. Mở bài

– Giới thiệu khái quát tác giả Nam Cao

– Giới thiệu nội dung chính tác phẩm Một bữa no

– Vào đề: phân tích những nét đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật của truyện ngắn Một bữa no .

Nhà nghiên cứu đầu ngành về văn học Nguyễn Đăng Mạnh đã từng nhận xét về Nam Cao rằng: “Nếu như ở tác phẩm của Ngô Tất Tố là tiếng kêu cứu đói, thì ở tác phẩm của Nam Cao lại là tiếng cứu lấy nhân cách, nhân phẩm, nhân tính của con người đang bị cái đói và miếng ăn làm cho tiêu mòn đi, thui chột đi, hủy diệt đi”. Thật vậy, tác phẩm của Nam Cao luôn mang đến cho độc giả những suy ngẫm, cảm xúc, giá trị nhân văn về cuộc sống, với những cốt truyện độc đáo, và bút pháp xây dựng nhân vật đặc sắc. Ta có thể dễ dàng cảm nhận được tài hoa ấy của ông qua tác phẩm “Một bữa no” – một tác phẩm với độc đáo, điển hình cho bút pháp tài hoa của Nam Cao.

2. Thân bài

a. Giới thiệu phong cách sáng tác của Nam Cao và hoàn cảnh sáng tác tác phẩm truyện Một bữa no

Nam Cao được biết đến là Cây bút hiện thực tài hoa của văn chương Việt Nam, tác phẩm của ông luôn có sự mới lạ, đặc sắc ở cốt truyện, và không chỉ ở đề tài mà ngay cả trong cách xây dựng hình tượng nhân vật. Qua sự hòa quyện giữa cốt truyện, ngôn ngữ và nhân vật, các tác phẩm của ông luôn mang đến những giá trị triết lí sâu sắc, tư tưởng nhân đạo mới mẻ.

Vào những năm 1943, khi đất nước ta đang phải hứng chịu rất nhiều loại giặc như giặc ngoại xâm, giặc dốt, thêm vào đó là sự hoành hành của nạn đói. Khi ấy, con người ta sẽ thường chết vì đói. Nhưng ở thời điểm kinh khủng, tàn khốc như vậy, nhà văn Nam Cao đã lấy cảm hứng và biến tấu với một cốt truyện vô cùng đặc sắc về việc con người “chết vì no” qua tác phẩm “Một bữa no”.

b. Tóm tắt và nêu đặc sắc về nội dung tác phẩm Một bữa no

Tác phẩm viết về số phận của một người phụ nữ suốt đời gặp khó khăn, cơ cực trong cuộc sống. Chồng mất sớm, bà cả đời cặm cụi nuôi con. Đến khi con lớn, tưởng chừng như sẽ có thể nương tựa và nhờ vả được con, thì lại chịu cảnh “người đầu bạc tiễn kẻ đầu xanh”. Đến cả cô con dâu sau khi chịu tang chồng cũng quay lưng mà bỏ bà đi. Dành cả tuổi xuân để chăm con trai lớn, đến khi về già lại phải tiếp tục chăm đứa cháu gái nhỏ. Hai bà cháu cùng nhau trải qua cuộc sống khó khăn, thiếu thốn 7 năm, sau đó bà phải bán đứa cháu gái nhỏ này cho nhà bà Phó làm con nuôi. Tưởng chừng có thể sống tiết kiệm, dành dụm cho cuộc sống, nhưng cuộc đời bà cũng không mấy khá khẩm hơn. Bà dành tám phần tiền để lo mồ mả cho con trai, còn hai phần dành dụm mà sống, nhưng ông trời lại bắt bà ốm một trận thập tử nhất sinh, số tiền ít ỏi cũng dần vơi đi không ít. Trong lúc tuyệt vọng, lay lắt giữa đời, đói khổ nhất, bà mặc kệ những lời đàm tiếu, khỉnh bỉ, chấp nhận đi xin ăn để cứu lấy tấm thân tàn. Để rồi, bữa cơm huy hoàng nhất, no ngon nhất lại là bữa cơm cuối trong đời bà.

c. Phân tích nghệ thuật trong tác phẩm truyện Một bữa no.

– Nghệ thuật xây dựng tình huống:

+ Cốt truyện cùng cực, tăm tối, không tìm thấy lối thoát của bà cụ.

+ Bà phải chịu đựng một cuộc đời cô độc, đói nghèo, đánh mất phẩm giá của mình để đi xin ăn.

+ Mặc cho sự khinh bỉ, coi thường từ bà Phó Thụ, bà vẫn mặc nhiên và tận hưởng bữa ăn no.

+ Bữa ăn no bất chợt lại là bữa ăn cuối cùng, kết thúc cuộc đời.

=> Một cốt truyện bi hài, thảm thương.

– Nghệ thuật xây dựng nhân vật:

+ Ngòi bút của Nam Cao tuy lạnh lùng nhưng lại đầy tình thương.

+ Bằng ngôn ngữ đa dạng, phong phú kết hợp cùng giọng điệu châm biếm, mỉa mai, Nam Cao đã khắc họa số phận bà lão vô cùng bi hài: nghèo đói, thiếu thốn, thiếu ăn, lúc nào cũng trong tình trạng đói mòn. Nhưng đến khi có một bữa ăn no, thì đó lại là bữa ăn cuối cùng.

=> Hầu hết, các tác phẩm truyện của Nam Cao đã thành công khắc họa hiện thực tàn khốc nhưng vẫn chưa tìm được lối đi, ánh sáng cho nhân vật của mình.

3. Kết bài

– Khẳng định giá trị nội dùng và nghệ thuật của tác phẩm.

– Nêu cảm nhận của bản thân.