng:
\[ \frac{2 \cdot M_O}{M_X + 2 \cdot M_O} = 0.5 \]

Thay \( M_O \) vào phương trình:
\[ \frac{32}{M_X + 32} = 0.5 \]

Giải phương trình:
\[ 32 = 0.5 \cdot (M_X + 32) \]
\[ 32 = 0.5 M_X + 16 \]
\[ 32 - 16 = 0.5 M_X \]
\[ 16 = 0.5 M_X \]
\[ M_X = 16 \cdot 2 = 32 \]

Khối lượng mol của nguyên tố X là 32 g/mol.

Nguyên tố có khối lượng mol 32 g/mol là lưu huỳnh (S).

Do đó, công thức hóa học của hợp chất oxide là \( SO_2 \).

Tóm lại, nguyên tố X là lưu huỳnh (S) và công thức hóa học của hợp chất là \( SO_2 \).