Xuân Diệu, trong quan niệm về thơ, đã khẳng định rằng: “Thơ hay lời thơ chín đỏ trong cảm xúc.” Điều này có thể hiểu rằng một bài thơ chỉ thực sự hay khi nó xuất phát từ những cảm xúc chân thật, mãnh liệt và sâu sắc. Cảm xúc đó phải được trân trọng, nâng niu và thể hiện một cách tinh tế qua ngôn từ. Khi cảm xúc đạt đến độ chín muồi, khi nó dâng trào, lời thơ sẽ tự nhiên và giàu sức mạnh, có thể lay động người đọc.

Để làm sáng tỏ quan niệm này, ta có thể phân tích bài thơ “Mưa tháng Giêng” của nhà thơ Nguyễn Việt Chiến, một tác phẩm tiêu biểu cho cảm xúc thơ mộc mạc, giản dị nhưng lại thấm đẫm sự chân thành và sâu sắc.

Bài thơ "Mưa tháng Giêng" của Nguyễn Việt Chiến mang trong mình không chỉ là hình ảnh mưa rơi giữa mùa Xuân mà còn là một khoảnh khắc cảm xúc đầy đặn, giúp người đọc cảm nhận được không khí mưa đầu năm cùng những nỗi niềm riêng của tác giả.

Mở đầu bài thơ, Nguyễn Việt Chiến đã khắc họa hình ảnh mưa tháng Giêng qua những từ ngữ rất đỗi gần gũi, tự nhiên:

"Mưa tháng Giêng ướt áo người ra đường
Mưa tháng Giêng bỗng nhẹ lòng tôi quá"

Hình ảnh mưa tháng Giêng, mang lại sự tươi mới của mùa xuân, nhưng lại không kém phần bâng khuâng, da diết. Thời gian của tháng Giêng, khi trời đất còn vương mùi tết, mưa lại khiến lòng người như thêm nặng trĩu. Bài thơ không chỉ miêu tả mưa mà còn là sự kết hợp giữa cảnh vật và cảm xúc con người, như một lời thổn thức, sự đồng cảm với thiên nhiên.

Cảm xúc của tác giả trong bài thơ không chỉ mang tính tự sự mà còn đượm một nỗi nhớ mênh mang:

"Mưa tháng Giêng như muốn dâng đầy ký ức
Đưa tôi về với tuổi thơ lặng lẽ"

Qua đó, nhà thơ đã khéo léo đưa cảm xúc của mình vào mưa, biến mưa thành chất xúc tác để hồi tưởng về những ký ức xưa cũ. Mưa như nhắc nhớ về quá khứ, về tuổi thơ, những khoảnh khắc bình yên, giản dị.

Điều quan trọng là, cảm xúc của tác giả đã đạt đến độ chín muồi khi mỗi hình ảnh trong bài thơ không chỉ đơn thuần là sự miêu tả thiên nhiên mà còn là sự gắn kết với những ký ức, những tình cảm sâu sắc từ trong lòng người. Những câu thơ giản dị, nhưng lại tạo ra một không gian thấm đẫm tình cảm, khiến người đọc dễ dàng đồng cảm và suy ngẫm.

Chính vì vậy, bài thơ “Mưa tháng Giêng” thể hiện rõ ràng quan niệm của Xuân Diệu về thơ. Cảm xúc trong bài thơ đã được nuôi dưỡng và trân trọng qua từng hình ảnh, chi tiết, để khi lên lời thơ, chúng trở nên tự nhiên, giàu sức truyền cảm. Mỗi câu thơ như một nhịp đập của trái tim, như sự rót đầy của những cảm xúc đã được "chín đỏ", và khi đó, thơ sẽ là lời mời gọi người đọc lắng nghe và đồng cảm.

Qua bài thơ “Mưa tháng Giêng”, Nguyễn Việt Chiến đã thể hiện sự tinh tế trong việc chắt lọc cảm xúc và dùng ngôn từ để gửi gắm tâm tư, từ đó làm sáng tỏ quan niệm của Xuân Diệu: “Thơ hay lời thơ chín đỏ trong cảm xúc”. Cảm xúc trong thơ không chỉ là sự phô bày của cảm nhận, mà là sự đúc kết từ những trải nghiệm sâu sắc, giúp người đọc không chỉ nhìn thấy thiên nhiên mà còn cảm nhận được chiều sâu của tâm hồn con người.