Để rút gọn biểu thức \( \frac{3}{\sqrt{x}} - 1 - \sqrt{x} + \frac{5}{x} - 1 \), chúng ta sẽ làm như sau:

1. **Kết hợp các hạng tử**: Đầu tiên, hãy viết lại biểu thức một cách rõ ràng:

\[
\frac{3}{\sqrt{x}} - \sqrt{x} + \frac{5}{x} - 2
\]

2. **Tìm mẫu số chung**: Mẫu số chung của \( \sqrt{x} \) và \( x \) là \( x \). Chúng ta sẽ chuyển đổi từng phần tử sang mẫu số chung.

- Đối với \( \frac{3}{\sqrt{x}} \), chúng ta có:

\[
\frac{3}{\sqrt{x}} = \frac{3\sqrt{x}}{x}
\]

- Đối với \( \sqrt{x} \), ta có thể viết lại là:

\[
-\sqrt{x} = -\frac{x}{\sqrt{x}} = -\frac{x\sqrt{x}}{x} = -\frac{x\sqrt{x}}{x}
\]

- Đối với \( \frac{5}{x} \), nó đã có mẫu số là \( x \).

3. **Thay các phần tử vào biểu thức**:

Biểu thức sẽ trở thành:

\[
\frac{3\sqrt{x}}{x} - \frac{x\sqrt{x}}{x} + \frac{5}{x} - 2
\]

\[
= \frac{3\sqrt{x} - x\sqrt{x} + 5 - 2x}{x}
\]

4. **Gom nhóm lại**:

\[
= \frac{3\sqrt{x} - x\sqrt{x} + 5 - 2x}{x}
\]

Có thể sắp xếp lại thành:

\[
= \frac{3\sqrt{x} - (x + 2x) + 5}{x}
= \frac{3\sqrt{x} - 3x + 5}{x}
\]

5. **Rút gọn**:

Nếu không có thêm điều kiện nào về giá trị của \( x \), ta không thể rút gọn hơn. Vậy, kết quả cuối cùng của chúng ta là:

\[
\frac{3\sqrt{x} - 3x + 5}{x}
\]

Hy vọng, điều này giúp bạn hiểu rõ hơn về cách rút gọn biểu thức trên!