Bài thơ "Sóng" của Xuân Quỳnh là một tác phẩm nổi bật trong thơ ca Việt Nam, thể hiện sâu sắc tình yêu và tâm tư của người phụ nữ. Cấu tứ (hay còn gọi là cấu trúc) của bài thơ được hình thành từ những yếu tố chính sau:

1. **Chủ đề chính**: Tình yêu và những cung bậc cảm xúc phong phú mà tình yêu mang lại, đặc biệt là khát khao được yêu và được sống trong tình yêu.

2. **Hình ảnh sóng**: Hình ảnh "sóng" là biểu tượng trung tâm trong bài thơ, tượng trưng cho những cảm xúc dồi dào, mãnh liệt nhưng cũng đầy bất ổn của tình yêu. Sóng vừa mạnh mẽ, vừa nhẹ nhàng, vừa có lúc dữ dội, vừa có lúc êm đềm, phản ánh những tâm trạng của nhân vật trữ tình.

3. **Cảm xúc và tâm trạng**: Cấu tứ của bài thơ chia thành nhiều phần thể hiện các cung bậc cảm xúc khác nhau: từ nỗi nhớ, khao khát, đến sự dằn vặt, lo âu khi yêu. Qua đó, hình ảnh sóng dâng trào, vỗ về thể hiện sự mãnh liệt và thường trực của tình yêu.

4. **Sự tương đồng giữa sóng và tình yêu**: Xuân Quỳnh đã khéo léo tạo ra sự liên hệ giữa sóng và những cung bậc cảm xúc trong tình yêu. Việc so sánh này giúp người đọc cảm nhận rõ hơn về bản chất của tình yêu, cảm xúc thường xuyên biến đổi như sóng biển.

5. **Nỗi cô đơn và nỗi sợ mất mát**: Trong bài thơ, bên cạnh những cảm xúc ngọt ngào là nỗi cô đơn, nỗi sợ hãi trước sự xa cách hay mất mát. Điều này thể hiện sự trăn trở về một tình yêu bền vững trong bối cảnh cuộc sống không chắc chắn.

6. **Điệp khúc và âm điệu**: Xuân Quỳnh sử dụng những dòng thơ lặp lại, cũng như âm điệu nhịp nhàng, giúp cho bài thơ trở nên cuốn hút và dễ nhớ hơn. Việc này cũng phản ánh sự điệp khúc của cảm xúc trong lòng nhân vật trữ tình.

Tóm lại, cấu tứ của bài thơ "Sóng" vừa phong phú vừa đa dạng, thể hiện sâu sắc những khía cạnh khác nhau của tình yêu và tâm trạng của người phụ nữ trong tình yêu, từ khao khát, mạnh mẽ cho đến những lo lắng, suy tư.