Chủ nghĩa tư bản (CNTB) đã trải qua nhiều giai đoạn xác lập, mở rộng và phát triển trên phạm vi toàn cầu. Dưới đây là các bước chính trong quá trình này:

### 1. Sự xác lập của chủ nghĩa tư bản

- **Giai đoạn đầu (thế kỷ 15 - 17)**: Chủ nghĩa tư bản bắt đầu hình thành trong bối cảnh châu Âu diễn ra các biến chuyển xã hội và kinh tế lớn như sự phát triển của thương mại, sự bùng nổ của các cuộc khám phá địa lý, và sự hình thành của các thành phố thương mại. Thương nhân và các nhà tài chính nhận thức được vai trò của tư bản và lợi nhuận.

- **Cách mạng công nghiệp (thế kỷ 18 - 19)**: Đây được coi là bước ngoặt quan trọng trong việc xác lập CNTB. Công nghệ mới, như máy hơi nước và máy dệt, đã thay đổi cách thức sản xuất. Chủ nghĩa tư bản sản xuất quy mô lớn xuất hiện, trong khi giai cấp công nhân trở thành một lực lượng lao động quan trọng.

### 2. Sự mở rộng của chủ nghĩa tư bản

- **Thế kỷ 19**: Chủ nghĩa tư bản lan rộng từ châu Âu sang Bắc Mỹ, và các nước khác như Australia và New Zealand. Các cường quốc châu Âu mở rộng thuộc địa, tìm kiếm nguyên liệu và thị trường mới, dẫn đến sự phát triển của chủ nghĩa tư bản toàn cầu.

- **Cuối thế kỷ 19 - đầu thế kỷ 20**: Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản tiếp tục với sự hình thành của các doanh nghiệp lớn, các tập đoàn. Các quốc gia tư bản tiến hành các chính sách thương mại tự do, thúc đẩy đầu tư ra nước ngoài và tạo ra một hệ thống kinh tế toàn cầu.

### 3. Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản

- **Kinh tế sau chiến tranh thế giới thứ hai (1945 - 1970)**: Nhiều quốc gia phương Tây đã tiến hành phục hồi kinh tế sau chiến tranh, đẩy mạnh sản xuất, thương mại và đầu tư. Thể chế Bretton Woods ra đời, tạo nền tảng cho một hệ thống kinh tế toàn cầu ổn định.

- **Từ thập niên 1980 đến nay**: Sự bùng nổ của công nghệ thông tin và toàn cầu hóa đã tạo ra một phong trào mới trong CNTB. Các công ty đa quốc gia xuất hiện và việc buôn bán qua biên giới trở nên dễ dàng hơn. Các nước đang phát triển bắt đầu tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

### Nhận xét về quá trình xác lập, mở rộng và phát triển của chủ nghĩa tư bản

Quá trình xác lập, mở rộng và phát triển của chủ nghĩa tư bản đã tạo ra nhiều thay đổi tích cực cho nền kinh tế toàn cầu, như tăng trưởng kinh tế, đổi mới công nghệ và cải thiện mức sống cho một bộ phận lớn dân cư. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, CNTB cũng dẫn đến nhiều vấn đề như sự bất bình đẳng kinh tế, khủng hoảng môi trường, và các cuộc khủng hoảng tài chính.

Chủ nghĩa tư bản không ngừng thay đổi và thích nghi với các điều kiện mới của thế giới. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các nhà hoạch định chính sách và xã hội trong việc tìm ra những giải pháp công bằng và bền vững cho tương lai. Việc nhìn nhận và phân tích quá trình này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bối cảnh lịch sử và những vấn đề hiện tại trong kinh tế toàn cầu.