Ảnh hưởng của địa hình đối với khí hậu của các vùng núi ở Việt Nam có sự khác biệt rõ rệt do đặc điểm địa hình, hướng núi và tác động của các khối khí. Dưới đây là ảnh hưởng của địa hình đối với khí hậu ở từng vùng:
a. Trường Sơn Bắc
- Địa hình: Trường Sơn Bắc là dãy núi thấp và hẹp, kéo dài theo hướng Tây Bắc - Đông Nam.
- Ảnh hưởng đến khí hậu:
- Gió mùa Đông Bắc:Vùng này chịu ảnh hưởng trực tiếp từ gió mùa Đông Bắc vào mùa đông, tạo nên thời tiết lạnh và khô.
- Gió Phơn Tây Nam: Vào mùa hè, Trường Sơn Bắc ngăn cản gió Tây Nam, khiến không khí trở nên khô và nóng do hiệu ứng phơn, đặc biệt ở khu vực Bắc Trung Bộ.
- Mưa: Lượng mưa tập trung nhiều ở sườn đón gió phía Đông của dãy núi, còn phía Tây thường khô hạn.
#b. Trường Sơn Nam
- Địa hình: Trường Sơn Nam có địa hình cao hơn và phức tạp hơn Trường Sơn Bắc, với nhiều ngọn núi cao như Ngọc Linh, Chu Yang Sin.
- Ảnh hưởng đến khí hậu:
- Mùa mưa: Trường Sơn Nam là nơi chịu ảnh hưởng của gió mùa Tây Nam vào mùa hè, mang theo lượng mưa lớn cho khu vực sườn núi phía Tây.
- Khí hậu phân hóa: Phía Đông của Trường Sơn Nam thường khô nóng do hiệu ứng phơn, đặc biệt ở Ninh Thuận, Bình Thuận; còn phía Tây có mưa nhiều hơn.
- Khí hậu nhiệt đới gió mùa với sự phân hóa rõ rệt giữa mùa mưa và mùa khô.
c. Đông Bắc
- Địa hình: Vùng Đông Bắc bao gồm các dãy núi thấp chạy theo hình cánh cung và hướng về phía biển.
- Ảnh hưởng đến khí hậu:
- Gió mùa Đông Bắc: Vùng Đông Bắc chịu ảnh hưởng mạnh từ gió mùa Đông Bắc, mang theo không khí lạnh vào mùa đông. Nhiệt độ vào mùa đông có thể giảm sâu, đặc biệt ở các tỉnh như Cao Bằng, Lạng Sơn.
- Mưa: Vùng này cũng đón lượng mưa lớn vào mùa hè nhờ gió mùa Đông Nam từ biển thổi vào.
- Sương mù: Vào mùa đông, nhiều khu vực ở Đông Bắc xuất hiện sương mù dày đặc.
d. Tây Bắc
- Địa hình: Tây Bắc có địa hình cao và phức tạp với nhiều dãy núi như Hoàng Liên Sơn, Phanxipăng.
- Ảnh hưởng đến khí hậu:
- Khí hậu phân hóa: Tây Bắc có sự phân hóa khí hậu rõ rệt. Ở các vùng núi cao, như Sa Pa, Mộc Châu, nhiệt độ xuống thấp vào mùa đông, đôi khi xuất hiện băng tuyết.
- Mưa: Tây Bắc cũng nhận lượng mưa lớn vào mùa hè từ gió Tây Nam. Sườn núi phía Đông nhận mưa nhiều hơn, trong khi sườn phía Tây khô hạn.
- Nhiệt độ: Vào mùa hè, khu vực Tây Bắc nóng hơn do ảnh hưởng của gió Tây Nam nhưng vẫn có sự dịu mát ở các vùng cao.
Tóm lại, địa hình tác động mạnh đến sự phân bố khí hậu ở các vùng núi của Việt Nam, tạo nên sự đa dạng về nhiệt độ, lượng mưa và đặc điểm thời tiết trong từng mùa.