Bài thơ "Tiến sĩ giấy" của Nguyễn Khuyến là một tác phẩm nổi bật, thể hiện rõ tâm tư, thái độ châm biếm và phê phán của tác giả đối với hiện tượng thi cử và lễ hội thi cử trong xã hội nửa cuối thế kỷ 19. Dưới đây là phân tích bài thơ cùng với dàn ý chi tiết.

### Phân Tích Bài Thơ "Tiến sĩ giấy"

**1. Xuất xứ và bối cảnh sáng tác:**
- Nguyễn Khuyến (1835-1909) là một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền thơ Nôm thời kỳ cuối thế kỷ 19.
- "Tiến sĩ giấy" được sáng tác trong bối cảnh văn hóa và giáo dục đang có nhiều biến động, và xã hội phong kiến đang dần suy thoái.

**2. Nội dung chính của bài thơ:**
- Bài thơ thể hiện sự châm biếm, phê phán đối với hiện tượng thi cử và những giá trị xã hội bề nổi không thực chất.
- Qua hình ảnh của "tiến sĩ giấy", Nguyễn Khuyến muốn chỉ trích những người có bằng cấp nhưng thiếu thực chất, những người chỉ biết đến danh vọng mà không có thực tài.

**3. Phân tích hình ảnh:**
- **Tiến sĩ giấy:** Hình ảnh biểu tượng cho những người đạt được danh hiệu nhưng không có tri thức, không cống hiến cho xã hội.
- **Sự đối lập giữa thực tế và danh vọng:** Mặc dù có bằng cấp, nhưng những "tiến sĩ giấy" lại không có giá trị thực sự trong xã hội.

**4. Thái độ của tác giả:**
- Sự châm biếm rõ nét, thể hiện sự thất vọng của tác giả đối với giáo dục và thực trạng xã hội.
- Qua đó, Nguyễn Khuyến khơi gợi một nỗi trăn trở về giá trị thực sự của tri thức và sự cần thiết phải đánh giá lại những gì mà xã hội tôn sùng.

**5. Nghệ thuật:**
- Ngôn ngữ tinh tế, hàm súc, sử dụng nhiều phép tu từ như ẩn dụ, nhân hóa, điệp từ để nhấn mạnh ý nghĩa châm biếm.
- Hình ảnh sinh động và dễ hiểu, dễ gây ấn tượng mạnh với người đọc.

### Dàn Ý Chi Tiết Phân Tích Bài Thơ "Tiến sĩ giấy"

**I. Mở bài:**
1. Giới thiệu tác giả Nguyễn Khuyến và bối cảnh sáng tác.
2. Giới thiệu bài thơ "Tiến sĩ giấy" và nội dung châm biếm sâu sắc.

**II. Thân bài:**
A. **Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:**
1. Tóm tắt về tác giả và thời kỳ lịch sử.
2. Đưa ra bối cảnh xã hội và giáo dục mà Nguyễn Khuyến phản ánh.

B. **Phân tích nội dung bài thơ:**
1. **Hình ảnh "tiến sĩ giấy":**
- Đặc điểm của "tiến sĩ giấy" và ý nghĩa của hình ảnh.
- Giàu có về danh phận nhưng nghèo nàn về trí thức.
2. **Sự đối lập giữa danh vọng và thực chất:**
- Hệ quả của việc bình diện hóa tri thức.
- Sự thiếu hụt của những người chỉ chạy theo danh hiệu.

C. **Thái độ của tác giả:**
1. Sự châm biếm và phản ứng của tác giả với xã hội đương thời.
2. Những trăn trở của Nguyễn Khuyến về giá trị thực sự của tri thức.

D. **Nghệ thuật trong bài thơ:**
1. Ngôn ngữ và phong cách thơ.
2. Các biện pháp tu từ được sử dụng để tăng thêm sức mạnh cho bài thơ.

**III. Kết bài:**
1. Tóm tắt lại ý nghĩa và giá trị của bài thơ "Tiến sĩ giấy".
2. Điểm qua ảnh hưởng của tác phẩm đối với văn học và xã hội, thể hiện tầm nhìn sâu sắc của Nguyễn Khuyến về tri thức và giáo dục.

Hy vọng dàn ý và phân tích trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bài thơ "Tiến sĩ giấy" của Nguyễn Khuyến!