Dưới đây là dàn ý phân tích và đánh giá nội dung cũng như nghệ thuật của đoạn thơ trong bài thơ "Trong lời mẹ hát" của Trương Nam:
I. Mở bài
- Giới thiệu tác giả Trương Nam và bài thơ "Trong lời mẹ hát".
- Nêu chủ đề chính của đoạn thơ: tình cảm thiêng liêng giữa mẹ và con, sự hy sinh của mẹ.
II. Thân bài
A. Phân tích nội dung đoạn thơ
1. Thời gian và sự hy sinh của mẹ:
- Câu thơ "Thời gian chạy qua tóc mẹ" thể hiện sự trôi chảy của thời gian và dấu hiệu của tuổi tác.
- Hình ảnh "một màu trắng đến nôn nao" cho thấy sự già nua, mất mát, và nỗi xót xa của tác giả khi chứng kiến mẹ mình già đi.
2. Sự cống hiến vô điều kiện của mẹ:
- Hình ảnh "lưng mẹ cứ còng dần xuống" tượng trưng cho sự hy sinh, gánh nặng mà mẹ phải chịu đựng để con cái có thể trưởng thành.
- Sự đối lập giữa "con ngày một thêm cao" và "mẹ" nhấn mạnh sự hi sinh của mẹ để nuôi dưỡng và phát triển con cái.
3. Âm thanh của tình mẹ:
- "Mẹ ơi trong lời mẹ hát" thể hiện sự gần gũi, thân thương. Lời ru không chỉ là âm thanh mà còn chứa đựng tâm hồn, tình cảm, và ước mơ của mẹ dành cho con.
- "Có cả cuộc đời hiện ra" cho thấy những kỷ niệm, nỗi đau và hạnh phúc được dồn nén trong từng lời hát của mẹ.
4. Khát vọng cho tương lai:
- "Lời ru chắp con đôi cánh" thể hiện ước mơ, hy vọng của mẹ về tương lai tươi sáng cho con cái.
- "Lớn rồi con sẽ bay xa" không chỉ là mong muốn mà còn là một sự khích lệ, động viên để con không ngừng vươn lên.
B. Đánh giá nghệ thuật
1. Sử dụng hình ảnh và ngôn ngữ:
- Hình ảnh thơ giàu sức gợi cảm, thể hiện tình cảm chân thành và sâu sắc giữa mẹ và con.
- Ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu nhưng chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc.
2. Biện pháp tu từ:
- Sử dụng biện pháp so sánh và ẩn dụ để tạo nên hình ảnh đầy biểu cảm.
- Âm điệu nhẹ nhàng, êm ái giống như lời ru của mẹ, tạo cảm giác bình yên và gần gũi.
3. Cảm xúc chân thành:
- Đoạn thơ mang đến những cảm xúc chân thành, thể hiện lòng biết ơn và sự trân trọng dành cho mẹ.
- Sự kết hợp giữa nỗi buồn và niềm vui, giữa thực tại và ước mơ tạo nên chiều sâu cho bài thơ.
III. Kết bài
- Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, nhấn mạnh tình mẹ là một trong những chủ đề vĩnh cửu trong văn học.
- Liên hệ đến thực tế cuộc sống: Mỗi chúng ta cần trân trọng và ghi nhớ những hy sinh của mẹ trong hành trình trưởng thành của mình.