Soạn bài: Mẹ hiền dạy con

Bố cục:

   - Đoạn 1 (từ đầu ... cắt đứt đi vậy): quá trình dạy con của bà mẹ.

   - Đoạn 2 (còn lại): kết quả.

Tóm tắt:

Mạnh Tử lúc nhỏ tính hay bắt chước, người mẹ phải ba lần chuyển nhà (gần nghĩa địa → gần chợ → gần trường học) để có môi trường sống tốt cho con. Bà mẹ Mạnh Tử dạy con vừa có đạo đức vừa có chí học hành, thương con nhưng không nuông chiều, ngược lại rất kiên quyết.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 152 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Câu 2 (trang 152 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   - Ý nghĩa dạy con trong ba sự việc đầu: môi trường sống là điều vô cùng quan trọng trong việc hình thành nhân cách trẻ thơ.

   - Ý nghĩa việc dạy con hai lần sau: dạy con phải dứt khoát, không được nói dối, kiên quyết, hiểu được vai trò to lớn của việc học tập.

   → Tác dụng của cách dạy con: “Từ hôm đó thầy Mạnh Tử học tập...”

Câu 3 (trang 152 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Bà mẹ thầy Mạnh Tử là người mẹ, người thầy với lòng thương con hết mực, có ý thức về việc dạy dỗ con từ nhỏ, người phụ nữ bình dị mà khéo léo, sâu sắc trong cách dạy con.

Câu 4 (trang 152 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Cách viết truyện Mẹ hiền dạy con: là truyện trung đại nội dung mang tính giáo huấn, gần với kí sử. Có cốt truyện đơn giản, nhân vật được kể theo ngôi thứ ba qua hành động và ngôn ngữ đối thoại.

Luyện tập

Câu 1 (trang 153 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Bà mẹ thầy Mạnh Tử đang ngồi dệt thấy con bỏ học về nhà chơi, liền cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt. Điều này thể hiện thái độ tức giận. Tấm vải dang dở là công sức bao ngày nhưng bà mẹ sẵn sàng hủy nó đi để dạy con một bài học sâu sắc. Hành động này xuất phát từ lòng thương con, sự nhận thức đúng về việc học.

Câu 2 (trang 153 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Đạo làm con: Sự hi sinh, quan tâm, chăm sóc của cha mẹ là vô bờ, cần cố gắng học tập, không ham chơi để không phụ lòng cha mẹ.

Câu 3 (trang 153 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   - Tử với nghĩa “chết”: tử trận, bất tử, cảm tử.

   - Tử với nghĩa “con”: công tử, hoàng tử, đệ tử.

Soạn bài: Mẹ hiền dạy con

I. Tóm tắt

Thầy Mạnh Tử lúc nhỏ hay bắt chước, nên người mẹ đã phải chuyển nhà tới ba lần (từ vị trí gần nghĩa địa chuyển đến gần chợ, rồi đến gần trường học) để có chỗ ở phù hợp với việc học tập của con. Mạnh mẫu giữ lời, tránh cho con hiểu lầm nhưng cũng rất cương quyết trong dạy con.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

Câu 2:

- Ba sự việc đầu cho thấy: việc lựa chọn môi trường sống có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc hình thành nhân cách trẻ thơ. Người Việt Nam có câu: "Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng" phần nào thể hiện ý nghĩa tương tự.

- Hai sự việc sau, bà mẹ cũng thể hiện những quan điểm dứt khoát trong cách dạy con: Thứ nhất, không được nói dối trẻ; thứ hai, kiên quyết hướng trẻ vào việc học tập – kể cả phải chấp nhận tốn kém về của cải vật chất. Mạnh Tử học tập chuyên cần, sau trở thành một bậc đại hiền, nổi tiếng về đạo đức và hiểu biết rộng chính là nhờ cách dạy con như thế của người mẹ.

Câu 3:

- Qua câu chuyện ta thấy mẹ của Mạnh Tử không chỉ là người mẹ mà còn là cô giáo vĩ đại đầu tiên của con mình.

- Tuy chỉ là một người phụ nữ bình thường nhưng cách dạy dỗ của bà rất khéo léo, sâu sắc, rất khoa học như một nhà sư phạm tài ba.

Câu 4: Cách viết truyện Mẹ hiền dạy con là:

- Thể loại truyện văn xuôi chữ Hán.

- Nội dung mang tính giáo huấn.

- Câu chuyện này gần với kí với sử. Nó ghi chép những sự việc có thật.

- Cốt truyện đơn giản (có 5 sự kiện không phức tạp).

- Nhân vật được ngôi thứ ba miêu tả thông qua hành động và ngôn ngữ đối thoại.

III. Luyện tập

Câu 1:

Bà mẹ thầy Mạnh Tử đang ngồi dệt vải trông thấy con bỏ học về nhà chơi, liền cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt trên khung. Cử chỉ của bà mẹ thể hiện thái độ rất giận trước ý thức kém cỏi của con. Tấm vải đang dệt là công sức lao động bao ngày nhưng bà mẹ sẵn sàng huỷ nó đi để biến thành một lời dạy rất nghiêm và sâu sắc. Nhờ bài học đầy ý nghĩa đó, Mạnh Tử đã trở nên nghiêm túc và chăm chỉ hơn trong học tập. Hành động của Mạnh mẫu vừa thể hiện sự thương yêu, vừa thể hiện trí tuệ và sự kiên quyết trong việc dạy con của người mẹ. Đúng là nếu không có một bà mẹ vĩ đại, thầy Mạnh Tử sẽ không bao giờ có thể trở thành một nhà hiến triết vĩ đại được.

Câu 2: Từ chuyện mẹ con thầy Mạnh Tử em phải có thái độ về đạo hiếu với cha mẹ mình.

- Thấy được sự hi sinh của cha mẹ.

- Thấy sự quan tâm săn sóc, sẵn sàng hi sinh tất cả cho con.

- Phải gắn học hành, không ham chơi bời lêu lổng

Câu 3: Có hai yếu tố Hán Việt đồng âm:

- Trong các từ: tử trận, bất tử, cảm tử (từ tử được dùng với nghĩa là chết)

- Trong các từ: công tử, hoàng tử, đệ tử(từ tử được dùng với nghĩa là con)

Soạn bài: Mẹ hiền dạy con

I. Tóm tắt

Thầy Mạnh Tử lúc nhỏ hay bắt chước, nên người mẹ đã phải chuyển nhà tới ba lần (từ vị trí gần nghĩa địa chuyển đến gần chợ, rồi đến gần trường học) để có chỗ ở phù hợp với việc học tập của con. Mạnh mẫu giữ lời, tránh cho con hiểu lầm nhưng cũng rất cương quyết trong dạy con.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

Câu 2:

- Ba sự việc đầu cho thấy: việc lựa chọn môi trường sống có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc hình thành nhân cách trẻ thơ. Người Việt Nam có câu: "Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng" phần nào thể hiện ý nghĩa tương tự.

- Hai sự việc sau, bà mẹ cũng thể hiện những quan điểm dứt khoát trong cách dạy con: Thứ nhất, không được nói dối trẻ; thứ hai, kiên quyết hướng trẻ vào việc học tập – kể cả phải chấp nhận tốn kém về của cải vật chất. Mạnh Tử học tập chuyên cần, sau trở thành một bậc đại hiền, nổi tiếng về đạo đức và hiểu biết rộng chính là nhờ cách dạy con như thế của người mẹ.

Câu 3:

- Qua câu chuyện ta thấy mẹ của Mạnh Tử không chỉ là người mẹ mà còn là cô giáo vĩ đại đầu tiên của con mình.

- Tuy chỉ là một người phụ nữ bình thường nhưng cách dạy dỗ của bà rất khéo léo, sâu sắc, rất khoa học như một nhà sư phạm tài ba.

Câu 4: Cách viết truyện Mẹ hiền dạy con là:

- Thể loại truyện văn xuôi chữ Hán.

- Nội dung mang tính giáo huấn.

- Câu chuyện này gần với kí với sử. Nó ghi chép những sự việc có thật.

- Cốt truyện đơn giản (có 5 sự kiện không phức tạp).

- Nhân vật được ngôi thứ ba miêu tả thông qua hành động và ngôn ngữ đối thoại.

III. Luyện tập

Câu 1:

Bà mẹ thầy Mạnh Tử đang ngồi dệt vải trông thấy con bỏ học về nhà chơi, liền cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt trên khung. Cử chỉ của bà mẹ thể hiện thái độ rất giận trước ý thức kém cỏi của con. Tấm vải đang dệt là công sức lao động bao ngày nhưng bà mẹ sẵn sàng huỷ nó đi để biến thành một lời dạy rất nghiêm và sâu sắc. Nhờ bài học đầy ý nghĩa đó, Mạnh Tử đã trở nên nghiêm túc và chăm chỉ hơn trong học tập. Hành động của Mạnh mẫu vừa thể hiện sự thương yêu, vừa thể hiện trí tuệ và sự kiên quyết trong việc dạy con của người mẹ. Đúng là nếu không có một bà mẹ vĩ đại, thầy Mạnh Tử sẽ không bao giờ có thể trở thành một nhà hiến triết vĩ đại được.

Câu 2: Từ chuyện mẹ con thầy Mạnh Tử em phải có thái độ về đạo hiếu với cha mẹ mình.

- Thấy được sự hi sinh của cha mẹ.

- Thấy sự quan tâm săn sóc, sẵn sàng hi sinh tất cả cho con.

- Phải gắn học hành, không ham chơi bời lêu lổng

Câu 3: Có hai yếu tố Hán Việt đồng âm:

- Trong các từ: tử trận, bất tử, cảm tử (từ tử được dùng với nghĩa là chết)

- Trong các từ: công tử, hoàng tử, đệ tử(từ tử được dùng với nghĩa là con)