Các cuộc đấu tranh của nhân dân Đông Nam Á chống lại thực dân phương Tây từ thế kỷ XVI đến XVIII bị thất bại vì nhiều nguyên nhân chủ yếu:
1. Sự chênh lệch về vũ khí và quân sự: Thực dân phương Tây có vũ khí và công nghệ quân sự tiên tiến hơn nhiều so với các quốc gia Đông Nam Á. Họ sử dụng súng, pháo, và tàu chiến hiện đại, trong khi quân đội của các quốc gia bản địa chủ yếu dùng vũ khí thô sơ như cung tên, kiếm, và giáo.
2. Sự chia rẽ nội bộ: Các quốc gia Đông Nam Á thường xuyên xảy ra nội chiến và tranh giành quyền lực giữa các phe phái hoặc vương triều. Điều này khiến cho các lực lượng kháng chiến không thống nhất, dễ bị suy yếu và bị thực dân lợi dụng.
3. Chưa có sự đoàn kết khu vực: Các cuộc đấu tranh thường diễn ra riêng lẻ tại từng quốc gia và chưa có sự liên kết giữa các nước trong khu vực Đông Nam Á. Điều này khiến lực lượng kháng chiến bị cô lập và khó nhận được sự hỗ trợ từ các nước láng giềng.
4. Kinh tế và xã hội lạc hậu:Nền kinh tế của các nước Đông Nam Á lúc bấy giờ còn phụ thuộc vào nông nghiệp lạc hậu, trong khi các nước phương Tây đã phát triển công nghiệp. Sự thiếu hụt về tài nguyên và phương tiện khiến cho các cuộc đấu tranh gặp nhiều khó khăn về tiếp tế và duy trì lâu dài.
5. Thủ đoạn thâm độc của thực dân: Thực dân phương Tây thường áp dụng các chính sách chia để trị, lợi dụng sự chia rẽ nội bộ và sự yếu kém của chính quyền địa phương để dễ dàng xâm chiếm và cai trị.
Tổng hợp lại, các yếu tố về kỹ thuật, quân sự, sự thiếu đoàn kết, và thủ đoạn của thực dân phương Tây là nguyên nhân chính dẫn đến thất bại của các cuộc đấu tranh chống thực dân ở Đông Nam Á thời kỳ này.