Quá trình dịch mã (transcription) là bước đầu tiên trong việc tổng hợp protein từ DNA. Dưới đây là trình bày quá trình này theo sách Cánh Diều:

### 1. Khởi đầu
- **Lựa chọn đoạn gen để phiên mã**: Quá trình bắt đầu khi enzyme RNA polymerase nhận diện và gắn vào vùng khởi động (promoter) của gene trên DNA.

### 2. Mở xoắn DNA
- **Mở xoắn cấu trúc DNA**: Enzyme RNA polymerase sẽ làm mở xoắn cấu trúc của DNA tại vị trí mà nó gắn vào. Điều này tạo ra hai sợi đơn DNA có thể hoạt động.

### 3. Tổng hợp RNA
- **Thêm nucleotide**: Trong số các nucleotide tự do trong tế bào, RNA polymerase sẽ tổng hợp chuỗi RNA bằng cách thêm các nucleotide bổ sung tương ứng với nucleotide của sợi mã gốc (sợi nào được phiên mã).
- Adenine (A) trên DNA sẽ kết hợp với Uracil (U) trong RNA.
- Thymine (T) trên DNA sẽ kết hợp với Adenine (A) trong RNA.
- Cytosine (C) trên DNA sẽ kết hợp với Guanine (G) trong RNA.
- Guanine (G) trên DNA sẽ kết hợp với Cytosine (C) trong RNA.

### 4. Kết thúc
- **Kết thúc phiên mã**: Khi RNA polymerase đi đến vùng kết thúc (termination sequence) của gene, quá trình phiên mã sẽ dừng lại. RNA polymerase, RNA mới tổng hợp và DNA sẽ tách ra.

### 5. Xử lý RNA (ở eukaryote)
- **Cắt bỏ intron và ghép exon**: Trong tế bào nhân thực, RNA tổng hợp ban đầu (pre-mRNA) sẽ trải qua quá trình xử lý gồm cắt bỏ các intron (phần không mã hóa) và nối lại các exon (phần mã hóa).
- **Thêm mũ 5' và poly-A tail**: Mũ 5' được thêm vào đầu của mRNA và đuôi poly-A được thêm vào phần cuối của mRNA để bảo vệ mRNA khỏi sự phân hủy và giúp mRNA rời khỏi nhân tế bào.

### Kết quả
- Kết quả cuối cùng của quá trình dịch mã là một phân tử mRNA hoàn chỉnh, sẵn sàng cho giai đoạn dịch mã (translation) tiếp theo để tổng hợp protein.

Hy vọng thông tin này có thể giúp bạn! Nếu cần thêm nội dung chi tiết hơn, hãy cho tôi biết!