1. Chiến lược
Các nhà lãnh đạo kháng chiến của Đại Việt lúc đó đã theo dõi sát các hành động của quân địch ngay từ lúc chúng bắt đầu chuẩn bị cho đến khi tiến quân xâm lược nước ta. Trên cơ sở nắm chắc tình hình địch và căn cứ vào tương quan lực lượng địch, ta, mà Tiên Lê cũng như nhà Lý đã nắm được quyền chủ động suốt cả cuộc chiến tranh chống Tống. Lê Hoàn đã phán đoán chính xác hướng tiến công của các đạo quân Hầu Nhân Bảo, Tôn Toàn Hưng và Lưu Trừng nên đã chủ động bố trí thế trận chặn đánh địch ở Bình Lỗ, ở Bạch Đằng Giang... Lý Thường Kiệt với chiến lược “Tiên phát chế nhân” đã chủ động đánh sang đất Tống, tiêu diệt căn cứ xuất phát tiến công, triệt phá các căn cứ hậu cần, quân sự của chúng; khiến muốn xâm lược nước ta chúng lại phải bắt tay vào chuẩn bị từ đầu. Tiếp sau đó đã phán đoán đúng ý đồ của nhà Tống, khẩn trương chuẩn bị lực lượng, xây dựng phòng tuyến chủ động phòng ngự và phản công tiêu diệt quân giặc khi thời cơ xuất hiện.
Trong cả hai cuộc kháng chiến chống Tống ta đều khéo léo kết hợp hai cách đánh “công” và “phòng” (tiến công và phòng ngự) trên cả quy mô chiến lược và chiến thuật để đánh bại chiến lược tiên công chớp nhoáng của địch.
Năm 981, Lê Hoàn cùng các tướng lĩnh và quân đội đã tổ chức những trận địa phòng thủ vững chắc mà trọng điểm là trận địa phòng ngự khu vực ở cửa quan Bình Lỗ và trận địa phòng thủ ở cửa sông Bạch Đằng. Dựa vào trận địa đó, Lê Hoàn đã vừa thực hành tác chiến phòng ngự để ngăn chặn tiêu hao giặc, vừa tổ chức mai phục để tiến công tiêu diệt giặc, tạo điều kiện thuận lợi để quân ta thực hiện phân công - tiến công, truy kích tiêu diệt quân Tống.
Trong nhữngnăm 1075 - 1077, Lý Thường Kiệt đã thực hành tập kích chiến lược ở các châu Ung, Khâm, Liêm, phòng ngự chiến lược ở sông Như Nguyệt (sông Cầu) và khi thời cơ đến đã thực hành phản công chiến lược trên quy mô để tiêu diệt địch.
Cả Lê Hoàn và Lý Thường Kiệt đều khéo vận dụng kết hợp giữa tác chiến trên bộ và trên sông biển, giữa bộ binh và thủy binh, đánh tan kế hoạch hiệp đồng thủy bộ của quân Tống. Trong cả hai lần kháng chiến nói trên, ta đã tạo được một thế trận phòng thủ chiến lược mạnh có thể chặn đánh, phá kế hội sư thủy bộ của địch, đồng thời lại tạo điều kiện để thực hiện tác chiến phôi hợp giữa quân triều đình và thổ binh; vừa có thể đánh địch ở phía trước vừa quấy rối, tiêu hao địch ở sau lưng chúng, vừa đập tan được các đột tiến công quy mô của địch, vừa có thể liên tục thực hành tiến công cục bộ, từng bước đẩy quân thù vào tình thế khó khăn. Kết hợp tác chiến các loại quân và kết hợp đánh nhỏ tiêu hao với đánh lớn, tạo thời tạo thế phản công tiêu diệt giặc là phương pháp tác chiến đúng đắn, có hiệu quả trong cả hai lần kháng chiến chống Tống.
2. Chiến thuật
Trong hai cuộc kháng chiến chống Tống đã xuất hiện nhiều hình thức chiến thuật như đánh chặn, tiến công bao vây các đồn trại, dựa vào chiến tuyến đánh phòng ngự, thực hành phản đột kích, đánh phục kích, tập kích tiêu hao địch, rồi cuối cùng là những trận đánh tập trung, đánh, đánh tiêu diệt và truy kích quân địch. Trong chiến tranh, tổ tiên ta đã vận dụng các hình thức tác chiến phù hợp với nhiệm vụ chiến đấu trong từng khu vực, từng địa bàn, cả trên bộ và trên thủy.
Trong cuộc tiến công sang đất Tống (1075), Lý Thường Kiệt đã khéo léo vận dụng phổ biến hình thức chiến thuật tập kích, đánh úp, đánh bất ngờ. Nhờ đó, quân đội Đại Việt đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ: hàng loạt thành trại của giặc đã bị hạ. Trường hợp đối với thành Ung châu - căn cứ lớn nhất và chủ yếu của giặc, có thành vững với lũy cao hào sâu và do 5 vạn quân trấn giữ, Lý Thường Kiệt đã kiên quyết dùng cách đánh “cường công”, tức đánh thành bằng sức mạnh. Các kỹ thuật, chiến thuật công thành thời ấy đều được áp dụng: dùng vân thê vượt tường thành đánh vào, cho quân đào hầm từ dưới đất đánh lên, dùng hỏa tiễn (tên lửa) làm kế “hỏa công” đốt phá trại giặc, rồi đắp đất cao ngang tường thành để trèo lên v.v... Đáng chú ý là Lý Thường Kiệt, trong khi đánh thành còn kết hợp với diệt viện và kết quả của trận tiêu diệt một vạn viện binh địch ở cửa Côn Luân đã tác động mạnh mẽ và tạo điều kiện thuận lợi cho trận công phá thành Ung. Trận đánh thành Ung là trận công thành bằng sức mạnh đầu tiên trong lịch sử quân sự dân tộc, chứng tỏ ông cha ta đã đạt đến trình độ cao trong chiến thuật công thành ở thời bấy giờ.

1. Lựa chọn thời cơ và chiến lược sáng suốt
Ngô Quyền đã khôn ngoan lựa chọn thời điểm tiến hành chiến tranh khi quân Tống vừa hoàn thành cuộc chuẩn bị và đang mệt mỏi sau khi vượt qua con đường dài. Lúc này, quân Tống đang ở trong tình trạng dễ bị tổn thương, và Ngô Quyền đã quyết định phát động chiến tranh ngay khi thời cơ thuận lợi.

Ngoài ra, Ngô Quyền sử dụng chiến lược "đánh nhanh, thắng gọn" để tận dụng sự yếu thế của quân Tống trong khi họ chưa kịp củng cố lực lượng và địa thế. Đây là một chiến lược rất hợp lý, bởi vì quân Tống có số lượng đông đảo nhưng lại chưa có sự chuẩn bị tốt về mặt quân sự và địa phương.

2. Tổ chức lực lượng và chọn địa điểm chiến đấu

Một trong những yếu tố quan trọng giúp Ngô Quyền giành chiến thắng là sự tổ chức lực lượng và lựa chọn địa điểm chiến đấu hợp lý. Ngô Quyền đã tập trung quân của mình ở các vị trí chiến lược và thuận lợi nhất, đặc biệt là trận đánh tại sông Bạch Đằng.

Trận chiến này được coi là đỉnh cao của nghệ thuật quân sự Việt Nam, vì Ngô Quyền đã sử dụng lợi thế của địa hình sông nước để tiêu diệt quân Tống. Ngô Quyền đã cho cắm cọc nhọn dưới lòng sông Bạch Đằng, tạo thành một chiến thuật gọi là “mai phục thủy quân”. Khi quân Tống vượt qua, chúng bị mắc kẹt vào những cọc nhọn, không thể rút lui và trở thành con mồi dễ dàng cho quân ta.

3. Chiến thuật và sử dụng vũ khí hiệu quả

Sự sáng tạo trong chiến thuật của Ngô Quyền thể hiện rõ trong việc sử dụng các loại vũ khí và chiến thuật phù hợp với từng tình huống. Đặc biệt, việc sử dụng cọc nhọn dưới lòng sông là một thủ đoạn quân sự vô cùng khéo léo. Đây là một chiến thuật đánh giáp lá cà hiệu quả, tận dụng tối đa điều kiện địa lý của Việt Nam, khắc phục sự vượt trội về số lượng và trang bị của quân Tống.

Ngoài ra, Ngô Quyền cũng đã chỉ đạo quân đội của mình phối hợp chặt chẽ giữa bộ binh và thủy quân, phát huy được sức mạnh của quân chủ lực khi tác chiến trên sông nước.

4. Tâm lý chiến và sự lãnh đạo sáng suốt

Lãnh đạo Ngô Quyền không chỉ nổi bật với tài quân sự mà còn với khả năng tổ chức và duy trì tinh thần chiến đấu của quân lính. Trước khi trận chiến diễn ra, ông đã khích lệ quân sĩ, tạo niềm tin mạnh mẽ vào chiến thắng. Điều này giúp quân đội Việt Nam giữ vững tinh thần và quyết tâm chiến đấu, ngay cả khi đối mặt với một kẻ thù mạnh mẽ như quân Tống.

Bên cạnh đó, Ngô Quyền cũng khéo léo chia rẽ và làm suy yếu sức mạnh quân địch, khiến quân Tống không thể thống nhất và phối hợp hiệu quả trong chiến đấu.

5. Tinh thần tự chủ, độc lập và quyết tâm bảo vệ tổ quốc

Cuộc kháng chiến chống quân Tống năm 981 còn thể hiện một tinh thần chiến đấu kiên cường, quyết tâm bảo vệ độc lập tự do của đất nước. Ngô Quyền cùng quân dân đã chiến đấu với một quyết tâm rất cao, với ý chí không chịu khuất phục trước sự xâm lược của kẻ thù.