Lai giống là quá trình giao phối giữa các cá thể thuộc cùng loài nhưng khác giống hoặc giữa các cá thể thuộc các loài gần nhau để tạo ra thế hệ con lai có những đặc tính mong muốn. Mục đích của lai giống là nhằm tạo ra các giống cây trồng, vật nuôi mới có năng suất cao, chất lượng tốt, sức đề kháng bệnh mạnh hơn, phù hợp với điều kiện môi trường.
Phân biệt lai kinh tế, lai cải tạo và lai xa:
1. Lai kinh tế:
- Khái niệm: Lai giữa các cá thể thuộc các giống khác nhau trong cùng một loài để tạo ra con lai có năng suất cao hơn, chất lượng sản phẩm tốt hơn so với các giống bố mẹ.
- Mục đích: Nhằm tận dụng ưu điểm của các giống khác nhau để tạo ra giống mới có năng suất cao, thích nghi tốt với điều kiện môi trường.
- Đặc điểm:
- Con lai thường có sức sống mạnh, sinh trưởng nhanh, năng suất cao.
- Không giữ được đặc tính ổn định qua các thế hệ.
- Ví dụ: Lai giữa lợn Lanđrace với lợn Yorkshire để tạo ra giống lợn lai có trọng lượng lớn, thịt thơm ngon.
2. Lai cải tạo:
- Khái niệm: Lai giữa giống địa phương có ưu điểm thích nghi tốt với môi trường nhưng năng suất thấp với giống ngoại nhập có năng suất cao để tạo ra giống mới vừa có ưu điểm của giống địa phương vừa có năng suất cao.
- Mục đích: Cải thiện năng suất của giống địa phương mà vẫn giữ được khả năng thích nghi tốt với môi trường.
- Đặc điểm:
- Con lai thường kế thừa ưu điểm của cả hai giống bố mẹ.
- Quá trình lai cải tạo thường phải lặp đi lặp lại nhiều thế hệ để cố định các tính trạng mong muốn.
- Ví dụ: Lai giữa bò ta với bò sữa Hà Lan để tạo ra giống bò sữa lai có khả năng chịu nóng tốt và năng suất sữa cao.
3. Lai xa:
- Khái niệm: Lai giữa các cá thể thuộc các loài khác nhau nhưng vẫn có quan hệ họ hàng gần để tạo ra con lai.
- Mục đích: Tạo ra những giống mới có những đặc tính vượt trội so với các giống bố mẹ, như sức đề kháng bệnh cao, khả năng thích nghi rộng.
- Đặc điểm:
- Con lai thường có sức sống kém, khả năng sinh sản thấp.
- Nhiều trường hợp con lai bị bất thụ.
- Ví dụ: Lai giữa ngựa và lừa để tạo ra con la có sức khỏe tốt, chịu đựng cao nhưng không có khả năng sinh sản.